Henri Alekan

Henri Alekan (10 Şubat 1909 - 15 Haziran 2001), Fransız görüntü yönetmeni.

Henri Alekan
Doğum	Henri Albert Alakan 10 Şubat 1909 Montmartre, Paris, Fransa
Ölüm	15 Haziran 2001 (92 yaşında) Auxerre, Bourgogne, Fransa
Diğer ad(lar)ı	Henry Alekan, Alekan, Henri Alékan
Etkin yıllar	1940'lar-1980'ler
Evlilik	Nadia Starcevic
Ödüller	Alman Film Ödülü (Deutscher Filmpreis) (1988) Der Himmel über Berlin *Los Angeles Film Eleştirmenleri Derneği Ödülü (1988) Der Himmel über Berlin *New York Film Eleştirmenleri Derneği Ödülü (1988) Der Himmel über Berlin *ABD Ulusal Film Eleştirmenleri Derneği Ödülü (1989) Der Himmel über Berlin *Brothers Manaki FilmKamera Festivali, Altın Kamera 300 Yaşam Boyu Başarı Ödülü (2001)

Uzun sinema kariyeri boyunca 90'a yakın filmi görüntüledi, bir filmi de yönetti. Birkaç filmde de rol aldı. Bir kez Oscar'a aday gösterildi, aralarında César Ödülü'nün de olduğu 7 ödül kazandı. Çağdaş dramlardan romantik fantezilere kadar çok farklı türden filmlerde çalıştı. Cannes Film Festivali'nde jüri üyeliği yaptı. L'IDHEC sinema okulunda öğretim üyesiydi. Bir tanesi otobiyografisi olmak üzere birkaç da sinema kitabı yazmıştır.

Biyografisi

Henri Alekan 10 Şubat 1909'da Fransa'nın başkenti Paris'in Montmartre semtinde dünyaya geldi.Doğduğunda verilen adı Henri Albert Alakan'dı. Anne ve babası Bulgaristan göçmeniydi. Paris'te "Conservatoire national des arts et métiers" de okudu. Yine Paris'te bulunan "Institut d'Optique" te mercekler ve görüntü üzerine teknik eğitim aldıktan sonra 1925'te kamera asistanı olarak sinemaya başladı. Üç yıl sonra da kamera operatörlüğüne terfi etti. II. Dünya Savaşı'nın ilk yıllarında cephede çarpışırken esir düştü. 1940'ta aynı kampta esir olarak tutulan küçük kardeşi Pierre'le birlikte esir kampından kaçarak Fransız Direnişi'ne katıldı ve burada aktif görevler aldı. Ertesi yıl artık tam yetişmiş bir görüntü yönetmeni olarak çalışmaya başladı. Ancak ilk önemli filmini 1946 yılının sonunda çekecektir. Bu film René Clément'in yönettiği Le Bataille du Rail (Demiryolu Savaşı) adlı bir belgeseldir. Yine 1946'da Jean Cocteau'nun yönettiği şiirsel film Güzel ile Hayvan (La Belle et La Bête)'ın büyüleyici görüntülerini de o çekti.

1953 yılında da William Wyler'ın yönettiği, tamamı İtalya'da çekilen Roma Tatili (Roman Holiday) filminin görüntüleri ona En İyi Sinematografi Akademi Ödülü adaylığı getirmişti. Audrey Hepburn ve Gregory Peck'in başrollerini paylaştıkları bu film, büyüleyici Roma şehrinin bu aşk öyküsünün önüne geçmesini önlemek için özellikle siyah beyaz çekilmişti. Buna rağmen Alekan'ın göz kamaştırıcı kamerası şehri de filmin karakterlerinden biri haline getirmişti.

