Grigor Areşyan

Grigor Areşyan (Ermenice: Գրիգոր Եվգենիի Արեշյան, 13 Mayıs 1949, Erivan - 2 Ağustos 2020, Erivan), Amerikalı-Ermeni arkeolog, tarihçi, akademisyen ve siyasetçi.

Grigor Areşyan
Գրիգոր Եվգենիի Արեշյան
Doğum	Grigor Yevgeni Areşyan 13 Mayıs 1949(1949-05-13) Erivan, Ermenistan SSC, Sovyetler Birliği
Ölüm	2 Ağustos 2020 (71 yaşında) Erivan, Ermenistan
Ölüm sebebi	COVID-19
Milliyet	Ermeni
Vatandaşlık	ABD  • Ermenistan
Eğitim	Erivan Devlet Üniversitesi
Mezun olduğu okul(lar)	Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi (PhD)
Çocuk(lar)	2
Kariyeri
Dalları	Arkeoloji, tarih
Çalıştığı kurumlar	Ermenistan Amerikan Üniversitesi Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles Chicago Üniversitesi

Ermenistan ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığı bulunan Areşyan, Ermenistan Amerikan Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak görev aldı ve Ermenistan'da devlet bakanlığı ile başbakan yardımcılığı görevlerinde bulundu.

İlk yılları ve eğitimi

Grigor Yevgeni Areşyan 13 Mayıs 1949 tarihinde Sovyetler Birliği'ne bağlı Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti Erivan'da doğdu. Areşyan'ın arkeolojiye ilgisi; erken yaşta, beş yaşındayken Teişebaini'ye yaptığı ilk arkeolojik sit ziyaretiyle başladı.^[1] 11 yaşındayken arkeolog Boris Piotrovski ile yakın ailesel bağı nedeniyle her yaz arkeolojik kazılarda çalışmaya başladı ve 14 yaşında ilk kez bir kazı çalışması yönetti. 1966-1973 yılları arasında Erivan Devlet Üniversitesi'nde lisans ve yüksek lisans derecesini aldı. 1973-75 yılları arasında Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Arkeloji Enstitüsü'nde Boris Piotrovski gözetiminde “Antik Batı Asya'da Demir” tez çalışması ile doktorasını tamamladı ve 26 yaşında PhD derecesi ile mezun olan en genç öğrenci oldu.^[1]

Kariyeri

Areşyan aralarında Los Angeles'daki Kaliforniya Üniversitesi, Ermenistan Ulusal Bilimler Akademisi, Ermenistan Amerikan Üniversitesi, Irvine Kaliforniya Üniversitesi, Chicago Üniversitesi, Wisconsin Üniversitesi ve Amherst College'ın da olduğu 14 yüksek öğretim kurumunda tarih, arkeoloji ve antropoloji alanlarında çeşitli lisans ve yüksek lisans dersleri verdi.^[1][2] 1991-1992 yılları arasında Ermenistan'da devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulundu.^[1][3]

Uzun kariyeri boyunca 12 ülkede 5 farklı dilde 150'den fazla bilimsel makalesi yayımlanan Areşyan, ilk makalesini 20 yaşında kaleme aldı. Neolitik Çağ'dan Yüksek Orta Çağ'a uzanan çalışmaları, çoğunlukla Neolitik Çağ'dan Orta Çağ'a kadar Yakın Doğu, Doğu Akdeniz, Güneydoğu Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya arkeolojisi de dahil olmak üzere sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanlarında disiplinlerarası çalışmalara yoğunlaştı.^[1] Ayrıca antik Yakın Doğu ve Hint-Avrupa mitolojilerinin disiplinlerarası dilbilimsel-arkeolojik-folklorik ve sanat-tarihsel rekonstrüksiyonlarına, antik teknolojilerin gelişiminin sosyal bağlamlarının disiplinlerarası çalışmalarına, doğa bilimlerinin arkeolojideki uygulamalarına odaklandı. Areşyan; göçebeler ve Avrasya'nın yerleşik medeniyetleri arasındaki etkileşimler, tarihin uzun vadeli eğilimleri ve sosyal karmaşıklığın yörüngeleri, Eski Yakın Doğu'nun görsel sanatları ve mimarisi, Ermeni tarihi ve Yakın Doğu ile Avrasya'nın eski ve Orta Çağ imparatorlukları hakkında yazılar kaleme aldı.

İngilizce, Rusça, Ermenice, Almanca, Fransızca, Latince, Türkçe, Grabar ve Urartu çivi yazı dili bilen Grigori Areşyan; Ermenistan, Gürcistan, Suriye, Mısır ve Orta Asya'da bir dizi arkeolojik saha projesini yönetti veya bunlara katıldı. Bunlardan en bilineni Vayots Dzor bölgesinin Nahçıvan sınırındaki Arpa şehrinde bulunan, 5,500 yıllık tarihi ile dünyanın en eski ayakkabısı ve 6,100 yıllık geçmişi ile Ermenistan'ın ve dünyanın bilinen en eski şarap imalathanesinin kalıntılarının keşfedildiği Areni-1 mağarası arkeoloji kazılarının Boris Gasparyan ile birlikte başkanlığını yürüttü.^[4][5]

Ölümü

Grigori Areşyan bütün dünyaya yayılan ve Ermenistan'da da etkisini gösteren COVID-19 nedeniyle Erivan'daki Astghik Tıp Merkezi'nde tedavi görürken 71 yaşında öldü.^[6]

Kaynakça

1. "Remembering Gregory E. Areshian (1949 - 2020)". UCLA. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
2. "Gregory Areshian". Ermenistan Amerikan Üniversitesi. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
3. Koçaryan, Stepan (3 Ağustos 2020). "Gregory Areshian, archaeologist who co-led discovery of world's oldest winery, dead at 71". ArmenPress. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
4. "Dünyanın en eski ayakkabısı". NTV.com.tr. 10 Haziran 2010. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
5. Owen, James. "Earliest Known Winery Found in Armenian Cave". National Geographic. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.
6. "Dünyaca ünlü Ermeni arkeolog Gregory Areshian hayatını kaybetti". Ermeni Haber Ajansı. 6 Ağustos 2020. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020.