Remove ads
Fransız Akademisi[1] (Fransızca: Académie française), Fransızca ile ilgili konularda Fransa'nın asli kurumu niteliğindedir.[2] Akademi, resmî olarak 1635 yılında Kral XIII. Louis'in başbakanı Kardinal Richelieu tarafından kurulmuştur.[2] 1793 yılında Fransız Devrimi sırasında kapatılan kurum, 1803 yılında Napoleon Bonaparte tarafından Institut de France'ın bünyesinde yeniden kurulmuştur.[2] Enstitünün beş akademisinden en eskisidir.
| Fransız Akademisi | |
|---|---|
| Académie française | |
 Institut de France binası | |
 | |
| Slogan |
|
| Kuruluş | 22 Şubat 1635 |
| Merkez | Paris, Fransa |
| Koordinatlar | 48.859167°K 2.337917°D |
| Üyeler | 40 |
| Daimi Sekreter | Hélène Carrère d'Encausse |
| Resmî site | academie-francaise.fr |
Akademi, les immortels ("ölümsüzler") olarak bilinen toplam kırk üyeden oluşur.[3] Yeni üyeler, Akademinin kendi üyeleri tarafından seçilir. Üyeler normalde yaşam boyu görevde kalırlar ancak görevlerini kötüye kullandıkları durumlarda istifa edebilir ya da görevden alınabilirler. I. Dünya Savaşı'ndaki Verdun Muharebesi'nden sonra Fransa Mareşali seçilen Philippe Pétain, 1931 yılında Akademiye seçilmiş ve II. Dünya Savaşı'nda Vichy Fransası'nı yönetmesinin ardından 1945 yılında istifa etmek zorunda kalmıştır.[4] Kurum, dil konusunda resmi bir otorite olarak hareket etme görevine sahip olup dilin resmi bir sözlüğünü yayımlamakla görevlidir.
Remove ads
Akademinin kökenleri, 1620'lerin sonu ve 1630'ların başında Hôtel de Rambouillet'de düzenlenen kültür toplantılarından doğan gayriresmî bir edebiyat grubuna dayanmaktadır. Grup, Valentin Conrart'ın evinde toplanmaya başladı ve gayriresmî olmaya çalıştı. Grubun o sırada dokuz üyesi vardı. Fransa'nın Başbakanı Kardinal Richelieu, kendisini grubun hamisi ilan etti ve Akademinin resmî olarak kurulmasını beklerken 1634 yılında yeni üyelerin ataması yapıldı. 22 Şubat 1635'te, Richelieu'nun ısrarıyla, Kral XIII. Louis konseyi resmen kurmak için gereken imtiyaznameyi verdi. 10 Temmuz 1637'de Parlement de Paris'te tescil edilen yazılı izinde Académie Française için "Dilimize kesin kurallar koymak, onu sanat ve bilimleri ele alabilecek hâle getirmek için mümkün olan tüm özen ve titizlikle çalışacaktır." denmiştir.[2] Académie Française; Fransızca dil bilgisi, imla ve edebiyatın düzenlenmesinden sorumlu olmuştur.
Richelieu'nün modeli, bir dilin "kirliliklerini" ortadan kaldırmaya adanmış ilk akademi, 1582'de Floransa'da kurulan ve Floransa'nın Toskana lehçesinin İtalyanca için model olarak zaten baskın olan pozisyonunu resmîleştiren Accademia della Crusca. Floransa Akademisi, 1612'de Vocabolario'yu yayımlamıştı.[5]
Remove ads
Fransız Akademisinde toplam kırk koltuk bulunmakta olup bunların her birine ayrı bir numara tahsis edilmiştir. Adaylar başvurularını genel olarak Akademi için değil belirli bir koltuk için yaparlar. Eğer birden fazla koltuk boşsa, bir aday her biri için ayrı ayrı başvurabilir.
Üyeler, Kardinal Richelieu tarafından verilen tüzüğün resmi mühründe yazılı olan Akademinin sloganı À l'immortalité'ye ("Ölümsüzlüğe") atıfla les immortels ("Ölümsüzler") olarak anılırlar.[3]
Üniforma
Bir üyenin resmî üniforması, l'habit vert ya da yeşil giysi olarak bilinir.[6] Akedeminin resmî törenlerinde giyilen habit vert, ilk olarak Napolyon Bonapart'ın Institut de France'ı yeniden organize etmesi sırasında kabul edilmiştir.[6] Her ikisi de yeşil yaprak motifleriyle zengin bir şekilde işlenmiş uzun siyah bir ceket ve siyah tüylü bicorn ile siyah pantolon ve etekten oluşur. Ayrıca ruhban sınıfı dışındaki üyeler bir tören kılıcı (Fransızca: l'épée) taşırlar.[6]
Üyeler üniforma masraflarını kendileri karşılamaktadır. Cübbelerin maliyeti yaklaşık 50.000 dolardır ve Amin Maalouf bu göreve başlamanın kendisine tam 230.000 dolara mal olduğunu söylemiştir.[7]
Remove ads
Fransız Akademisi, Haziran 2008'de Fransız Hükûmetinin bölgesel dillerin (Flamanca, Alsasça, Baskça, Bretonca, Katalanca, Korsikaca, Oksitanca, Gaskonca ve Arpitanca) anayasal olarak tanınması ve korunmasına yönelik teklifine karşı çıkmıştır.[8]
Fransız Akademisinin mevcut üyeleri aşağıdaki gibidir:
| Koltuk numarası | Ad | Seçildiği yıl |
|---|---|---|
| 1 | Claude Dagens | 2008 |
| 2 | Dany Laferrière | 2013 |
| 3 | Boşta | |
| 4 | Jean-Luc Marion | 2008 |
| 5 | Andreï Makine | 2016 |
| 6 | Boşta | |
| 7 | Jules Hoffmann | 2012 |
| 8 | Daniel Rondeau | 2019 |
| 9 | Patrick Grainville[9] | 2018 |
| 10 | Florence Delay | 2000 |
| 11 | Gabriel de Broglie | 2001 |
| 12 | Chantal Thomas | 2021 |
| 13 | Maurizio Serra | 2020 |
| 14 | Hélène Carrère d'Encausse (Daimi Sekreter) | 1990 |
| 15 | Frédéric Vitoux | 2001 |
| 16 | Boşta | |
| 17 | Érik Orsenna | 1998 |
| 18 | Mario Vargas Llosa | 2021 |
| 19 | Boşta | |
| 20 | Angelo Rinaldi | 2001 |
| 21 | Alain Finkielkraut | 2014 |
| 22 | Boşta | |
| 23 | Pierre Rosenberg | 1995 |
| 24 | François Sureau | 2020 |
| 25 | Dominique Fernandez | 2007 |
| 26 | Jean-Marie Rouart | 1997 |
| 27 | Pierre Nora | 2001 |
| 28 | Jean-Christophe Rufin | 2008 |
| 29 | Amin Maalouf | 2011 |
| 30 | Danièle Sallenave | 2011 |
| 31 | Michael Edwards | 2013 |
| 32 | Pascal Ory | 2021 |
| 33 | Dominique Bona | 2013 |
| 34 | François Cheng | 2002 |
| 35 | Antoine Compagnon | 2022 |
| 36 | Barbara Cassin | 2018 |
| 37 | Michel Zink | 2017 |
| 38 | Marc Lambron | 2014 |
| 39 | Jean Clair | 2008 |
| 40 | Xavier Darcos | 2013 |
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads