30 Mayıs Olayı

30 Mayıs Olayı (1925), Çin'de Şanghay'da İngiliz polisinin gösteri yapan 13 işçiyi öldürmesiyle ülke çapında düzenlenen grev ve gösteriler. Bu olay o güne değin Çin'de gerçekleşmiş olan en büyük yabancı karşıtı gösteri olmuştur. Çin Komünist Partisi olayın yarattığı antiemperyalist ortamdan yararlanarak üye sayısını birkaç yüzden 20 binin üzerine çıkarmıştır.^[1]

30 Mayıs Olayı sırasında, Şanghay İmtiyazındaki yerlerde devriye gezen İngiliz polisleri

1925'in başında Şanghay'da Japonlara ait bir çırçır fabrikasında grevci işçilerle hakem kurulu arasında sağlanan anlaşma şirket yöneticilerince reddedilir. 15 Mayıs'ta, şirket yönetimiyle görüşmeleri yürüten sekiz işçi temsilcisinden biri Japon görevli tarafından ateş edilerek öldürülür ve yedisi de yaralanır. Yabancıların denetiminde olan Şanghay'da Belediye Meclisi Japon görevliler hakkında kavuşturma yürütmediği gibi polise karşı gelmelerinden dolayı pek çok işçiyi tutuklar. Bunu üzerine işçi ve öğrencilerin katıldığı bir dizi gösteri düzenlenmeye başlanır. 30 Mayıs'taki kitle gösteri sırasında göstericilerin üstüne ateş açan İngiliz belediye polisi 13 kişiyi öldürür ve pek çok kişiyi de yaralar. Olayın ardından ülkenin pek çok yerinde her sınıftan insanın katıldığı gösteriler başlar. Özellikle Japonlara ve İngilizlere karşı sürdürülen yaklaşık yedi ay süren grev ve gösteriler İngilizlerin sorumlu polis yetkilerini görevden alarak ve ölen işçilerin ailelerine tazminat vermesiyle yatışır. Ancak olayın etkisiyle ülkenin her yerinde milliyetçi gösteriler patlak verir.

Notlar

1. AnaBritannica Ansiklopedisi (c.17,s.257)