Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Andrey Vladimiroviç Kozırev (Rusça: Андре́й Влади́мирович Ко́зырев; d. 27 Mart 1951), Ekim 1991'den Ocak 1996'ya kadar görevde olan Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in ilk Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış Rus siyasetçi. Sovyetler Birliği'nin çöküşünden hemen sonra Rusya'nın dış politikasının geliştirmesinde büyük katkısı olsa da Rusya'daki pek çok kişi zayıf olduğu ve ABD ve NATO karşısında Bosna ve Irak gibi yerlerde Rusya'nın çıkarlarını savunmada yeterince iddialı olmadığını düşünür. Bundan dolayı milliyetçi siyasetçiler ve partiler kendisini çok eleştirirdi. Kozırev, Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsü'nden (MGIMO) tarih alanında doktora derecesiyle mezun olmuştur. 1974'te Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı'na girmiştir. Dışişleri bakanı olarak atanmadan önce burada çeşitli görevlerde bulundu.[1][2]
| Andrey Kozırev | |
|---|---|
 | |
| Dış İşleri Bakanı | |
| Görev süresi 11 Ekim 1990 - 6 Ocak 1996 | |
| Yerine geldiği | Vladimir Vinogradov |
| Yerine gelen | Yevgeny Primakov |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 27 Mart 1951 Brüksel, Belçika |
| Evlilik(ler) | Yelena Kozıreva |
| Bitirdiği okul | Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsü |
Kozırev 1951'de Brüksel'de, burada geçici olarak çalışan bir Sovyet mühendisinin oğlu olarak dünyaya geldi. Dışişleri Bakanlığı tarafından işletilen diplomatlar okulu olan Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsü'nde eğitim gördü. 1969'da burada okumaya başlamadan önce, Moskova'daki Kommunar makine fabrikasında montajcı olarak bir yıl çalıştı.[3]
1974 yılında eğitimini tamamladı. Daha sonra, biyolojik ve kimyasal savaş konuları da dahil olmak üzere Birleşmiş Milletler ve silahların kontrolü ile ilgili konulardan sorumlu olan Uluslararası Örgütler Dairesi'nde konuşma yazarı ve araştırmacı olarak Sovyet Dışişleri Bakanlığı'na girdi. Bundan sonraki üç yıl içinde, tarih bilimi alanında yüksek lisans derecesini tamamladı, silah ticareti ve Birleşmiş Milletler üzerine birkaç kitap yayınladı.[3]
Kozırev'in Dışişleri Bakanlığı'ndaki kariyeri, onu gelecek vadeden genç bir Sovyet diplomatı olduğunu gösterir. 1979'da Uluslararası Örgütler Dairesi'nde ataşe, ertesi yıl üçüncü sekreter oldu. Düzenli olarak terfi aldı: 1982'de ikinci sekreter oldu; 1984'te ilk sekreter; 1986'da danışman. Bakanlığın Gorbaçov'un dışişleri bakanı Eduard Şevardnadze tarafından yeniden düzenlenmesinin ardından 1988'de yeniden adlandırılan Uluslararası Örgütler İdaresi'nin başkan yardımcısı oldu. Ertesi yıl Kozırev, kendisinde 20 yıl kıdemli bir adamın yerini alarak idarenin başına geçti.[3]
1989 yazında Gorbaçov'un başlattığı glasnost hareketinin açtığı fırsatı değerlendiren Kozırev, Leninizmin özü olan "uluslararası sınıf mücadelesi"nin Leninist kavramını reddeden bir makale yazdı.[4] İlk olarak Sovyet basınında yayınlanan makale Washington Post'ta ve dünyanın her yerindeki diğer önemli haber kaynaklarında da yayımlandı,[5] politik bir figür olarak tanınmasını sağladı.
