Gazi bin Faysal

Başlığın diğer anlamları için Gazi sayfasına bakınız.

I. Gazi (Tam ismi: Gazi bin Faysal, Arapça:غازي ابن فيصل, d. 21 Mart 1912 - 4 Nisan 1939), Irak'ın ikinci kralı. I. Faysal'ın tek oğlu olarak, tahta geçtiği 8 Eylül 1933 tarihinden, trafik kazası geçirerek öldüğü 4 Nisan 1939'a kadar 5 sene hüküm sürdü.

I. Gazi
Irak kralı
Hüküm süresi	8 Eylül 1933 - 4 Nisan 1939
Önce gelen	I. Faysal
Sonra gelen	II. Faysal
Veliaht(lar)	II. Faysal
Doğum	21 Mart 1912(1912-03-21) Mekke, Mekke Şerifliği, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	04 Nisan 1939 (27 yaşında) Bağdat, Irak Krallığı
Eş(ler)i	Aliya bint Ali Hicaz Prensesi
Hanedan	Haşimoğulları
Babası	I. Faysal
Annesi	Huzaima bint Nasser
Dini	Sünnilik

Gazi bin Faysal

İlk Yılları

Faysal bin Hüseyin'in tek oğlu olarak olarak 21 Mart 1912 tarihinde Mekke'de dünyaya geldi. Doğumu sırasında babası Asir'de Muhammad ibn Ali al-Idrisi komutasındaki Asir Emirliği ile mücadele ediyordu. Bu sebeple gazaya katılmış kişi anlamında, Gazi ismi kendisine verildi.^[1] Genç Gazi babasının yokluğunda Mekke'de dedesi Hüseyin bin Ali ile kaldı. Haşimoğulları ailesi Birleşik Krallık desteği ile Osmanlı İmparatorluğu'na isyan etmişlerdi. Bu sebeple Gazi eğitim almak üzere İngiltere'de bulunan Harrow School'a eğitim görmeye gönderildi.

Haşimoğulları birliklerinin Suud Hanedanı tarafından mağlup edilmesi üzerine bütün ailesi ile beraber Hicaz bölgesinden sürüldü. Bir süre amcası Abdullah'ın hüküm sürdüğü Ürdün'de kaldı. Aynı yıl içerisinde babasına katılmak için Irak'a geldi ve burada veliaht ilan edildi.

Hükümdarlığı

8 Eylül 1933 tarihinde babası I. Faysalın kalp krizi sonucu Bern kentinde hayatını kaybetmesi sonucu Irak Kralı olarak tahta çıktı. İlk zamanlarından itibaren ülkesindeki ingiliz etkisini azaltmaya yönelik Pan Arabizm yanlısı bir politika izlemeye başladı.^[2] Gazi dönemi, iktidar amacı ile ordu ve sivillerin sıklıkla mücadele ettiği bir dönem haline geldi. Kral, Bakr Sidqi'in yönetimi sivillerden ele geçirmek için yaptığı darbeye destek verdi. Aynı zamanda kralın Nazi Almanyasına sempatiği duyduğu söylentileri başladı ve Kuveyt topraklarında hak iddia etti.

Evliliği

Kral Gazi ve amcası Ali bin Hüseyin'nin kızı prenses Aliya bint Ali, 25 Ocak 1934'te Bağdat'ta evlendiler. Bu evlilikten tek çocuk olarak II. Faysal (2 Mayıs 1935) dünyaya geldi.

Veliaht Faysal'ın sünneti için 7 Kasım 1935 Perşembe günü kutlama yapıldı. Kral Gazi fakirlere sadaka dağıtılması için emir verdi ve yetimhaneden 50 çocuğun daha sünnet edilmesini ve tatlılar dağıtılmasını istedi. Günün akşamını kutlamak için bir ziyafet düzenlendi. Bu ziyafete Ürdün Kralı Abdullah ve oğlu Nayef, Prens Abdülillah, başbakan ve eski başbakanlar ve senato üyeleri katıldı.

Ölümü

4 Nisan 1939 günü kral, kendisinin sürmekte olduğu bir spor araba ile kaza yaparak öldü.^[3] O dönem yaşamış birçok kişiye göre kralın Birleşik Krallık yönetimindeki Kuveyt ile Irak'ı birleştirmek istemesinden dolayı kazada Nuri Said Paşa'nın etkisi vardı.^[4]

Kral Gazi'nin tek oğlu olan II. Faysal, Irak Kralı olarak tahta çıktı ancak henüz yönetecek yaşa gelmemiş olmasından dolayı Prens Abdülillah, Kral Naibi olarak ülkeyi yönetmeye başladı.

Kaynakça

Özel

1. Kral Gazi ve Yoldaşları (King Ghazi and his Companions) (الملك غازي ومرافقوه) (1989), Dr. Muhammad Hussein Al Zobeidi
2. Tripp, Charles. A History of Iraq. Cambridge University Press: Cambridge, 2000, s.81.
3. Tripp, s.98.
4. Safa Khulusi, Ma'ruf Al-Rusafi (1875–1945). The Muslim World, Hartford Seminary Foundation, LXVII No.1, 1977.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Faysal bin Hüseyin	Irak kralı 1933 - 1939	Sonra gelen: II. Faysal