East India Company

Başlığın diğer anlamları için Doğu Hindistan Şirketi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Doğu Hindistan Şirketi, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi veya Britanya Doğu Hindistan Şirketi, (İngilizce: East India Company) Kraliçe'den Hint Okyanusu bölgesinde ticaret yapmak için ayrıcalık alabilen deniz tüccarları tarafından 31 Aralık 1600'de kurulan bir İngiliz ve daha sonra bir İngiliz anonim şirketiydi.

Doğu Hindistan Şirketi
East İndia Company (İngilizce)

Şirket bayrağı (1801)
Şirket arması (1698) Slogan: Auspicio Regis et Senatus Angliae (Latince) "İngiltere Kralı ve Parlamentosu'nun emriyle"
Tip	Kamu Kısmen devlete bağlı şirket[1]
Endüstri	Uluslararası Ticaret
Kuruluş	31 Aralık 1600
Kurucu	Thomas Smythe
Feshedilme	1 Haziran 1874
Genel merkezi	Doğu Hindistan şirketi evi, Londra , Birleşik Krallık

1588'de Sir Francis Drake komutasındaki İngiliz donanmasının İspanya donanmasını ağır bir yenilgiye uğratmasından sonra, İngiliz ticaret gemileri okyanuslarda daha etkin faaliyet göstermeye başlayıp özellikle Hindistan seferlerine başladılar. Denizci tacirler bir araya gelip sermayelerini arttırırlarken, İngiltere kraliçesi I. Elizabeth'den de ayrıcalıklar almaya çalıştılar. Sonunda 31 Aralık 1600'de Doğu Hindistan Şirketi için bu ayrıcalıkları almayı başardılar. Doğu Hindistan Şirketi veya İngiliz Doğu Hindistan Şirketi,^[2] Doğu Hint Adaları'yla ticaret amacıyla kurulmuş olan; ama daha çok Hint altkıtasıyla ticaret yapan bir İngiliz (1707'den sonra Britanya) anonim şirketiydi. Doğu ve Güneydoğu Asya'da bir ticaret tekeli olarak ortaya çıkan şirket zamanla politik bir oluşum hâline geldi.^[2] 18. yüzyılın başlarından 19. yüzyılın ortalarına kadar Britanya emperyalizminin bir aracı olarak kullanıldı.^[2] 19. yüzyılda Çin'deki faaliyetleri Britanya etkisinin Çin'e yayılmasında etkili oldu.^[2]

Şirkete 1600 yılında kraliyet imtiyaznamesi verilmiştir,^[3] bu da onu Avrupa'daki diğer Doğu Hindistan şirketleri içerisinde en eskisi yapmaktadır. Şirketin hisseleri zengin tüccarlara ve asilzadelere aitti. Hükûmetin hiç hissesi yoktur ve şirket üzerinde sadece dolaylı kontrole sahipti. Şirketin kendine ait büyük bir ordusu mevcuttur ve bu orduyla Hindistan'ın önemli bölümünü kontrol etmekteydi.

Şirketin ana ticaret maddeleri afyon (uyuşturucu), pamuk, ipek, çivit boyası, tuz, güherçile ve çaydı. Şirket Hindistan'ın büyük kısmını yönetimi altına aldı, bu bölgelerde askerî güç kullandı. Hindistan'da şirket yönetimi etkin olarak 1757'de Plassey Muharebesi'yle başladı ve 1858 yılına kadar devam etti. 1857 Hint Ayaklanması'nın ardından 1858 Hindistan Hükümeti Yasasıyla Britanya kraliyetine Hindistan'da doğrudan yönetimi verildi. Şirket 1773 Düzenleme Yasası'yla 1874 yılında feshedildi.

Şirketin Bayrakları

• 
  Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1707'den önce)
• 
  Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1707-1801)
• 
  Doğu Hindistan Şirketi Bayrağı (1801-1874)

Kaynakça

1. "East India Company | Definition, History, & Facts | Britannica". 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
2. "East India Company." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2012.
3. The Register of Letters &c. of the Governor and Company of Merchants of London trading into the East Indies, 1600–1619 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. On page 3, a letter written by Elizabeth I on 23 January 1601 ("Witnes o^r selfe at Westminster the xxiiij^th of Ianuarie in the xliij^th yeare of o^r Reigne.") states, "Haue been pleased to giue lysence vnto o^r said Subjects to proceed in the said voiadgs, & for the better inabling them to establish a trade into & from the said East Indies Haue by o^r tres Pattents vnder o^r great seale of England beareing date at Westminster the last daie of december last past incorporated o^r said Subjecte by the name of the Gou^rno^r & Companie of the me^rchaunts of London trading into the East Indies, & in the same tres Pattents haue geven them the sole trade of theast Indies for the terme of XV^teen yeares ..."