Remove ads
Demokratik Toplum Partisi (DTP) hakkında 2007-2009 yılları arasında açılan kapatma davası, ülkenin bütünlüğüne karşı çıkmak ve PKK ile bağlantılı olmakla suçlanan Türkiye'deki Kürt yanlısı bir siyasi partiye karşı açılmıştır. Dava Eylül 2007'de açılmış ve Aralık 2009'da partinin kapatılmasıyla sonuçlanmıştır. DTP, 1962 yılından bu yana Türkiye Cumhuriyeti'nde yasaklanan 25. siyasi partidir.[1]
| Demokratik Toplum Partisinin kapatılma davası | |
|---|---|
| Esas no: 2007/1 (Siyasî Parti Kapatma) | |
| Mahkeme | Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi |
| Davacı | Kamu adına Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı |
| Davalı | Demokratik Toplum Partisi |
| İstem | Demokratik Toplum Partisinin temelli kapatılması |
| Uygulanan kanun | Anayasa md. 68/4, 69/6 Siyasî Partiler Kanunu md. 101/1-b, 103/2 |
| Mahkeme başkanı | Haşim Kılıç |
| Başkanvekili | Osman Alifeyyaz Paksüt |
| Üyeler | AYM Üyeleri |
| Karar tarihi | 11 Aralık 2009 |
| Karar | On bir oyla ve oybirliğiyle partinin kapatılmasına karar verilmiştir. |
Türkiye Cumhuriyeti'nin bir dizi Kürt yanlısı partiyi kapatma geçmişi vardır.[2] Demokrasi Partisi (DEP), Halkın Emek Partisi (HEP) ve Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) daha önce kapatılmıştır.[2] DTP kapatma davası ile aynı dönemde Recep Tayyip Erdoğan'ın Adalet ve Kalkınma Partisi de kapatılma davası ile karşı karşıyaydı.[3]
Gereksinimler
Bir partinin kapatılması için Anayasa Mahkemesinin nitelikli çoğunluk kararı alması gerekmektedir ki bu Demokratik Toplum Partisinin (DTP) kapatılması davasında 11 yargıçtan 7'si anlamına gelmektedir.[4]
Remove ads
İddianame
16 Eylül 2007 tarihinde, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, DTP'nin kapatılması talebiyle Anayasa Mahkemesine bir iddianame sunmuştur.[1] İddianamede savcı, partinin söylem ve eylemlerinin devletin bütünlüğüne karşı olduğunu,[5] bunun da Türkiye Anayasası ve Siyasi Partiler Kanunu'na aykırı olduğunu belirtmiştir.[6] DTP'nin anadilde eğitim ve federal bir yönetim talep etmesi, partinin PKK'nın hapisteki lideri Abdullah Öcalan'dan emir aldığının kanıtı olarak görülmüştür.[7] Savcılık ayrıca DTP'nin 221 parti üyesi için siyasi yasak talep etti.[2][8] Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, Haziran 2008'de partinin kapatılması talebini yinelemiştir.[4]
Savunma
DTP yazılı savunmasını Haziran 2008'de sunmuş ve savcılık tarafından sunulan 141 delilin 129'unun ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini savunmuştur.[6] DTP'nin sözlü savunma için ek süre talep etmesi üzerine mahkeme, sözlü savunmanın 16 Eylül 2008 tarihine ertelenmesine karar verdi.[9] Sözlü savunmada DTP Genel Başkanı Ahmet Türk, mahkemenin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Venedik Komisyonunun değerlerini dikkate alması gerektiğini savunmuş ve ülke sorunlarının silahla çözülmesine karşı çıkarak demokratik çözüm çağrısında bulunmuştur.[10]
Gelişmeler
DTP'nin sözlü savunmasının ardından mahkeme heyeti sunulan delil ve savunmaları incelemeye başladı. Mahkeme Başkanı Haşim Kılıç, DTP'li siyasetçilerle ilgili incelenmesi gereken yaklaşık 150 dava olduğunu belirterek, kararın 2009'daki yerel seçimlerden sonra verilebileceğini açıkladı.[11] Milliyetçi Hareket Partisinden (MHP) Lideri Devlet Bahçeli 2008 yılında partinin yargılanmasını desteklemiş,[3] Türkiye'nin üye olmak istediği Avrupa Birliği ise davaya karşı çıkmış ve Türkiye'deki Kürt nüfusu için daha fazla hak talep etmişti.[12] DTP'nin PKK-Türkiye çatışmasına çözüm bulmak amacıyla Güneydoğu Anadolu'da özerklik önerisi getirmesinin ardından, savcı Kasım 2009 başında partinin kapatılması için mahkemeye baskı yapmıştır.[13] Karardan birkaç gün önce Türkiye İnsan Hakları Derneği, Türkiye Büyük Millet Meclisinde Kürt Sorunu'na demokratik bir çözüm bulunmasını talep etti.[14]
Karar
11 Aralık 2009 tarihinde Haşim Kılıç başkanlığındaki Anayasa Mahkemesi, on bir oyla ve oybirliğiyle partinin kapatılmasına karar vermiştir.[15] Kılıç, PKK ile DTP arasında bir fark olmadığını ve dünyanın hiçbir yerinde bir terör örgütünün kendini özgürce ifade etme hakkı olmadığını belirtti.[1] Kapatma kararına ek olarak otuz yedi siyasetçiye beş yıl süreyle siyasi faaliyet yasağı getirildi.[15] Siyasi yasağın hedefindeki önemli siyasetçiler arasında partinin eş başkanları Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk[1] ile Nurettin Demirtaş, Hüseyin Kalkan, Leyla Zana, Musa Farisoğulları ve Selim Sadak bulunuyordu.[16]
Sonrası
Kararın bir sonucu olarak, partilerin malları Türkiye hazinesine devredilmiştir.[17][18] Parti kapatma, siyasi çözümü destekleyen Adalet ve Kalkınma Partisi hükûmetinin amaçlarına aykırıydı.[19] Türkiye'nin üye olmak istediği Avrupa Birliği geçmişte davaya karşı çıkmıştı.[12] DTP'nin kalan siyasetçileri Türkiye Büyük Millet Meclisinden çekildiklerini açıkladılar, ancak PKK lideri Abdullah Öcalan'ın isteği üzerine siyasetçiler meclise geri döndüler.[20]
Remove ads
Ocak 2010'da eski bir DTP üyesi olan Hasip Kaplan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurmuştur.[17] 2016 yılında AİHM, DTP eş başkanlarının PKK'yı terör örgütü olarak nitelendirmeyi reddetmelerine rağmen,[21] DTP'li siyasetçilerin konuşma ve eylemlerinin Abdullah Öcalan'a veya PKK'ya destek olarak görülmediğine hükmetti ve Türkiye'nin iki eş başkanın her birine 30.000 Euro maddi tazminat ödemesine karar verdi.[21]
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads