Esma Esad

Esma Fevvaz el-Esad (Arapça: أسماء الأسد; d. 11 Ağustos 1975, Londra), eski Suriye devlet başkanı Beşşar Esad'ın eşidir. 3 çocuğu vardır. Daha önce yatırım bankacılığı alanında kariyer yapmış, Hafız Esad'ın ölümünden sonra, Aralık 2000'de Devlet Başkanı Beşşar Esad ile evlenerek ve Suriye'ye taşınarak bankacılık kariyerini bırakmıştır. Esma Esad aynı zamanda Birleşik Krallık vatandaşlığına sahiptir.

Esma Esad
2008'de Esma Esad
Doğum	Esma Ahras 11 Ağustos 1975 (49 yaşında) Londra, İngiltere
İkamet	Başkanlık Sarayı, Şam (2000-2024) Moskova, Rusya (2024-günümüz)
Vatandaşlık	Birleşik Krallık, Suriye
Eğitim	King's College (1996 mezunu)
Evlilik	Beşşar Esad (e. 2000)
Çocuk(lar)	Hafız (d. 2001) Zeyn (d. 2003) Kerim (d. 2004)

Eşiyle birlikte Suriye'deki “ana ekonomik oyunculardan” biri olarak kabul edilen Esma, Suriye'deki iş sektörlerinin, bankacılık, telekomünikasyon, emlak ve denizcilik endüstrilerinin büyük bölümünü kontrol ediyordu.^[1] Mart 2011'de başlayan ve halen devam etmekte olan Suriye iç savaşının bir sonucu olarak kendisi, üst düzey Suriye hükümet yetkilileri ile ilgili ekonomik yaptırımlara tabidir ve bu durum, Avrupa Birliği'nde (AB) kendisine maddi ve mali yardım sağlanmasını, belirli ürünleri temin etmesini ve AB içinde seyahat etme kabiliyetini yasadışı hale getirmektedir.^[2][3][4]

Esma Esad, Birleşik Krallık'ta Metropoliten Polisi'nin Savaş Suçları birimi bünyesinde “kimyasal silah kullanımı da dahil olmak üzere sivillerin işkence görmesi ve öldürülmesine yönelik sistematik yaklaşım” ve terör eylemlerinin kışkırtılması iddialarını içeren bir ön soruşturmanın parçasıdır.

Kasım 2024'te, 2024 Suriyeli muhaliflerin taarruzunun ardından ve kocasının devrilmesinden önce üç çocuğuyla birlikte Suriye'den Rusya'ya kaçtığı iddia edilmiştir.^[5][6] Ancak oğlu Hafız Beşar Esad 10 Şubat 2025'te Telegram üzerinden yaptığı açıklamada çatışmalar başladığında annesinin kemik iliği nakli sebebiyle Moskova'da olduğunu, çatışmalar ve tahliye sırasında Şam'da bulunmadığını, kız kardeşi Zeyn'in de bu süreç boyunca annesine refakat ettiğini açıklamıştır.^[7]

Yaşamı

Esma Esad ve Beşşar Esad Moskova ziyareti sırasında, 27 Ocak 2005

Londra'da Cromwell Hastanesi'nde kardiyolog olan Fevvaz Ahras'ın ve emekli bir diplomat olan Seher Ahras'ın kızı olarak dünyaya geldi. Ailesi aslen Humus şehrinden ve Sünni'dir.

Esma Esad 1996 yılında King's College'dan mezun oldu. Esma Esad Üniversiteden sonra, Avrupa ve Doğu Asya müşterileri ile hedge fon yönetimi bölümü Deutsche Bank Grubu'nda işe başladı. 1998 yılında birleşme ve satın almalar konusunda uzmanlaşmış olan JP Morgan'da yatırım bankacılığı bölümünde çalışmaya başladı.

Esma Esad, Suriye hükûmetinin halkla ilişkilerinin önemli bir parçası olarak analistler ve medya tarafından tarif edilmiştir. Kadın hakları ve eğitimi konusunda ilerici pozisyonlar alarak halk tarafından sevildi. Giydiği şık tasarımlı kıyafetler de medyanın ilgisini topladı. Suriye ayaklanması sırasında büyük ölçüde sessiz kaldı. Bu yüzden Suriye ayaklanması onun imajına bir darbe vurmuştur.