1964'te Türkiye'de çekilen ilginç serüven filmi, Jules Dassin'in yönettiği Topkapi'nin renkli görüntülerini de Alekan çekmişti. Wim Wenders'in yönettiği 1987 tarihli Berlin Üzerindeki Gökyüzü (Der Himmel über Berlin)'nü de Alekan görüntüledi. Wenders en iyi dostlarından biriydi. Wenders, onlarca filmini çekmiş olan gedikli görüntü yönetmeni Robby Müller yerine bu filmde Henri Alekan'la çalışmıştı. Üstelik filmdeki sirkin adını da dostu olan bu ünlü görüntü yönetmenine bir jest olarak "Alekan Sirki" koymuştu. Bu filmin devamı olan 1993 tarihli Öylesine Uzak, Öylesine Yakın (In weiter Ferne, so nah!)'da bu kez Wenders ona küçük bir rol verdi. Wim Wenders'in Henri Alekan'a minnet duygularıyla yazdığı övgü mektubu şu 20 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bağlantıdan okunabilir (İngilizce).

Diğer dikkate değer filmleri arasında Abel Gance filmi Vénus aveugle (Kör Venüs, 1941), René Clément'in yönettiği Les Maudits (Lanetliler, 1947), Julien Duvivier'nin Anna Karenina'sı, Marcel Carné'nin 1951'de yönettiği Juliette ou La clef des songes, 1961 tarihli Anatole Litvak filmi Le Couteau dans la plaie, Terence Young'ın yönettiği iki İngiliz filmi Triple Cross (1966)ve Mayerling Faciası (1968) sayılabilir.

Alekan görüntü yönetmenliğinin yanı sıra iyi bir de ışık teknisyeniydi ve kendi setlerinde ışığa mutlaka müdahale ederdi. L'IDHEC (La Fémis) sinema okulunda öğretim üyesi olan Alekan 1963 ve 1983'te Cannes Film Festivali'nde jüri üyeliği yaptı.

Henri Alekan [5 Haziran 2001'de yakalandığı lösemi hastalığı yüzünden Fransa'nın Bourgogne bölgesindeki Auxerre kentinde öldü. Öldüğünde 92 yaşındaydı.^[1][2] Henry Alekan, Paris'in güneyindeki Montparnasse Mezarlığı'na defnedilmiştir.

"Bir görüntü yönetmeni aslında ne iş yapar" sorusu üzerine Henri Alekan, "elindeki teknik araç gereçlerle bir takım psikolojik tepkiler alır" demişti.^[3]

