Gregorios Pakurianos

Gregorios Pakourianos (Latin alfabesi ile Gregorius Pacurianus) (Gürcüce: გრიგოლ ბაკურიანის-ძე), Grigol Bakurianis-dze; Yunanca: Γρηγόριος Πακουριανός; Ermenice: Գրիգոր Բակուրյան, Grigor Bakurian; Bulgarca: Григорий Бакуриани; (ö. 1086)

Gregorios Pakourianos გრიგოლ ბაკურიანის-ძე
Gregorios Pakourianos. Bachkovo'dan bir fresk.
Ölüm	1086
Bağlılığı	Bizans İmparatorluğu
Hizmet yılları	yaklaşık 913/4–949
Rütbesi	İberya theması Strategos'u
Çatışma/savaşları	Doğu'da Bizans-Selçuklu savaşları, Dirrahium Muharebesi

Hayatı

Arka plan

Gregorios Pakourianos'un kemiklerine ev sahipliği yapan Bachkovo Manastırı.

Gregorios'ın kökeni, tarihçiler için tartışma konusudur.^[1][2] 1001 yılında Bizans tarafından İberya themasına ilhak edilen Tao ya da Tayk bölgesinden olduğuna inanılmaktadır. Dönemin tarihçisi ve Gregorios'u şahsen tanıyan Anna Komnini'ya göre, "soylu bir Ermeni ailesinden gelmektedir,"^[3] 12. yüzyıl Ermeni vakanüvis Edessalı Mateos ise Pakourianos'un dini bağlantılarına bakarak Gürcü (Vrats') kökenli olduğunu söyler.^[4] Gregorios kendisi ise İberya'nın şanlı halkına ait olduğunu söyler ve keşişlerinin Gürcüce bilmeleri konusunda ısrar eder.^[5] Ermeni tarihçi Viada Arutjunova-Fidanjan Ermeni vilayetlerinde Bizans idaresi üzerine çalışmasında Gregorios'un Kalkedon Amentüsüne bağlı Ermeni bir ailede doğduğunu söyler.^[6]

Pakourianos üzerine mevcut tüm delilleri göz önüne alınca, tarihçi Nina Garsoïan, "büyük olasılıkla açıklama şu şekildedir ki bu (Pakourianos ailesi) Tayk/Tao bölgesi sınırında ikamet eden Kalkedon Amentüsüne inanan Ermeni-İberya karması aristokrasisine aittir."^[7]

Anna Komnini'ya göre Pakourianos küçük cüsseli fakat muazzam bir savaşçıydı.^[8]

Bizans'a hizmeti

Gregorios Pakourianos, Selçuklu lider Alp Arslan karşı gerçekleşen başarısız Ani savunmasına katıldı^[7] ve müttefikleri, Gürcistan Kralı IV. Bagrat liderliğinde Kafkasyalı Gürcüler ve Kral Goridzhan liderliğinde Albanlar idi.^[9] Daha sonra VII. Mihail (1071–1078 arası hükümdar) ve III. Nikiforos'a (1078-1081 arası hükümdar) İmparatorluğun hem batı hem de doğu sınırlarında farklı sorumluluklarda hizmet etti. 1071'den itibaren İberya theması Strategos'uydu. Selçuklu ilerleyişi Bizanslıları doğu Anadolunun kalelerinin ve İberya themasını boşaltmaya zorladı, Kars'ın kontrolünü 1072-1073 yılında Gürcistan Kralı II. Giorgi'ye devretti fakat bu şehrin düşmesine engel olmadı.

Daha sonra Gregorios, III. Nikeforos'u indiren bir darbeye katıldı. Yeni imparator I. Aleksios onu "Tüm Batı'nın "megas domestikos'" olarak atadı ve ona Balkanlar'da yeni mülkler verdi. Bizans İmparatorluğu'nun çeşitli yerlerinde çok miktarda mülke sahip oldu ve belirli vergi muafiyeti de dahil olmak üzere imparator tarafından kendisine çeşitli imtiyazlar verildi. 1081 yılında Dirrahium Muharebesi'nde Normanlara karşı sol kanadı komuta etti. Bir yıl sonra Moglena'dan Normanları çıkardı. 1086 yılında Beliatoba Muharebesi'nde Peçeneklere karşı savaşırken öldü.

Gregorios ayrıca Hristiyan kültürünü koruyan ve geliştiren birisi olarak kaydedilmiştir. O ve kardeşi Abas (Apasios) beraber 1074 yılında Aynoroz'da Doğu Ortodoks İviron Manastırı'na önemli bir bağış yaptılar ve bu kurum için düzenlemeler (typikon) yürürlüğe koymuştur. Ermenice Typikon'un Yunanca versiyonunu imzalamıştır.^[10][11][12] İmzasında Yunan harflerden ziyade Gürcü ve Ermeni harfler kullanmıştır.^[13] Gregorios'un Yunanca bilmediğini kabul edilir.^[14]

Gregorios Pakourianos ve kardeşi Abas, Baçkovo Manastırı yakınında bir yeraltı mezar evine gömülmüşlerdir. Her iki kardeşim portreleri evin kuzey duvarına resmedilmişlerdir.

