Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Naim Beyin Anıları: Ermeni Tehciri ve Katliamları ile ilgili Resmi Türk Belgeleri (The Memoirs of Naim Bey: Turkish Official Documents Relating to the Deportation and the Massacres of Armenians), Osmanlı Ermenisi Aram Andonyan'a ait 1919 ve 1920 senesinde Londra'da Hodder & Stoughton yayınevinde basılmış bir kitap.[1][2] İçinde Andonyan belgeleri diye bilinen ünlü Talat Paşa telgraflarının kopyalarını barındırıyor.
The Memoirs of Naim Bey: Turkish Official Documents Relating to the Deportation and the Massacres of Armenians | |
Yazar | Aram Andonyan |
---|---|
Ülke | İngiltere |
Dil | İngilizce |
Tür | Tarih |
Yayım | 1920 |
Yayımcı | Hodder & Stoughton |
Sayfa | 84 sayfa |
Kitapta, Ermeni Kırımı sırasında Ermenilerin imha edilmesini emredildiğine iddiasına yönelik 50 telgraf ve 2 mektup bulunmaktadır. Kitapta, bu belgelerin Osmanlı Devletini o yıllarda idare eden Jöntürk liderlerine ait olduğu iddia edilmiştir. Fotoğrafı çekilmiş kopya olarak İngiliz basımında sadece 4 belge, aynı zamanda basılan Fransız basımında ise 13 kopya mevcuttur. Kitabın Ermenice basımı da bulunmaktadır. Fotoğrafı çekilmiş kopya olan belgeler, Osmanlıca yazılmış ve imzalı şekilde kitapta mevcuttur. Geri kalan belgeler ise sadece İngilizce, Fransızca ve Ermenice dillerine tercüme olarak kitapta sunulmuştur. Bazı kopya olarak mevcut olmayan belgeler ise deşifre olmamış şekilde verilmiştir. Kısacası, 50 telgraf ve 2 mektuptan bir kısmı kopya olarak, bir kısmı sadece tercüme ve deşifre edilmiş olarak bir kısmı ise tercüme ve deşifre edilmemiş olarak kitapta yer almaktadır.
Belgelerin orijinalleri bulunmayıp kayıp diye bildirilmiştir. Andonyan belgelerinin iddia edilen orijinalleri, Vahakn Dadrian'a göre 1960'larda Andonyan'ın 1951'e kadar müdür olarak çalıştığı Paris'teki Nubar Kütüphanesinden Sovyet Ermenistanı'na gönderildikten sonra kaybolmuştur.[3]
Andonyan'ın bildirdiğine göre, bu belgeleri ona Halep Tehcir Bürosunda görevli olan Naim bey adında bir Türk memur vermiştir. Kitabın içerikleri şöyle: sözü edilen belgeler, Naim Bey'in anı olarak yazdığı kısımlar, Andonyan'ın anıları, ek olarak Armin T. Wegner'in ABD başkanı Wilson'a Türkleri şikayet eden mektubu, giriş olarak İngiliz Vikont Gladstone'un tüm Osmanlı tarihini suçlayan yazısı ve Osmanlı ile yapılacak Sevr Antlaşması için Osmanlı devletini bitirme talepleri şeklindedir.
Belgeler bilim adamlarının büyük çoğunluğuna göre sahte ya da ispat gücünden yoksundur. Belgelerin sahte olduğu tartışmasını 1983 yılında Şinasi Orel ve Süreyya Yuca'nın araştırması The Talaât Pasha "telegrams" : Historical fact or Armenian fiction? (Talaât Paşa "telgrafları" : Tarihi bir esas mı yoksa Ermeni hayal ürünü mü?) başlattı. 1986 yılında ise Dadrian'dan belgelerin esas olduğunu ispatlamayı hedef alan bir araştırma geldi. Bu iki araştırmadan sonra belgeleri derin şekilde araştıran analiz sunulmadı.
Belgelerin sahte olduğunu kabul edenler, Şinasi Orel ve Süreyya Yuca'nın araştırmasının yeterince ikna edici olduğunu belirtmiştir. Başka yazarlar daha fazla araştırma beklemektedir. Günümüzde sadece iki isim Andonyan belgelerinin sahte olmadığını savunuyor, bu iki isim Dadrian ve Yves Ternon'dur. Ayrıca Taner Akçam 1999 senesinde İnsan Hakları ve Ermeni Sorunu isimli kitabında, bir otantik telgrafın var olduğunu ve Andonyan belgeleriyle kelimelerinin özdeş olduğunu yazmıştır. Andonyan belgeleri hakkında yeni araştırma sunacağını bildirmiş ancak bugüne kadar ne o özdeş olan telgrafı ne de araştırmasını açıklayabilmiştir.
Naim Bey adında birinin varlığından söz eden tek kaynak, Andonyan'ın kitabıdır. Andonyan'ın bildirdiğine göre, bu belgeleri ona Ermeni Tehcirini koordine eden Halep bürosunda çalışan Naim bey adında bir Türk memuru vermiştir. İddiasına göre, Osmanlı'nın Ermenilere yaptığından dolayı vicdan azabı çekiyormuş. Vicdanını rahatlatmak için, bu belgeleri eski dostu Andonyan'a vermiş. O, gerçekten iyi olan bir Türkmüş. 1937 tarihini taşıyan bir mektubunda Andonyan bu hikâyeyi değişik anlatıyor. Naim Bey kumara bağımlıymış ve paraya ihtiyacı olduğu için, bu belgeleri çok pahali bir fiyata ona satmış.[4][5]
Naim Bey isminde bir görevli, başka bir kaynaktan tanınmıyor. Şinasi Orel ve Süreyya Yuca Osmanlı arşivinde Halep'te bu isimde bir memura rastlamadıklarını yazdılar. Naim Bey'in varlığı hakkında kesin hüküm vermiyorlar. Naim Bey, Andonyan tarafından yaratılan bir hayal kahramanı değilse, düşük dereceli bir memur olmuş olması lazım diyorlar. Düşük dereceli bir memurun, bu tarz gizli belgelere ulaşma imkânının olmadığını açıkladılar.
Alman arşivi de Naim bey hakkında bilgi vermiyor. Tehcir yıllarında Halep'te Alman konsolosu olan Walter Rößler, Naim Bey isminde birini hatırlamadığını bildiriyor. Beatrice Rohner ve konsolos Hoffmann'a bu soruyu ileteceğini bildiriyor. İki isimden de Alman arşivinde bir cevap yok.[6]
1983 senesinde Orel ve Yuca, bu belgeleri ilk defa köklü bir araştırmaya tabii tuttular. Orel ve Yuca bu belgelerin kesinlikle sahte olduğu sonucuna vardılar.[7] En önemli açıklamaları:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.