Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu (1992)

Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu ya da ARBiH (Boşnakça: Armija Republike Bosne i Hercegovine) Bosna Hersek Cumhuriyeti'nin ordusudur. Ordu 15 Nisan 1992 tarihinde kurulmuştur. Bosna Savaşı'nda Bosna Hersek Cumhuriyeti'nin temsilcisi olarak savaştı. Bosna Savaşı'nın bitmesiyle birlikte ARBiH, Bosna-Hersek Federasyonu Ordusu'na dönüştürüldükten sonra Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri tarafından feshedildi.

Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu
Armija Bosne i Hercegovine
ARBiH logosu
Etkin	15 Nisan 1992 - 14 Aralık 1995
Ülke	Bosna-Hersek
Bağlılık	Bosna-Hersek
Savaşları	Bosna Savaşı
Komutanlar
Başkomutan	Aliya İzzetbegoviç
Savunma bakanı	Munib Bisiç
Komutanlar	Sefer Haliloviç (1992-1993) Rasim Deliç (1993-1995)

Tarih

1992

ARBiH, Saraybosna'yı hafif silahlarla savunmuştu. Ordu kuşatılmıştı ve erzak nakli imkansız değilse de zordu. Bununla birlikte, Bihac cebindeki ARBiH kuvvetleri, düşman güçlerle çevrili olmasına rağmen bölgeyi sürekli olarak savunmaktaydı.^[1]

1993

Sırplara karşı cephede önemli bir değişiklik görülmedi. Bunun yerine, bu yıl Orta Bosna'da ve Hersek'te, özellikle de Mostar bölgesinde Hırvat-Boşnak Savaşı'nın başlangıcı oldu Bosna-Hersek ve Hırvatistan'daki ağır silahlı Sırp kuvvetleri tarafından baskı altında tutulan ve kontrol altına alınan etnik Hırvat milis güçleri - Hırvat Savunma Konseyi (HVO) - odaklarını Bosna'nın kendi bölgelerini Sırplardan korumaktan, Bosnalıların elinde kalan toprakları ele geçirmeye çalışmaya kaydırdı.^[2]

Mostar'da Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu bayrağını (solda), Bosna-Hersek bayrağını ve Bosna-Hersek Cumhuriyeti bayrağını taşıyan bir mezarlık

1994

HVO ve ARBiH arasında, çok daha güçlü ve daha donanımlı VRS ile savaşabilecek güçlü bir kuvvet oluşturmak amacıyla yenilenmiş bir ittifak üzerinde anlaşmaya varıldı. Bu, sık sık barış görüşmelerinin yapıldığı zamandı.^[3]

1995

Bölünmüş Anlaşmanın ardından Hırvat Ordusu, ARBiH ve HVO'nun iş birliğiyle bir dizi operasyon başlattı: Flash, Yaz '95, Fırtına ve Mistral 2 ve Bosna kuvvetleri Sana gibi operasyonlar başlattı.^[4]

Ordu teşkilatı

Paramilitler ve Savunma güçleri

İsim	Merkez
Bosna Hersek Vatanseverler Ligi	Saraybosna
Bosna Hersek'in Bölgesel Savunması	Saraybosna
Yeşil Bereliler	Saraybosna
Handzar Tümeni	Sisak, Draganic, Jastrebarsko & Buzim
Hırvat Savunma Kuvvetleri	Ljubuški
Hırvat Savunma Konseyi Sarajevo	Saraybosna

Kolordu ve Tümenler

İsim	Merkez	Tugaylar
1.Kolordu	Saraybosna
2.Kolordu	Tuzla
3.Kolordu	Zenica	7.Müslüman Tugayı
4.Kolordu	Mostar
5.Kolordu	Bihać
6.Kolordu	Konjic
7.Kolordu	Travnik
28. Podrinje Bağımsız Tümeni	Srebrenitsa
81. Podrinje Bağımsız Bölümü	Goražde

Polis güçleri

İsim	Merkez	Bilgi
İçişleri bakanlığı	Saraybosna	İçişleri Bakanlığı 1992 1995 halde polis güçlerinin yönetim organı oldu.
Özel Amaçlı Polis Müfrezesi "Bosna"	Saraybosna	Özel Amaçlı "Bosna" için Polis Müfreze büyüdü ve ilk özel polis gücü oldu.
Özel Amaçlı Polis Müfrezesi "Lasta"	Saraybosna	Özel Amaçlı "Lasta" için Polis Müfreze içişleri bakanlığından alınan karar ile oluşturulan ikinci özel polis gücüydü. Diğer özel polis timi Saraybosna'daki çatışmalara odaklanırken, bu tim hükûmet kontrolündeki tüm alanlarda savaşmak için erişilebilir durumdaydı.

Kolordu komutanları

• Mustafa Hajrulahovic Talijan (1 Kolordu ilk komutanı)
• Vahid Karavelić (1. Kolordu ikinci komutanı)
• Nedžad Ajnadžić (1. Kolordu'nun üçüncü komutanı)
• Željko Knez (2. Kolordu'nun ilk komutanı)
• Hazim Šadić (2. Kolordu ikinci komutanı)
• Sead Delić (2. Kolordu üçüncü komutanı)
• Enver Hadžihasanović (3. Kolordu'nun ilk komutanı)
• Mehmed Alagić (3. Kolordu ikinci komutanı, 7. kolordu ilk komutanı)
• Kadir Jusić (3. Kolordu üçüncü komutanı)
• Sakib Mahmuljin (3. Kolordu dördüncü komutanı)
• Arif Pašalić (4. Kolordu'nun ilk komutanı)
• Süleyman Budaković "Tetak" (4. Kolordu ikinci komutanı)
• Ramiz Dreković (5. Kolordu birinci komutanı, 4. kolordu üçüncü komutanı)
• Atıf Dudaković (5. Kolordu ikinci komutanı)
• Salko Gušić (6. Kolordu'nun ilk komutanı)
• Galib Hodzic (6. Kolordu ikinci komutanı)
• Zaim Imamović (Bosna Paskalya Operasyonel Grubu komutanı)
• Blaž Kraljević (HOS komutanı ve Bosna Genelkurmay Başkanları üyesi)
• Mustafa Polutak (4'üncü Kolordu dördüncü komutanı)
• Dino Aljić (Muhafız Tugayı "Delta" ve 117.Müslüman Tugay komutanı)^[5]

