Derinsu, Pazar

Derinsu, Rize ilinin Pazar ilçesine bağlı bir köydür.

Derinsu
Köy
Rize'nin konumu
Derinsu Derinsu'nun Rize'deki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Rize
İlçe	Pazar
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
Rakım	330 m
Nüfus  (2020)
• Toplam	192
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0464
İl plaka kodu	53
Posta kodu	53340

Tarihçe

Derinsu köyünün eski adı Zağnati (ზაღნათი) olarak bilinir.^[1][2] Türkçeye Zağnat şeklinde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Zağnat (زاغنات) olarak geçer.^[3][4] Bu yer adını, muhtemelen Rusça haritada bir hatalı yazıma bağlı olarak "Zanati" şeklinde yazan kaynaklar da vardır.^[2][5]

Zağnati köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.^[6] Zağnati köyü, 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre bu yerleşim, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 8 hanede yaşayan 35 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusunu ihtiva etme ihtimali de bulunmaktadır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 28 koyun, 36 keçi, 20 inek ve 5 öküz kaydedilmiştir.^[7]

Nikolay Marr, 1910 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisi notlarında Atina kazasında 69 köy bulunduğunu, bunlardan 64'ünde Lazca konuşulduğunu yazmıştır. Zağnati de Lazcanın konuşulduğu köylerden biriydi.^[1] Zağnati köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesinde araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyün adını Rusça Zagnat (Загнат) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köydeki 63 hanede 469 kişi yaşıyordu.^[8]

Zağnati köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.^[4] 1935 genel nüfus sayımında "Zanat" şeklinde yazılmış olan köy, Çoruh vilayetinin Pazar kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 544 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte Artvin ve Rize vilayetlerinin yerini Çoruh vilayeti almış, Atina kazasının adı da Pazar olarak değiştirilmişti.^[9] Zağnati veya Zağnat Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Derinsu olarak değiştirilmiştir.^[10] 1965 genel nüfus sayımında Derinsu köyünün nüfusu 402 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 108 kişi okuma yazma biliyordu.^[11]

Coğrafya

Köy, Rize il merkezine 51 km, Pazar ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.^[12]

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2020	192[13]
2019	208[13]
2018	219[13]
2017	146[13]
2016	147[13]
2015	148[13]
2014	135[13]
2013	170[13]
2012	173[13]
2011	163[13]
2010	157[13]
2009	161[13]
2008	153[13]
2007	126[13]
2000	226[12]
1990	423[12]
1985	529[12]

Kaynakça

1. Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 71, ISBN 9786055753634.
2. "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), II. cilt, Batum, 1979, s. 13". 16 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
3. Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 370, ISBN 9789157871117.
4. Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 619.
5. İrfan Aleksiva - İsmail Bucaklişi, Svacoxo - Laz Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2009, s. 24, ISBN 978-605-89094-0-3
6. ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
7. Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 371, ISBN 9789157871117.
8. "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 169". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
9. 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 401.
10. Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 785.
11. "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 526" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
12. "Derinsu Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.

Dış bağlantılar

• Derinsu, Pazar için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft