Loading AI tools
ekonomik teori ve politik felsefe Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Anarko kapitalizm (ayrıca liberteryen anarşizm,[1] özel mülkiyet anarşizmi,[2] piyasa anarşizmi[3] veya serbest piyasa anarşizmi[4] ile ifade edilebilir)[5] özel mülkiyet hakkına,[6] iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir.[7] Anarko-kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise.[8] Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.[9]
Anarko kapitalizm, piyasa teorisyenleri Gustave de Molinari, Frederic Bastiat ve Robert Nozick ile birlikte Amerikalı bireyciler Tucker ve Spooner gibi düşünürlerin fikirleri ile şekillenmiştir[10] Bir tür bireyci anarşizm biçimi olarak karakterize edilir[11] Fakat, Tucker ve Spooner'ın çizgisinde olan bireyci anarşizmden farklı olarak, anarko kapitalizm emek değer teorisini ve onun normatif uygulamalarını reddeder. Anarko kapitalist düşünceler agorizm ve piyasa merkezli özgürlükçü sol felsefelerin gelişimine katkılarda bulunmuştur.[12]
Anarko kapitalizm hem doğal haklar[13] hem de faydacı (utilitarian)[14] temelde savunulmuştur. Anarko kapitalizmin, kapitalist doğasından kaynaklanan sebeplerle anarşist düşünce içindeki yeri tartışmalıdır.[15] Özellikle komünist anarşist hareket içinde olanlar, Rothbard gibi bireyci anarşistleri anarşizm yazınından dışlama taraftarıdır.[16] Rothbard uzlaşmaya dayalı değişimi ifade eden serbest piyasa kapitalizmini,[17] onu yok etmek üzere baskıcı yöntemler kullanan hükûmet ve büyük şirketler arasında bir birliktelik olarak tanımladığı devlet kapitalizminden ayırır.[18] Bu bağlamda Rothbard "kapitalizm"i anarşizmin en yetkin ifade biçimi ve aynı şekilde anarşizmi de kapitalizmin en yetkin ifade biçimi olarak tanımlamıştır.[19]
Sarı siyah bayrak, genel olarak anarko-kapitalizmin esas sembolü olarak kullanılır. Sarı renk, politik amaçlı kullanılan renkler içerisinde liberallerin ve sağ liberteryenlerin serbest piyasayı ve bireyciliği temsilen kullandığı bir renktir. Anarko-kapitalizmin içerisinde barındırdığı klasik liberal veya sağ liberteryen düşüncelerin, anarşizmi temsilen kullanılan siyah renkle birleşmesi olarak kullanılır.
Ama-gi, bir antik Sümer çivi yazısı sözcüğüdür. "Özgürlük/Bağımsızlık" anlamına gelen sözcüğün, bu kavramı dile getiren ilk insan yazısı olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenle de zaman zaman anarko-kapitalistler tarafından sembol olarak kullanılır.
Libertatis Æquilibritas, Latince "Özgürlüğün (Bağımsızlığın) Dengesi" anlamına gelir ve bazı anarko-kapitalizm yanlılarınca kullanılmaktadır. $ ile yin/yang sembolünün birleşimidir.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.