Ekipmanlar

28. Tümen, 281. Tugay, 1. Tank Taburuna ait T-55 tankları, Visca'da konuşlandı.

28. Tümen, 281. Tugay, 1. Tank Taburuna ait OT M-60 Zırhlı Personel Taşıyıcı, Visca'da konuşlandı.

Visca'da konuşlanmış 28. Tümen, 281. Tugay, 1. Tank Taburuna ait bir M48 76 mm dağ silahının yakından görünümü.

ARBiH'nin ana helikopterleri Mi-8 ve Mi-17 helikopterleriydi. İşte Ćoralići Havaalanında yapılan bir inceleme sırasında SFOR personeline gösterilen bir Mi-8T.

Bosna-Hersek'teki Ćoralići Havaalanında bir eser olarak sergilenen bir UTVA-75 hafif hizmet uçağı .

Makineli tüfekler ve saldırı tüfekleri

İsim	Başlangıç	Tür
MG42	Almanya	Makineli tüfek
Zastava M53	Yugoslavya	Makineli tüfek
M2 Browning	ABD	Makineli tüfek
DShK	Sovyetler Birliği	Makineli tüfek
NSV makineli tüfeği	Sovyetler Birliği	Makineli tüfek
M48 Mauser	Yugoslavya	Sürgülü tüfek
PAP M59/66	Yugoslavya	Yarı otomatik tüfek
Zastava M72	Yugoslavya	Saldırı tüfeği
Zastava M76	Yugoslavya	Keskin nişancı tüfeği
Heckler & Koch MP5	Batı Almanya	Hafif makineli tüfek
AK-47 ve türevleri	Sovyetler Birliği	Saldırı tüfeği
Zastava M70	Yugoslavya	Saldırı tüfeği
Škorpion vz. 61	Yugoslavya	Hafif makineli tüfek
Dragunov	Sovyetler Birliği	Keskin nişancı tüfeği
G3	Batı Almanya	Saldırı tüfeği
Zastava M84	Yugoslavya	Makineli tüfek
Zastava M80	Yugoslavya	Saldırı tüfeği
Thompson	ABD	Hafif makineli tüfek

Tabancalar

Tabanca	Başlangıç	Tür
TT tabancası[6]	Sovyetler Birliği	Tabanca
CZ-99[6]	Yugoslavya	Tabanca

Piyade tanksavar silahları

İsim	Başlangıç	Tür	Versyonlar
M80 Roketatar	Yugoslavya	Roketatar
M79 Osa	Yugoslavya	Roketatar
AT-3 Sagger	Sovyetler Birliği	Tanksavar füzesi
HJ-8	Çin	Tanksavar füzesi	Baktar-Shikan, HJ-8E
RPG-7	Sovyetler Birliği	Roket güdümlü el bombası
M90	Yugoslavya	Roketatar

Topçu

Topçu	Başlangıç	Tür	Versyonlar
D-30	Sovyetler Birliği	Obüs	D-30J
BM-21 Grad	Sovyetler Birliği	Çoklu roketatar	BM-21 Grad/RM-70
M-63	Yugoslavya	Çoklu roketatar	M-63 Plamen
M-77	Yugoslavya	Çoklu roketatar	M-77 Oganj
M-87	Yugoslavya	Çoklu roketatar
63 çoklu roketatar	Çin	Çoklu roketatar

Ana muharebe tankları

Tanklar	Başlangıç	Tür
T-34[6]	Sovyetler Birliği	Ana savaş tankı
M-84[6]	Yugoslavya	Ana savaş tankı
T-55[6]	Sovyetler Birliği	Ana savaş tankı
PT-76[6]	Sovyetler Birliği	Hafif tank
M47 Patton[6]	ABD	Ana savaş tankı

Zırhlı personel taşıyıcıları

ZPT	Başlangıç
BVP M-80[6]	Yugoslavya
OT M-60[6]	Yugoslavya
BOV [6]	Yugoslavya
BRDM-2[6]	Sovyetler Birliği

Kendinden tahrikli uçaksavar topçusu

Sistem	Başlangıç
ZSU-57-2[6]	Sovyetler Birliği
M53/59 Praga[6]	Çekoslovakya

Uçaksavar topçuları

Sistem	Başlangıç
Bofors 40 mm[6]	İsveç
ZU-23-2[6]	Sovyetler Birliği

Kendinden tahrikli topçu

Sistem	Başlangıç
2S1 Gvozdika[6]	Sovyetler Birliği
M36[6]	ABD
M18 Hellcat[6]	ABD

Kaynakça

1. "Armija BiH | Hrvatska enciklopedija". 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
2. "Oružane snage Bosne i Hercegovine". 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
3. "Dan Armije RBiH: Opstanak BiH najveća pobjeda". 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
4. "Operativa komanda". 16 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
5. ""ARMIJA REPUBLIKE BIH - THE BOSNIAN ARMY IS BORN"". 5 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021.