23 Mart 2012 tarihinde, Avrupa Birliği dışişleri bakanları, İngiltere doğumlu Esma Esad'a AB'ye üye ülkelere seyahat yasağı ve bu ülkelerdeki mal varlığının dondurulması gibi bir dizi yaptırım uygulama kararı aldı. İngiltere İçişleri Bakanlığı, AB seyahat yasağının Esma Esad'ın İngiltere'ye girmekten alıkoyamayacağını ama bu koşullarda Esma Esad'ın İngiltere'ye gelmesinin zaten beklenmediğini açıkladı.^[8]

Savaş suçları soruşturması

Mart 2021'de Londra Metropoliten Polisi'nin Savaş Suçları birimi, Esad'ın savaş sırasında terör eylemlerini kışkırttığı ve teşvik ettiği iddialarına ilişkin bir soruşturma başlattı.^[9] Esma'nın Beşşar Esad'ın istifası durumunda kendisini daha uygun bir alternatif olarak göstermek için güçlü Alevi figürlerle görüşmeler yürüttüğü bildirildi.^[10] Eski bir rejim mensubu ve Barış İçin Suriyeli Hristiyanlar Örgütü Başkanı Eymen Abdülnur, Esma'nın gelecekteki siyasi nüfuzunu arttırma hırsını yorumlayarak onun gidişatını anlattı:

“İlk başta ailenin bir parçası olarak görülmedi. Humuslu ve Sünni olduğu için Arapçası iyi değildi, bu yüzden hata yapma ihtimaline karşı medyaya konuşmasına izin verilmedi. First Lady unvanını almasına bile izin vermediler. Ama 2013'ten sonra kocasına tam destek verdi. Kocası askeri olarak ne yapıyorsa onun pozisyonu da onunla örtüşüyordu: bombalamalar, öldürmeler ve işkenceler.”^[10]

Kişisel yaşamı

Esma, gelecekteki eşiyle çocukluk tatillerinde Suriye'de tanıştı, ancak 1992'de Beşar'ın eğitim almak üzere Londra'ya taşındığında daha yakınlaştılar. 2000'te Beşar Esad'ın iktidara gelmesinin ardından evlendiler.^[11]

Esad ve eşi üç çocuk sahibi. İlk çocukları, Hafez al-Assad'dan adını alan Hafez, 2001 yılında doğdu, ardından 2003'te bir kız çocukları ve 2004'te ikinci oğulları dünyaya geldi.^[12] Ocak 2013'te Beşar, bir röportajda Esma'nın hamile olduğunu açıklamıştır, ancak daha sonra dördüncü çocukları olduğuna dair herhangi bir duyuru bulunmamaktadır.

Sağlığı

8 Ağustos 2018'de Suriye Cumhurbaşkanlığı resmî Twitter hesabından meme kanserine yakalandığı duyuruldu.^[13] Yaklaşık bir yıl boyunca tedavi gören Esma Esad, 4 Ağustos 2019'da Suriye Devlet Televizyonu'na kanseri yendiğini açıkladığı bir röportaj ile duyurdu.^[14]

Cumhurbaşkanlığı ofisine göre, 8 Mart 2021'de Suriye'de COVID-19 pandemisi sırasında Esad ve kocasının COVID-19 testleri pozitif çıktı. Sağlık durumlarının "küçük semptomlarla" iyi olduğu bildirildi.^[15] 30 Mart'ta her ikisinin de iyileştiği ve hastalık testlerinin negatif çıktığı açıklandı.^[16]

21 Mayıs 2024'te Suriye Devlet Başkanlığı, çeşitli semptom ve klinik belirtilerin ortaya çıkmasının ardından Esad'a Akut myeloid lösemi tanısı konulduğunu duyurdu.^[17][18] Aralık 2024'te, bazı medya kuruluşları, Türk kaynaklarının Esma'nın Moskova'daki sürgünleri sırasında Beşar Esad'a karşı boşanma davası açtığını öne süren haberlerini yeniden yayımladı. Ancak, bu haberler Rus hükümeti ve Esma'nın babası tarafından yalanlandı.^[19]