Adil kullanım

Vikipedi'de ücretsiz içeriğin kullanımı için Vikipedi:Adil kullanım sayfasına bakınız.

Adil kullanım (İngilizce: Fair use), ABD Telif Hakları Yasası'nda bulunan, telifli malzemelerin, telif sahibinden izin istenmeden, kısıtlı olarak kullanılmasına imkân veren bir doktrindir.

Adil kullanım, akademik amaçlar ve önizleme amacıyla kullanım için ortaya atılmıştır. Bu terim sadece ABD yasalarına özgüdür. Uluslararası genelgeçer yasalarda, "adil anlaşma" adı verilen yakın anlamlı bir doktrin bulunur.

Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre, telif sahibinin izni alınmaksızın, hiçbir fikir ve sanat eseri kamuya teşhir edilemez.

İktibas Serbestisi

Adil kullanım doktrininin Türkiye Cumhuriyeti yasalarındaki karşılığı iktibas serbestisidir. Kanun çerçevesinde telif hakkı olan eserlerden eser sahibinden izin almaksızın alıntı yapmaya olanak verilir. Fikir ve sanat eserleri kanunun 35. maddesinde düzenlenmiştir:^[1]

FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNUNUN 35. MADDESİ

5. İktibas serbestisi: Madde 35 – Bir eserden aşağıdaki hallerde iktibas yapılması caizdir: 1. Alenileşmiş bir eserin bazı cümle ve fıkralarının müstakil bir ilim ve edebiyat eserine alınması; 2. Yayımlanmış bir bestenin en çok tema, motif, pasaj ve fikir nevinden parçalarının müstakil bir musiki eserine alınması; 3. Alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ve yayımlanmış diğer eserlerin, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderacatını aydınlatmak maksadiyle bir ilim eserine konulması; 4. Alenileşmiş güzel sanat eserlerinin ilmi konferans veya derslerde, konuyu aydınlatmak için projeksiyon ve buna benzer vasıtalarla gösterilmesi. İktibasın belli olacak şekilde yapılması lazımdır. İlim eserlerinde, iktibas hususunda kullanılan eserin ve eser sahibinin adından başka bu kısmın alındığı yer belirtilir.

Kaynakça

1. "mevzuat.gov.tr" (PDF). 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017.