Berç Türker

Kigork Berç Keresteci^[1] (1871, İstanbul - 27 Temmuz 1949, İstanbul), Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal'e ve Millî Mücadele'ye destekleri olmuş; TBMM 5. Dönem, TBMM 6. Dönem ve TBMM 7. Dönem'de (1935-1946) Atatürk'ün isteği ile Afyonkarahisar milletvekilliği yapmış, İstiklal Madalyası sahibi Türkiye Ermenisi iş insanı ve siyasetçidir.

Berç Türker
Türkiye Büyük Millet Meclisi 5., 6. ve 7. Dönem Milletvekili
Görev süresi 1 Mart 1935 - 14 Haziran 1946
Seçim bölgesi	1935 – Afyonkarahisar 1939 – Afyonkarahisar 1943 – Afyonkarahisar
Kişisel bilgiler
Doğum	1871 İstanbul, Osmanlı Devleti
Ölüm	27 Temmuz 1949 (78 yaşında) İstanbul, Türkiye

Cumhuriyet döneminde milletvekilliği yapmış gayrimüslimlerden biridir. Türker soyadı kendisine, Soyadı Kanunu ile birlikte Atatürk tarafından verilmiştir.

Mustafa Kemal'in Bandırma vapuru ile Samsun'a doğru yola çıkmasından önce Paşa'nın avukatı Sadettin Ferit'e, "Siz, Paşa Hazretleri'nin hem avukatı hem -zannederim- yakın dostusunuz. Paşa Hazretleri'nin bindiği vapur, Boğaz dışında bir İngiliz torpidosu tarafından batırılacak. İkaz ediyorum. Lütfen Paşa Hazretleri'ne iletiniz, kıyıdan gidiniz." bilgisini ulaştırarak kendisini uyardığı ve hayatını kurtardığı yönünde bilgiler mevcuttur. Mustafa Kemal'in bu istihbarat üzerine Bandırma vapuru kaptanı İsmail Hakkı Bey'e "Mümkün olduğu kadar sahilden gitmemiz kabil midir?" diye sorduğu, kaptanın Karadeniz'e ilk kez çıktığını; nerelerin kayalık, nerelerin sığ olduğunu bilmediğini söylemesi üzerine, "O zaman pusula ile gideriz." dediği ancak geminin pusulasının da bozuk olduğunu öğrenmesi üzerine, "Ziyan yok. Allah büyüktür. Siz yine mümkün olduğu kadar sahili takip ediniz." dediği belirtilmektedir. Buna göre Atatürk, bu bilgiden ötürü yıllar sonra Keresteciyan'ı Türker soyadı ile ödüllendirmiştir.

Hayatı

1871 İstanbul doğumludur. Beş yaşındayken İstanbul Gümrüğü Şube Müdürü olan babası öldüğü için Maliye Tercüme Kalemi Müdürü olan amcası Bedros Keresteciyan tarafından yetiştirilmiştir. Osmanlı Devleti'nde Müslüman Türk entelektüeller tarafından basılan ilk gazete olan Tercüman-ı Ahval'de editör olarak da çalışan amcası, bu yolla Agâh Efendi, İbrahim Şinasi ve Namık Kemal gibi isimlerle bağlantı hâlinde olan bir kişiydi. Dil bilimci amcası Bedros Keresteciyan, yaklaşık yüz yıl sonra soydaşları Sevan Nişanyan'ın da kendi Türkçe etimolojik sözlüğünü hazırlarken yararlanacağı ilk etimolojik sözlüğünü hazırlamıştır.

Berç Keresteciyan önce Galatasaray Lisesini, daha sonra ise Robert Koleji bitirdi. Hayatının daha sonraki döneminde de iki yıl Maliye Bakanlığında çalıştıktan sonra 1890'larda Osmanlı Bankasında çalışmaya başladı. 1911 yılında Hilali Ahmer'in (Kızılay) üçüncü kez yeniden faaliyete geçirilmesi görevini üstlenenlerden biri olarak Cemiyetin Yüksek İdare Konseyi'nde yer aldı. Hilali Ahmer'deki tek gayrimüslim idare konseyi üyesiydi. 1910'lu yıllarda da Osmanlı Bankasının üç yöneticisinden biri olarak Hilal-i Ahmer Cemiyetindeki görevini de sürdürdü.

Kurtuluş Savaşı'nda Hilal-i Ahmer Cemiyetinin ikinci başkanı olarak Anadolu'ya takalarla ilaç sandıkları gönderme işini bizzat organize etti. Sakarya Savaşı'nın en kritik anlarından birinde de top ateşleme mekanizmaları satın alımı için Mustafa Kemal'in ricası üzerine aynı gün şahsi hesabından çekerek 15 bin lira yardım yaptığı belirtilmektedir. Savaştan sonra, beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi. 1925 yılında Taksim Meydanı'nda İtalyan heykeltıraş Kanonika tarafından yapılan ünlü Cumhuriyet Anıtı'nın oluşturulması için kurulan heyette yer aldı.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında Ziraat Bankasında uzman olarak çalıştı. Milletvekilliği döneminde, Hatay'ın Türkiye'ye bağlanması konusunda yaptığı tarihî meclis konuşması ile akıllarda kalmış, bu konuşma tutanaklara Ermeni asıllı birinin aynı zamanda bir Türk milliyetçisi olabileceğinin kanıtı olarak geçmiştir.

1949 yılında İstanbul'da öldü.

Kaynakça

1. "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.