Ekim 1990'da, Rusya Federasyonu'nun isyancı parlamentosu, Kozırev'i dışişleri bakanı olarak atamak için oy kullandı. 1991'deki başarısız Sovyet darbe girişiminden sonra, Yeltsin'in Yegor Gaydar ve Anatoli Çubays'ın de bulunduğu genç reformcular ekibinde buldu ve Batı liberal-demokratik ideallerini paylaştı. 39 yaşında Rusya dışişleri bakanı oldu. Rusya bağımsız bir devlet ve birçok yönden Sovyetler Birliği'nin halefi olduğu sırada Boris Yeltsin'in güvenini kazandı ve korudu. Kozırev, Soğuk Savaş sonrası dünyanın oluşumunda Rusya'yı Batı ile ortak yapmaya çalıştı.[6] Rusya'nın düşmüş bir süper güç olmaktan çok uluslararası politikada büyük bir güç olarak görülmesi konusunda ısrar ederken, ABD ile çatışmalarda işbirliğini vurguladı. Amerika Birleşik Devletleri ile yapılan büyük silah kontrol anlaşmalarını ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesini destekledi.[7] Ayrıca birçokları tarafından komünizm sonrası Rusya'da liberalizm ve demokrasi için en önemli seslerden biri olarak görüldü.[3]
1992'de Andrey Kozırev, Baltık Denizi bölgesindeki diğer dokuz Dışişleri Bakanı ve bir AB komisyon üyesi ile birlikte Baltık Denizi Devletleri Konseyi'ni (CBSS) ve EuroFaculty'yi kurdu.[8]
Aralık 1992'de Kozırev, dramatik ve benzeri görülmemiş bir diplomatik manevra ile Rusya'daki muhafazakar, milliyetçi güçlere karşı muhalif durumunu vurguladı. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'nda (AGİK) dışişleri bakanlarını Rusya'daki muhafazakar muhalefetin pek çok tutumunu yineleyen ve Batı karşıtı politikalara dönüş tehdidinde bulunan bir konuşmayla şaşkına çevirdi. Konuşma Rus heyetini bile şaşırttı. Ancak konuşmayı yaptıktan bir saat sonra geri çekildi ve konuşmanın, muhalefetin iktidarı Başkan Yeltsin'den alması durumunda ortaya çıkacak tehlikelere dikkat çekmeyi amaçladığını duyurdu.[9]
Kozırev, 1993 yılında Abhazya Savaşı'nın bitiminde BM Genel Kurulu'nda şunları söyledi: "Rusya, Sovyet sonrası bu özel alanda barışı koruma çabalarımızın yerini hiçbir uluslararası örgütün veya devlet grubunun alamayacağının farkında."[10]
Aralık 1993 seçimlerinde Kozırev, liberal Rusya'nın Seçimi bloğu listesinden Murmansk bölgesinden aday olarak alt meclis olan Devlet Duması'nda bir koltuk için yarıştı. Devlet Duması Ocak 1994'te toplandığında Murmansk'tan temsilci olarak katıldı ve 10 kişilik bir yarışta oyların yüzde 60'ını kazandı.[11]
Çeçenistan'daki çatışmayla ilgili uluslararası tartışmalardan sorumlu tutuldu. Ayrıca, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) Bosnalı Sırpları bombalamasını ve NATO'nun Doğu Avrupa'ya yayılma planlarını durdurmadığı için bir günah keçisi olarak hedef alındı.[12]
Kozırev, Rusya Devlet Duması tarafından Batı'ya teslim olduğu ve bunun da Rusya'nın "süper güç" konumunu kaybetmesine yol açtığı ve Bosna Savaşı sırasında Bosnalı Sırpları desteklemediği iddiasıyla eleştirildi. Yerine Yevgeni Primakov geçti.[13][14]
Ocak 1996'da Murmansk'tan Devlet Duması'na ikinci kez seçildikten sonra Kozırev, aynı anda iki pozisyonda birden görev alması yasak olduğu için bakanlıktan ayrıldı. Bu hem kendisi hem de başkan tarafından alınmış siyasi bir seçimdi. "Reform karşıtı güçleri yatıştırmak için Yeltsin tarafından ... kurban edilip edilmediği" sorulduğunda Kozırev, Los Angeles Times'a verdiği demeçte, "Tabii ki bazı geri dönüşler oldu. Kabul edelim, durgunluk var. ... Gerçek bir siyasi çatışmaydı. Kaybettim. Reddedildim. Zamanımın tekrar geleceğine, politikalarımın er ya da geç geri getirileceğine inanıyorum." dedi.[15] İkinci Duma döneminin sona ermesinden bu yana Kozırev özel sektöre geçip kamu işlerinden ayrıldı. Günümüzde Miami'de yaşıyor.[16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
