Loading AI tools
Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Ebla tabletleri Suriye sınırları içerisinde yer alan antik kent Ebla'da 1800 tam kil tablet, 4700 parça ve binlerce küçük parçadan oluşan bir saray arşivi koleksiyonudur.[1] Tabletler İtalyan arkeolog Paolo Matthiae ve onun ekibi tarafından 1974-75 yılları arasında antik kent Tell Mardikh kazıları sırasında keşfedildi.[2][3] Hepsi MÖ 2500 ve şehrin yıkıldığı MÖ 2250 yılları arasında tarihlendi.[4] Bugün, tabletler Suriye'de Halep, Şam ve İdlib müzelerinde tutulmaktadır.
Tabletlerdeki yazılarda iki dil ortaya çıkmıştır: Yerel olarak konuşulan Ebla dilini fonetik olarak temsil eden Sümerce ve daha önce bilinmeyen bir dil kullanılan Sümer çivi yazısı (Sümer logogramları veya "Sumerogramlar").[5]
Tabletlerde Ebla şehrinin kral listeleri, kraliyet törenleri, ferman ve anlaşmalar, yer isimlerinin yer aldığı atlas (MÖ 2600) ile[6] ilahiler, ayinler, destanlar ve atasözlerini içeren edebi metinler vardır. İbrahim, İsmail ve Davud'un isimleri vardır. Tevrat'ta ve İncil'de geçmeyen ancak Kur'an da ismi geçen İrem şehrinden bahsedilmiştir.[7]
Ebla metinlerinin Kutsal Kitap'daki bazı kişilere ve olaylara gönderme yaptığı iddiası, tabletlerin yayınlanmasının ardından büyük bir tartışma yarattı. Tartışmanın odağında, tabletlerin İbrahim, Davut, Sodom ve Gomorra gibi Kutsal Kitap'de bahsedilen kişilere ve yerlere atıfta bulunup bulunmadığı ve dolayısıyla Kutsal Kitap'ı doğrulayıp doğrulamadığı yatıyordu. Giovanni Pettinato tarafından ortaya atılan sansasyonel iddialar ve tam metinlerin gecikmeli olarak yayınlanması, bu tartışmayı kısa sürede bir akademik krize dönüştürdü. Modern Arap-İsrail çatışmasının siyasi bağlamı da tartışmayı alevlendirerek, Siyonistlerin Filistin üzerindeki hak iddialarının "kanıtı" olarak kullanılma potansiyeli üzerine bir tartışmaya dönüştürdü.[2]
Pettinato ve diğer araştırmacıların ön tahminlerine ve spekülasyonlarına dayanan Ebla'nın Kutsal Kitap'la bağlantılı olduğu fikri, ilk başta medyada büyük ilgi uyandırmış olsa da, bu heyecanın büyük ölçüde "temelsiz ve asılsız iddialara" ve "kamuya sızdırılan devasa miktarda yanlış bilgiye" dayandığı anlaşılınca, şu anda yaygın bir şekilde eleştirilmektedir.[8] Mevcut kanıtlar ve uzman görüşleri, Ebla'nın Kutsal Kitap arkeolojisinde oynadığı rolün son derece sınırlı olduğunu gösteriyor.[2]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
