Ana (roman)

Ana, Maksim Gorki'nin 1906'da Amerika'daki sürgününde yazdığı romandır. 1905'teki Rus Devrimi (1905) öncesindeki Rus işçi sınıfının fakir yaşantısını anlatmaktadır. Ayrıca, kitap Sosyalist Gerçekçilik akımının ilk örneklerindendir.

Ana

Мать
Ana romanının ilk baskısı (Osmanlıca)
Yazar	Maksim Gorki
Çevirmen	İsmail Müştak Mayakon ve Muhittin Birgen
Ülke	Rusya
Dil	Rusça
Türler	Roman (sosyalist gerçekçilik)
Yayım	1906 (özgün) 1911 (Osmanlıca) (Türkçe)
Yayımcı	(özgün) May Yayınları (1971), Ararat Yayınevi (1973)... (Türkçe)
Medya türü	Baskı
Sayfa	432

Konu

Kitabın ana karakteri olan "Pelage" veya bir başka deyişle "Ana", kendisini sürekli döven işçi kocasının ölümünden sonra oğlu Pavel ile başbaşa kalır. Bir süre sonra oğlunu, o kasabadaki kavgacı/geçimsiz gençlikten farklı olarak olgun bir kişiliğe bürünürken bulur. Bir süre sonra evleri kitaplarla dolmaya başlayınca Ana, oğlunun gizli yaşantısını merak eder. Pavel, anasını sosyalizm ile ve ezilen işçi/köylü sınıfının burjuvalarla olan çatışmasıyla tanıştırır. Pavel, artık her gün şehirden arkadaşları ile kendi evinde toplanıp sorunu çözmek için uğraşır. Bunun yanında fabrikadaki sefil işçi hayatı üzerine konuşup bildiriler hazırlarlar.

Başta ürkek davranan Ana, bir süre sonra oğlunun bu arkadaşlarıyla içli dışlı olmaya başlar. Artık o da bu yolun doğru olduğunu düşünerek bu yola oğluyla beraber baş koyar. 1905 devriminden önceki bu hazırlıklar işçileri despotizme karşı ayaklandırır ve en sonunda 1905 devrimi patlak verir. Başta köyde çalışmalarını sürdürüp gizlice işçilere ve köylülere bildiri dağıtan Ana, toplulukta etkin bir üye olur. En sonunda oğlu ve onun bazı arkadaşları defalarca hapislere düşer. Ana da kentteki başka bir sosyalist genç olan Nikolay'ın evine yerleşir. Mahkemeye çıkan Pavel ve arkadaşları için sürgün hükmü verildikten sonra, Moskova'ya gidip Pavel'in mahkemede yaptığı savunma konuşmasını dağıtmak için hareket eder. Burada fark edilir ve oğlunun gittiği yoldan gittiği için öldürülür.^[1]

Romanın ortaya çıkışı

Romanı 1906 yılında, başarısız olan 1905 Devrimi'nin ardından Gorki, Amerika Birleşik Devletleri'ne yaptığı gezi sırasında yazmıştır. Yazarın kendisi, eseri "propaganda amacıyla" yazdığını, halkın yükselişini desteklemek istediğini itiraf etti. Kitabın baş karakteri Pavel Vlasov'un prototipi, devrimci fikirli bir işçiydi. Gorki, çalışmanın devamını yazma fikrini ortaya attı ama maalesef gerçekleşmemiş olan taslakları öylece kaldı.

Notlar

1. Romanda aslen Ana'nın ölümü açıkça yer almaz. Ancak son kısımda tren garındaki fark edilme olayı patlak verdikten sonra Ana, jandarmalar ve bekçiler tarafından dövülür. Son cümlede ise Ana'nın boğazını sıkan jandarmanın elini daha güçlü sıkmaya başladığı ifadesi geçer.