Loading AI tools
Amerikalı moleküler biyolog ve araştırmacı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Ardem Patapoutian (Ermenice: Արտեմ Փաթափութեան, d. 2 Ekim 1967, Beyrut), Lübnan Ermenisi asıllı Amerikalı moleküler biyolog, nörobiyolog ve bilim insanı. Patapoutian, David Julius ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.
Ardem Patapoutian | |
|---|---|
| Արտեմ Փաթափութեան | |
 | |
| Doğum | 2 Ekim 1967 Beyrut, Lübnan |
| Etnik köken | Ermeni |
| Vatandaşlık | Lübnan Amerika Birleşik Devletleri |
| Eğitim | Beyrut Amerikan Üniversitesi Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü |
| Ödüller | Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (2021) |
| Kariyeri | |
| Dalları | Moleküler biyoloji, nörobiyoloji |
| Çalıştığı kurumlar | Scripps Araştırma Enstitüsü |
| Tez | Fare gelişimi sırasında MyoD ailesi genlerinin rolü (1996) |
| Doktora danışmanı | Barbara Wold |
Ardem Patapoutian, Ermeni asıllı bir ailenin çocuğu olarak 2 Ekim 1967'de Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta doğdu.[1][2] 1970'lerin ortalarında başlayan Lübnan İç Savaşı sırasında Lübnan'dan Amerika Birleşik Devletleri'nin Los Angeles şehrine göç etti. 1986'da ABD'ye taşınmadan önce Beyrut Amerikan Üniversitesi'ne girdi ve bir yıl boyunca eğitim aldı.[3] 1990 yılında Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi'nden hücre ve gelişim biyolojisi alanında lisans derecesi aldı. 1996'da Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde biyoloji ana dalında doktorasını aldı.[4]
Doktora sonrası araştırma görevlisi olarak, San Francisco Kaliforniya Üniversitesi'nde Louis F. Reichardt ile çalıştı. 2000 yılında Scripps Araştırma Enstitüsü'nde yardımcı doçent oldu.[4] 2000 ve 2014 yılları arasında Novartis Araştırma Vakfı'nda araştırma görevlisi pozisyonunda bulundu. Patapoutian, 2014'ten beri Howard Hughes Tıp Enstitüsü'nde (HHMI) araştırmacı olarak çalışmaktadır.
Duyusal transdüksiyon konusunda uzmanlaşmış bir moleküler biyolog olan Patapoutian'ın katkıları arasında sıcaklık, mekanik kuvvetler ve artan hücre hacmi ile aktive edilen yeni iyon kanalları ve reseptörlerinin tanımlanması yer alır.[3] Patapoutian ve meslektaşları, bu iyon kanallarının sıcaklık duyusunda, dokunma duyusunda, propriyosepsiyonda, ağrı duyusunda ve damar tonusunun düzenlenmesinde olağanüstü bir rol oynadığını keşfettiler. Daha yeni çalışmalar ile, mekanik duyarlı iyon kanallarını (mekanotransdüksiyon) tanımlamak ve karakterize etmek için fonksiyonel genomik teknikler kullanıldı.[5][6]
2016'dan beri Amerikan Bilim İlerleme Derneği, 2017'den beri Ulusal Bilimler Akademisi[7] ve 2020 yılından itibaren ise Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi üyesi[4][8] olan Patapoutian'ın Mayıs 2020 itibarıyla h-endeksi Google Scholar'a göre 74 ve Scopus'a göre ise 70'tir.[9][10]
2020'de; astrofizik, nanoteknoloji ve nöroloji alanlarında olağanüstü keşifler yapan bilim insanlarına her iki yılda bir verilen Kavli Ödülü'nü kazandı. Ödüle gerekçe olarak, Patapoutian'ın insan vücudu üzerindeki baskının etkileri ile kalp ve diğer organ hücrelerinin işlevleri üzerindeki temas duyuları üzerine yaptığı araştırmalar için verildiği açıklandı.[11] Artem Patapoutian ve Amerikalı fizyolojist David Julius, Nobel Komitesi tarafından 2021 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü ve 1,15 milyon dolar para ödülünün sahibi oldu.[12] Komite tarafından yapılan basın açıklamasında, iki bilim insanının somatosensoriyel sistem konusundaki çalışmaları dolayısıyla bu ödülü kazandığı duyuruldu. Julius ve Patapoutian'ın "doğanın en büyük gizemini" çözdükleri kaydedilerek, ikilinin PIEZ01 ve PIEZ 02 isimli dokunma reseptörleri ile TRPV1 isimli sıcaklık reseptörlerini keşfettiği belirtildi.[13][14] Patapoutian aynı zamanda Nobel Ödülü kazanan ilk Ermeni kökenli bilim insanı oldu.[15][16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