Filmografisi

Görüntü yönetmeni olarak

1. Golem, le jardin pétrifié (1993)
2. Golem, l'esprit de l'exil (1992)
3. Naissance d'un Golem (1991)
4. Berlin-Yerushalaim (1989)
5. Cézanne: Conversation with Joachim Gasquet (1989)
6. J'écris dans l'espace (1989)
7. Der Himmel über Berlin (Berlin Üzerindeki Gökyüzü, 1987)
8. Esther (1986)
9. Notre nazi (1985)
10. 7 faux raccords (1984)
11. A Strange Love Affair (1984)
12. Wundkanal (1984)
13. La belle captive (Güzel Tutsak, 1983)
14. Une pierre dans la bouche (1983)
15. Der Stand der Dinge (1982)
16. La Truite (1982) César ödülü
17. Het dak van de Walvis (1982)
18. En rachâchant (1982)
19. The Territory (1981)
20. La dame de Monte Carlo (1979)
21. Les divisions de la nature (1978)
22. L'ombre et la nuit (1977)
23. La pupa del gangster (1975)
24. Soleil rouge (1971)
25. La possédée (1971) (TV)
26. Figures in a Landscape (1970)
27. L'arbre de Noël (1969)
28. Mayerling (Mayerling Faciası, 1968)
29. Versailles (1967)
30. Triple Cross (1966) (as Henry Alekan)
31. The Poppy Is Also a Flower (1966)
32. Lady L (1965)
33. Topkapi (1964)
34. Le mandarin merveilleux (1964) (TV)
35. Le récit de Rebecca (1964)
36. "La caméra explore le temps" (TV dizisi bölümü, 1963)
37. El otro Cristóbal (1963)
38. Le couteau dans la plaie (1962)
39. Les parisiennes (Tales of Paris, 1962) ("Ella", "Antonio" adlı bölümler)
40. La princesse de Clèves (1961)
41. Avant le petit déjeuner (1961)
42. Austerlitz (1960)
43. 1-2-3-4 ou Les Collants noirs (Black Tights, 1960)
44. Le mariage de Figaro (1959)
45. Le secret du Chevalier d'Éon (1959)
46. Douze heures d'horloge (1959)
47. Cerf-volant du bout du monde (1958)
48. Le bourgeois gentilhomme (1958)
49. Casino de Paris (1957)
50. Le cas du Dr Laurent (1957)
51. Typhon sur Nagasaki (1957)
52. Le salaire du péché (1956)
53. Un matin comme les autres (1956)
54. La meilleure part (1955)
55. Les héros sont fatigués (1955)
56. Frou-Frou (1955)
57. Le port du désir (1955)
58. La reine Margot (1954)
59. Les impures (1954)
60. Zoé (1954)
61. Julietta (1953)
62. Roman Holiday (Roma Tatili, 1953) Oscar adaylığı
63. Quand tu liras cette lettre (1953)
64. Les amours finissent à l'aube (1953)
65. Le fruit défendu (1952)
66. Imbarco a mezzanotte (1952)
67. Trois femmes (1952) ("Boitelle" adlı bölüm)
68. Parigi è sempre Parigi (1951)
69. Le voyage en Amérique (1951)
70. Juliette ou La clef des songes (1951)
71. Ma pomme (1950)
72. La Marie du port (1950)
73. Les amants de Vérone (1949)
74. Une si jolie petite plage (1949)
75. Anna Karenina (1948)
76. Le diable souffle (1947)
77. Les maudits (1947)
78. La belle et la bête (Güzel ile Hayvan, 1946) Yönetmen: Jean Cocteau
79. La bataille du rail (Demiryolu Savaşı, 1946) Yönetmen: René Clément
80. Échec au roy (1945)
81. Les petites du quai aux fleurs (1944)
82. Ceux du rail (1942)
83. Vénus aveugle (1941)
84. Les musiciens du ciel (1940)
85. L'émigrante (1940)
86. Tobie est un ange (1940)
87. La danseuse rouge (1937)
88. La vie est à nous (1936)

Yönetmen olarak

1. La petite danseuse de 14 ans d'Edgar Degas (1986)

Aktör olarak

1. In weiter Ferne, so nah! (Öylesine Uzak, Öylesine Yakın, 1993) .... Kaptan rolünde. Yönetmen: Wim Wenders
2. Naissance d'un Golem (1991)
3. Imbarco a mezzanotte (Stranger on the Prowl, 1952) .... Bisikletli Papaz

Ödülleri

Henri Alekan 1983 yılında görüntülediği La truite filmiyle "En İyi Sinematografi" dalında César Ödülü'nü kazandı. Bu filmi Joseph Losey yönetmiş, başlıca rollerinde Isabelle Huppert, Jean-Pierre Cassel ve Jeanne Moreau oynamışlardı. 1953 yılında da William Wyler'ın yönettiği, Audrey Hepburn'le Gregory Peck'in oynadıkları Roma Tatili (Roman Holiday) filminin siyah beyaz görüntüleriyle Oscar ödülüne aday gösterilmişti. Bu çalışkan görüntü yönetmeni sinema yaşantısı boyunca 7 ödülün sahibi olmuştur.^[4]

Yazdığı kitaplar

• 1984 - Des lumières et des ombres
• 1993 - Le vécu et l'imaginaire (otobiyografisi),
• 1993 - Question de lumières (Fotoğraf sanatçısı Robert Doisneau'yle birlikte)
• 1994 - La belle et la bête (Robert Hammond'la birlikte)

Kaynakça

1. "Henri Alekan" (İngilizce). www.cinematographers.nl. 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010.
2. "Henri Alekan" (İngilizce). www.allmovie.com. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010.
3. "Henri Alekan/Biography" (İngilizce). IMDb. 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010.
4. "Henri Alekan/Awards" (İngilizce). IMDb. 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2010.

Dış bağlantılar

• IMDb'de "Henri Alekan" 3 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Allmovie.com'da "Henri Alékan"
• cinematographers.nl'de "Henri Alekan" 20 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.