Fürth Muharebesi

Fürth Muharebesi, 3 Eylül 1632'de İsveç'in Otuz Yıl Savaşları'na girmesiyle, Kutsal Roma İmparatoru II. Ferdinand'ın Katolik güçleriyle İsveç Kralı Gustaf Adolf'un Protestan güçleri arasında gerçekleşmiştir.

Fürth Muharebesi
Otuz Yıl Savaşı
Regnitz Nehri'ni ve Fürth'ü gösteren bir harita (sol alt)
Tarih 3 Eylül 1632 Bölge Fürth, Bavyera, Almanya Sonuç Sonuçsuz / Taktiksel Katolik Zaferi
Taraflar
İsveç İmparatorluğu	Kutsal Roma İmparatorluğu Katolik Ligi
Komutanlar ve liderler
Gustaf Adolf	Albrecht von Wallenstein
Kayıplar
1,000 ölü 1,500 yaralı ya da kayıp	1,000 ölü 1,500 yaralı ya da kayıp

Katoliklerin taktiksel zaferi sayesinde İmparatorluk orduları hızlıca Saksonya'ya ilerlemeye başladı, İsveç kuvvetleri ise geri çekilmek zorunda kaldı.

Bölgesel Arka plan

Katolik güçlerin lideri General Albrecht von Wallenstein

Fürth bir pazar kasabasıydı, pazarlama lisansı Kutsal Roma İmparatoru III. Heinrich zamanında iptal edildi ve bütün ayrıcalıkları Nürnberg'in de kurulmasıyla iptal edildi. Bu durum Heinrich'in ölümünden sonra değişti ve 1062'de Fürth'e tekrar pazar kurma izni verildi.^[1] Buna rağmen Fürth, sonraki yıllarda istikrarlı bir şekilde büyüyen ve gelişen Nürnberg ile rekabet edemedi. İlerleyen yüzyıllarda Nürnberg bölgedeki en önemli şehir oldu ve Fürth'ün stratejik önemine rağmen Fürth'ü kendine tabi hale getirdi. Fürth'ün yerleşim karakteri de büyük oranda tarımsal olarak kaldı. Sonuç olarak 1600'lü yıllarda Fürth nüfusu muhtemelen 1000-2000 kişi civarındaydı.^[2]

Arka plan

Regnitz Nehri ve Fürth

Fürth kasabası, şehir merkezinin kuzeybatısında Regnitz'i oluşturmak üzere birleşen Rednitz ve Pegnitz nehirlerinin doğu ve güneyinde yer almaktadır. Regnitz'in karşısındaki nehir geçidi, şehrin kuruluş nedenidir. Fürth'e stratejik önemini veren ise Protestanların lideri İsveç kralı Gustaf Adolf'un Bavyera seferi sırasında şehri Nürnberg'e erişim noktası olarak kullanmasıdır.

1632 baharında Gustaf Adolf, Habsburg imparatoru II. Ferdinand'a, Rain Muharebesi'nde büyük bir yenilgi verdi ve Katoliklerin komutanı General Tilly de burada öldü. Ardından, özgür imparatorluk şehri olan Augsburg'u mücadele etmeden aldı ve 17 Mayıs'ta Münih'e doğru ilerledi. Ardından Nürnberg'i işgal etti ve ordusuyla şehir dışında kamp kurdu.^[3]

Savaşın Gelişimi

Kral II. Gustaf Adolf

Gustaf Adolf, Ağustos 1632'nin sonlarında Fürth'e hareket etmesi onun Almanya seferindeki en büyük hataydı. Savaştaki rakibi Tilly Kontu ve halefi olan General Albrecht von Wallenstein'di.^[4] 1632 baharında General Wallenstein yeni bir ordu kurmuş ve sadece birkaç haftada sahaya çıkmıştı. Hızlıca Sakson ordularını Bohemya'dan kovdu ve kuzeybatıya doğru ilerledi, buradan Saksonya'ya bir sefer yapmayı planlıyordu.^[4] Wallenstein ise Fürth'te kamp kurdu ve burada tahkimatlar inşa etti. Orada ise daha önce Haziran'da Fürth'ü ateşe veren ve General Wallenstein'in Saksonya'daki planlarını bozmak için güneye gelip Nürnberg'i ele geçiren Gustaf ile karşılaştı. Gustaf kısa bir süre sonra Ağustos ayı sonlarında Alte Veste Muharebesi'nde Wallenstein'in gücünü test etti, muharebe ufak bir Katolik zaferiyle sonuçlandı ve Protestanlar yardım alamayacakları şekilde savunma pozisyonunda kamp kurmak zorunda kaldı. Tecrübeli bir kuşatmacı olan Gustaf, kendini General Wallenstein'in sayıca daha büyük bir ordusu tarafından kuşatılmış halde buldu.

Saldırı

Gustaf, Eylül ayının ilk gününde takviye kuvvetlerine kavuştu. Bunun üzerine 3 Eylül'de Wallenstein'in korunaklı güçlerine saldırdı fakat Protestanların ofansif saldırısı sonucunda 2500 kayıp verdiler.^[3] Gustaf, Wallenstein'i açık alanda çarpışmaya ikna edemedi. Wallenstein'in savaş sonrası katı şekilde savunmacı ve iyi güçlendirilmiş olan pozisyonu koruma taktiği, erzak sıkıntısı çeken Gustaf'ı 19 Eylül'de güneye çekilmek zorunda bıraktı. Bu, bölgedeki iki düşman orduyu, Kasım ayındaki Lützen Muharebesi'ne kadar çözülemeyecek bir çıkmazda bıraktı. Lützen Muharebesi'nde ise Protestanlar Pirus zaferi elde etse de kral Gustaf Adolf öldürüldü.

Sonuç

Nürnberg seferinin sonucunda Habsburglar Saksonya'ya doğru ilerlemeye başladı. Fürth, kuşatmadan önce yangınla tamamen tahrip edildi ve kasaba büyük ölçüde terk edildi. Gustaf, her iki taraf için de yıkıcı bir savaş olan Lützen Muharebesi'nde öldü. Sonraki birkaç yılda, Wallenstein'in aşırı temkinli savaş taktikleri ve askeri hataları İmparator'un gözünden düşmesine neden oldu. Wallenstein'in artan hırsı ve çeşitli siyasi entrikalar sonucunda Wallenstein, 1634'te bir suikastçı tarafından katledildi.

Kaynakça

1. "1000 Jahre Fürth - Home". www.1000-jahre-fuerth.de. 8 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022.
2. "Stadtgeschichte | Fürth". www.tourismus-fuerth.de (Almanca). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2022.
3. Ingrao, Charles W. (29 Haziran 2000). The Habsburg Monarchy, 1618–1815. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78034-6.
4. Tony., Jaques, (2007). Dictionary of battles and sieges a guide to 8,500 battles from antiquity through the twenty-first century. Greenwood Press. ISBN 978-0-313-02799-4. OCLC 1253387177.