Haim Harari

Haim Harari, (İbranice: חיים הררי) (d. 18 Kasım 1940) özellikle parçacık fiziği üzerine ve diğer alanlarda yaptığı çalışmalar ile tanınan İsrailli kuramsal fizikçidir.

Haim Harari
Doğum	18 Kasım 1940 (83 yaşında) Kudüs, Filistin Mandası
Milliyet	İsrail
Vatandaşlık	İsrail
Mezun olduğu okul(lar)	Kudüs İbrani Üniversitesi
Din	Yahudi
Kariyeri
Dalı	Kuramsal fizik
Çalıştığı kurumlar	Davidson Enstitüsü Fen Bilimleri Enstitüsü Weizmann Bilim Enstitüsü

Doğumu ve eğitimi

Harari, beş nesilden bu yana Kudüs şehrinde yaşamış bir ailenin çocuğu olarak 1940 yılında doğdu. Babası İsrail devletinin bir yasama organı olan Knesset'in üyesi Yizhar Harari, annesi ise Dina doğumlu Neumann'dır. Kudüs İbrani Üniversitesi fizik alanında yüksek lisans yaptı ve doktora aldı.

Akademik kariyeri

Doktorasını bitiren Harari, 1967 yılında Weizmann Enstitüsü'nün en genç profesörü olarak işe başladı. Harari halen Weizmann Enstitüsü'nde Davidson Enstitüsü Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanlığı ve New York'ta bulunan Weizmann Küresel Vakfı Yönetim Kurulunda başkanlık yapmaktadır. Ayrıca 1988 yılından 2001 yılına kadar Weizmann Bilim Enstitüsü'nün başkanlığını yapmıştır. Başkanlığı sırasında; Weizmann Enstitüsü, tamamen temel araştırmalar yapmaya odaklanmış ve dünyanın akademik araştırma kuruluşları arasında önde gelen kazançlar elde etmiştir.

Önemli katkıları

Harari'nin, İsrail eğitim sistemine, fen bilimlerine ve parçacık fiziği araştırmalarına önemli oranda katkıları olmuştur. Önemli bazı katkıları ise şunlardır;

Harari, Kobayashi ve Maskawa tarafından 1973 yılında öngörülen^[1] üst ve alt kuark^[2][3] adıyla keşfetmiş ve standart altı kuark ve parçacık fiziği altı lepton modelinin ilk bütünsel açıklamasını 1975 yılında Stanford'da yapılan Lepton-Foton Konferansında yapmıştır.^[2] Ayrıca şu anda doğada en temel parçacıklar olduğuna inanılan, aynı zamanda Rishon Model tarafından önerilen^[4][5] kuarklar ve leptonların bir alt yapısı için örnek önermiştir. Bu alt yapılar için henüz deneysel bir kanıt yoktur.

Eğitime katkısı ise ulusal bir derslik ve danışmanlık proje kurulması yönündedir.^[6] Proje kapsamında 30.000'den fazla sosyo-ekonomik durumu bozuk ve yoksul olan İsrailli lisans öğrencisine haftada dört saat ücretsiz eğitim bursu verilmiştir. Ayrıca lise öğrencilerine yönelik olarak gelişmiş laboratuvarlarda tüm fizik çalışmalarını yapan nitelikli öğretmenlerin, kendi okullarında bu eğitimi vermesi için benzersiz bir bilim eğitim merkezi kurmuştur. Harari, kuruluşlarından bu yana her iki projenin de başkanlığını yürütmektedir.

Aldığı ödüller

Harari'nin aldığı ödüller arasından bazıları şunlardır;

• İsrail Beşeri Bilimler ve Bilim Akademisi üyeliği. (1978)
• Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi üyeliği. (2010)
• Rothschild Fizik Ödülü (1976)
• İsrail Ödülü - müspet bilimler alanında. (1989)^[7]
• Sanat, Bilim ve Kültür EMET Ödülü - eğitim alanında. (2004)^[8]
• Almanya Başkanı tarafından verilen "Commander Cross of the Order of Merit".
• Avusturya tarafından verilen "Cross of Honor, Science and Art, First Class".
• Aşağı Avusturya eyaletine yaptığı hizmetlerden dolayı "Golden cross of honor for service" ödülü. (2011)
• Max Planck Topluluğu ve Weizmann Enstitüsü arasında işbirliği geleneğine yaptığı katkılardan dolayı, Max Planck Enstitüsü tarafından nadiren verilen Harnack madalyası. (2001)

Harari 2004 yılında Ortadoğunun sorunlarına kendi bakış açısıyla yaptığı "A View from the Eye of the Storm" isimli konuşması dünya genelinde sansasyon yarattı. Sonunda Harari konuşmasını aynı adı taşıyan bir kitap haline getirdi.

Kitapları

• A View from the Eye of the Storm: Terror and Reason in the Middle East, HarperCollins, 2005.^[9]

Kaynakça

1. M. Kobayashi, T. Maskawa (1973). "CP-Violation in the Renormalizable Theory of Weak Interaction". Progress of Theoretical Physics. 49 (2). ss. 652-657. Bibcode:1973PThPh..49..652K. doi:10.1143/PTP.49.652. 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
2. H. Harari (1975). "A new quark model for hadrons". Physics Letters B. 57B (3). s. 265. Bibcode:1975PhLB...57..265H. doi:10.1016/0370-2693(75)90072-6.
3. K.W. Staley (2004). The Evidence for the Top Quark. Cambridge University Press. ss. 31-33. ISBN 978-0-521-82710-2. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2013.
4. H. Harari (1979). "A schematic model of quarks and leptons". Physics Letters B. 86 (1). ss. 83-86. Bibcode:1979PhLB...86...83H. doi:10.1016/0370-2693(79)90626-9.
5. H. Harari, N. Seiberg (1982). "The rishon model". Physics Letters B. 204 (1). ss. 141-167. Bibcode:1982NuPhB.204..141H. doi:10.1016/0550-3213(82)90426-6.
6. "Perach Official Site". 8 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2013.
7. "Israel Prize Official Site - Recipients in 1989 (in Hebrew)". 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2013.
8. "EMET Prize Official Site - Recipients in 2004". 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2013.
9. "View from the Eye of the Storm: Terror and Reason in the Middle East". amazon. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2013.

Dış bağlantılar

• Weizmann Bilim Enstitüsü web sitesinde Harari sayfası 8 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• Davidson Enstitüsü Fen Bilimleri Enstitüsü 21 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)