Kaynakça

1. Kajdan, Aleksandr. "The Armenians in the Byzantine Ruling Class Predominantly in the Ninth through Twelfth Centuries" in Medieval Armenian Culture (University of Pennsylvania Armenian Texts and Studies 6). Thomas Samuelian and Michael Stone (eds). Chico, CA: Scholars Press, 1983, pp. 443-444.
2. Garsoïan, Nina G. "The Problem of Armenian Integration into the Byzantine Empire" in Studies on the Internal Diaspora of the Byzantine Empire. Hélène Ahrweiler and Angeliki E. Laiou (eds.). Washington: Harvard University Press, 1998, pp. 88-89, notes 138-140.
3. Anna Komnini. The Alexiad 25 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Translated by Elizabeth Dawes. London: Routledge, Kegan, Paul, 1928, p. 51.
4. bunun için, bakınız Matthew of Edessa (1991). Մատթեոս Ուռհայեցի'Ժամանակնագրություն (The Chronicle of Matthew of Edessa) (Ermenice). Ed. Hrach Bartikyan. Erivan: Erivan Devlet Üniversitesi Basımevi. ss. 160, 500, note 226.
5. The Byzantine Empire By Robert Browning, p. 126, The Catholic University of America Press, 1992
6. Arutjunova-Fidanjan, Viada. "Some Aspects of the Military-Administrative Districts and of Byzantine Administration in Armenia During the 11th Century." Revue des Études Arméniennes. N.S. 20, (1986-1987), p. 315.
7. Garsoïan, Nina G. "Pakourianos." Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford: Oxford University Press, 1991, Vol. 3, p. 1553.
8. Anna Komnini, “The Alexiad”, translated by E.R.A. Sewter, London: Penguin Books, 1969, p. 81.
9. (Rusça) Abaza, Viktor. История Армении. Saint Petersburg, 1888, p. 83.
10. Typikon of Gregory Pakourianos for the Monastery of the Mother of God Petritzonitissa in Bachkovo. Page 54, paragraph 71. http://stmaryofegypt.org/typika/typ032.html 26 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
11. Paul Lemerle. Le Monde Byzantin. Cinq études sur le XIe siècle Byzantin. Le Typikon de Grégoire Pakourianos (Décembre 1083). Édition CNRS. Paris, 1977, p. 157.
12. Arutjunova-Fidanjan, Типик Григория Пакуриана, p. 120.
13. Mango, Cyril Alexander. The Oxford History of Byzantium. Oxford: Oxford University Press, 2002, p. 12. ISBN 0-19-814098-3.
14. Gautier, P., "Le typikon du sèbaste Grégoire Pacourianos." Revue des Etudes Byzantines 42, 1984, p. 158.

Konuyla ilgili yayınlar

• Gregory_Pakourianos. "Typicon Pacuriani (Regula monasterii Petriconi)" (in Old Georgian, written in 1083) 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Chanidze, A., "Au sujet du batisseur de monastere de Petritsoni Grigol Bakourianis-dze (en Bulgarie)," BK 38 (1980), 36; idem, "Le grand domestique de l'occident, Gregorii Bakurianis-dze, et le monastere georgien fonde par lui en Bulgarie," BK 28 (1971), 134
• (Rusça) Arutiunova-Fidanian, V. A. Типик Григория Пакуриана. Введение, перевод и комментарий. Ереван, 1978, с. 249 (The Typikon of Gregorius Pacurianus, Yerevan, 1978, p. 249.
• Comnena, Anna, “The Alexiad”, Translated by E.R.A. Sewter, Pengium Books Ltd., London, 1969, (reprinted in 2003), pp. 560.
• Petit, L., Typikon de Grégoire Pacourianos pour le monastère de Pétritzos (Bachkovo) en Bulgarie, texte original, Viz. Vrem., XI, Suppl. no 1, SPB 1904, XXXII+63 p.
• Gautier, P. Le typikon du sébaste Grégoire Pakourianos. - Revue des études byzantines, T. 42 (1984), pp. 5-14524 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• (Rusça) Marr, Nicholas. Н. Я. Марр. Аркаун – монгольское название христиан в связи с вопросом об армянах-халкедонитах (Византийский временник”, т. XII, С. Петербург, 1905. Отдельный оттиск). (Arkaun, the Mongolian name of Christians in connection with the question of the Armenians-Chalcedonian. Saint-Petersburg, 1905, pp. 17–31 ).
• Obolensky, D., Nationalism in Eastern Europe in the Middle Ages: Transactions of the Royal Historical Society, Fifth Series, Vol. 22, (1972), pp. 1–16
• Ostrogorsky, G., Observations on the Aristocracy in Byzantium: Dumbarton Oaks Papers, Vol. 25, (1971), pp. 1–32
• Shanidze, A., "The Georgian Monastery in Bulgaria and its Typikon: the Georgian Edition of the Typikon" (in Georgian and Russian)," Works 9 (1986), Tbilisi: Metsniereba. pp. 29-36
• Toumanoff, Cyril. "Caucasia and Byzantium." Traditio 27 (1971), pp. 111–152.

Dış bağlantılar

• Byzantine Monastic Foundation Documents. Typikon of Gregory Pakourianos for the Monastery of the Mother of God Petritzonitissa in Backovo 14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Gregory_Pakourianos. "Typicon Pacuriani (Regula monasterii Petriconi)" (in Old Georgian, written in 1083) 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..