Menderes, İzmir

"Cumaovası" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için Cumaovası (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Menderes, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin batısında Seferihisar, kuzeyinde Gaziemir ve Karabağlar, kuzeydoğusunda Buca, doğusunda Torbalı, güneydoğusunda Selçuk ilçeleri, güneyinde Ege Denizi bulunmaktadır. Nüfusu 2022 yılı itibarıyla 106.173 kişidir.

Menderes
İlçe
İzmir'deki yeri
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	İzmir
Coğrafi bölge	Ege Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Bahri Tiryaki[1]
• Belediye başkanı	Mustafa Kayalar (CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	777 km²
Rakım	110 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	93.796
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	35470
İl alan kodu	0232
İl plaka kodu	35
Resmî site http://www.menderes.bel.tr YerelNET

Tarihçe

Yerleşimin adı, 1467 yılı kayıtlarında Cumaovası, 1665 yılı kayıtlarında ise Cumaabad olarak geçmektedir.^[2] Daha önceleri Cumaovası bucak merkezi bir köy iken, 9 Şubat 1950'de Karakuyu köyü ile birleşerek belediye statüsü aldı ve beldeye dönüştü.^[3] 4 Temmuz 1987'de resmi gazetede yayımlanan kanun ile Menderes adını alarak ilçe statüsüne kavuştu.^[4]

Coğrafya

İzmir'in güneyinde yer alan ilçenin il merkezine uzaklığı 20 km'dir. İlçenin batısında Seferihisar, kuzeyinde Gaziemir ve Karabağlar, kuzeydoğusunda Buca, doğusunda Torbalı, güneydoğusunda Selçuk ilçeleri, güneyinde Ege Denizi bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 777 km²'dir.^[5]

Nüfus

Türkiye'nin Ordu, Samsun, Diyarbakır, Malatya, Bitlis, Tunceli, Siirt, Kars, Şırnak, Hakkâri gibi vilayetlerden çok sayıda aile Menderes'e yerleşmiştir. Bölge hızla göç almaktadır, aynı zamanda bölgede yoğun olarak Bulgaristan göçmeni aileler yaşamaktadır. Türk nüfusu çoğunluktadır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1990[6]	53.379	6.799	46.580
2000[7]	73.002	16.792	56.210
2007[8]	64.065	20.576	43.489
2008[9]	68.029	52.504	15.525
2009[10]	69.515	53.800	15.715
2010[11]	70.977	55.501	15.476
2011[12]	73.191	57.568	15.623
2012[13]	74.831	59.254	15.577
2013[14]	77.706	77.706	veri yok
2014[15]	81.297	81.297	veri yok
2015[16]	83.331	83.331	veri yok
2016[16]	86.494	86.494	veri yok
2017[16]	89.777	89.777	veri yok
2018[16]	93.796	93.796	veri yok
2019[16]	97.123	97.123	veri yok
2020[16]	101.338	101.338	veri yok
2021[16]	104.147	104.147	veri yok
2022[16]	106.173	106.173	veri yok

Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

İlçe ekonomisinde tarım, hayvancılık ve turizm önemli yer tutar. Arpa, buğday, pamuk, tütün, narenciye ve seracılık önemli gelir kaynağıdır. Son yıllarda çeşitli dallarda faaliyet gösteren sanayi kuruluşları kurulmuştur. İzmir'in içme suyu ihtiyacını karşılayan Tahtalı Barajı ilçe sınırlarındadır. Menderes'te Klaros, Notion ve Kolophon antik kent yerleşimleri bulunmaktadır. İlçenin 40 km'lik sahil şeridindeki kıyı, koy ve turistik tesisleri, turizmin gelişmesini sağlamaktadır.

Yönetim

Belediye başkanları

Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları
Yıllar	Belediye Başkanı	Parti	Oy oranı (%)
2019	Mustafa Kayalar	Cumhuriyet Halk Partisi	55,66
2014	Bülent Soylu	Adalet ve Kalkınma Partisi	40,43
2009	Ergun Özgün	Cumhuriyet Halk Partisi	44,09
2004	Ergun Özgün	Cumhuriyet Halk Partisi	52,27
1999	Ergun Özgün	Demokratik Sol Parti	35,80
1994	Mahmut Şentürk	Sosyaldemokrat Halkçı Parti	35,44
1989	Mahmut Şentürk	Sosyaldemokrat Halkçı Parti	48,16
1984	Aykut Vural	Anavatan Partisi	58,32
1977	Mahmut Şentürk	Cumhuriyet Halk Partisi	51,21

Eğitim

İlçede 38 ilköğretim okulu, 6 ortaöğretim kurumu bulunmakta; 9694 öğrencinin eğitim gördüğü bu okullarda 470 öğretmen görev yapmaktadır.

Menderes bölgesinde yabancı dil ağırlıklı liseler çoğunlukla anadolu liseleridir. Anadolu liselerinde açılan dil sınıflarında öğrencileri İngilizce ile birlikte ikinci bir yabancı dille eğitim vermektedir. Menderes okulları yabancı dil ağırlıklı eğitim süreci yürütmektedir. Gümüldür Bilgin Bülent Kılıç Anadolu Lisesi ve Menderes Belediyesi Teknik Ve Endüstri Meslek Lisesi İngilizce dışında ikinci dil eğitimi bulunan liselerdir.

Altyapı

İzmir-Aydın Otoyolu ilçeden geçmektedir. İlçeye İZBAN trenleri ve ESHOT otobüsleri ile ulaşım mevcuttur. Adnan Menderes Havalimanı'nın bir bölümü ilçe sınırları içerisindedir.^[17] İlçede dokuz sağlık ocağı, bir SSK dispanseri bulunmaktadır. Menderes Devlet Hastanesi inşaatı devam etmekte olup 2022 yılında hizmete girmesi planlanmaktadır. Menderes'te kurulan katı atık yönetim tesisi altı ilçeye hizmet verecektir.^[18]

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
2. Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
3. "Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 9 Şubat 1950. 28 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
4. "Kanunlar" (PDF). Resmî Gazete. 4 Temmuz 1987. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
5. "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
6. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
7. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
8. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
9. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
10. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
11. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
12. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
13. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
14. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
15. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
16. • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
    • "Menderes Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
    • "İzmir Menderes Nüfusu". nufusune.com.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
17. "Coğrafi Bilgi Sistemleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 7 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020.
18. "İzmir İli Güney-2 Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi Kurulması ve İşletilmesi İşi İhale Edilecektir" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 30 Ocak 2020. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.

Dış bağlantılar

• T.C. Menderes Kaymakamlığı 22 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Menderes Belediyesi 22 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.