Loading AI tools
2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından aynı yılın mart ayının ortasına kadar 300.000, ağustos ayının sonuna kadar 500.000 ve ek olarak ekim ayının başında 400.000[1] olmak üzere toplamda 900.000 Rus vatandaşının ve Rusya'da yaşayan kişinin Rusya'yı terk ettiği tahmin ediliyor. Bu sayıya ekonomik göçmenler, vicdani retçiler ve sığınma hakkı talebinde bulunanlar dahildir.[2][3][4][5][6]
En az üç adet Rus göç dalgası yaşandı.[8]
Birinci dalga
İlk dalgada Rusya Ukrayna'yı işgal ettikten hemen sonra gazeteciler, politikacılar ve teknoloji firmalarında alışan kişiler kaçtı. Birçoğu ifade özgürlüğünün kısıtlanması sonucu uygulanabilecek cezai yaptırımlardan kaçmaya çalıştı. Mart ayında Başkan Vladimir Putin, Rus askerî operasyonları hakkında "sahte haberler" yayımlama suçuna 15 yıla kadar hapis cezası getirdi.[9] Ordu hakkında "sahte" bilgileri yasaklayan yasalar uyarınca Mayıs 2022'ye kadar 2.000'den fazla kişi cezaya çarptırıldı.[10] Voronej Oblastı Yasama Meclisi Komünist Parti milletvekili Nina Belyayeva, işgal aleyhine konuştuğu için aldığı cezai yaptırım ve hapis tehditleri nedeniyle Rusya'dan kaçtığını belirtti.[11]
| “ | Şimdi ayrılmanın daha iyi olduğunu fark ettim. Ceza davasının dosyası bir kere açıldığında [her şey için] çok geç olabilirdi. | „ |
—Nina Belyayeva, Rusya Federasyonu Komünist Partisi milletvekili | ||
Aynı şekilde gazeteci Boris Grozovski, "Biz mülteciyiz. Şahsen ben Rusya'da savaş karşıtı bildiriler dağıttığım için polis tarafından aranıyordum... Mermilerden, bombalardan, füzelerden değil hapishaneden kaçtık. Şu an yazdıklarımı Rusya'dayken yazsaydım kesinlikle 15-20 yıl hapis cezasına çarptırılırdım." diyerek Rusya'daki medya sansürüne dikkat çekti.[12] Aktris Çulpan Hamatova, Ukrayna'daki savaş aleyhine bir imza kampanyasına katıldıktan sonra sonra Letonya'ya sığındı. "Geri dönmemin istenmeyeceği bana açıkça söylendi" ve "Hain olmadığımı biliyorum. Vatanımı çok seviyorum" dedi.[13] Bolşoy Balesi balerini Olga Smirnova, savaşı protesto etmek için Rusya'dan ayrıldı ve kariyerine Hollanda'da devam etme kararı aldı.[14] Teknoloji çalışanlarına gelince, uzaktan çalışma hakkına sahip birçoğu için çalışma şartı olarak Rusya'yı terk etmek zorunda kalacakları açıkça belirtildi. Bir Rus bilişim teknolojileri ticaret grubuna göre, işgalin ilk ayında yaklaşık 50.000-70.000 bilişim çalışanı ülkeyi terk etti.[8]
Ukrayna'nın işgalinden sonra Rusya'yı terk eden Ruslar arasında pop şarkıcısı Alla Pugaçeva, komedyen Maksim Galkin,[15] muhabir Aleksandr Nevzorov, diplomat Boris Bondarev, politikacı ve ekonomist Anatoli Çubays, iş adamı Oleg Tinkov ve rapçi Oxxxymiron da vardı.[16]
İkinci dalga
Temmuz 2022'de göçün ikinci dalgası başladı ve bu dalga daha genel olarak göç etmeye hazırlanmak için daha uzun süreye ihtiyacı olan orta sınıf çalışanlardan, çocuklarının eğitim döneminin bitmesini beklemek zorunda kalan ebeveynlerden ve üst sınıf insanları içeriyordu.[8]
Haziran ayında, yaklaşık 15.000 milyonerin 2022'de Rusya'yı terk ettiği tahmin ediliyor.[17]
Üçüncü dalga
Putin'in 21 Eylül'de kısmi seferberlik ilan etmesinin ardından tahminen yüzbinlerce erkek vatandaşın[18] kaçması sonucu göçün üçüncü dalgası başladı.[19] Duyurudan sonraki ilk hafta 98.000 Rus Kazakistan'a kaçtı.[20] Yalnızca 24 Eylül'de 8.500'den fazla Rus, bir önceki cumartesi gününe göre %62'lik bir artışla Finlandiya'ya kara yoluyla girdi.[21] Ertesi gün, Rus arabalarının Gürcistan sınırında 30 kilometreden fazla bir kuyruk oluşturduğu,[22] Kostanay ve Batı Kazakistan bölgelerini çevreleyen kontrol noktalarında da uzun kuyruklar oluştuğu bildirildi.[23]
Yalnızca bu üçüncü dalgada, yaklaşık 300.000 Rus vatandaşı 27 Eylül'den önce Rusya'yı terk etti[24] ve bu sayı 4 Ekim'de 400.000'e yaklaştı.[1] Seferberlik ilanından bu yana zorunlu askerlikten kaçan kaçan sayısının 700.000 olduğu tahmin ediliyor.[25] Kaçanların birçoğu Kazakistan, Sırbistan, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Gürcistan ve Finlandiya'ya gitti.[26]
Putin, seferberlik sürecinde teslim olma ve firar da dahil savaş zamanı eylemlerine 15 yıla kadar hapis cezası getiren bir kararname imzaladı.[27][28]
Aktör Artur Smolyaninov, Ekim 2022'de Rusya'dan kaçtı. Rusya'dan ayrıldıktan sonra savaş karşıtı açıklamalarda bulunduğu için "sahte haber" yasaları uyarınca ordunun "itibarını sarsmakla" suçlandı.[29]
Rus vatandaşları tarafından seçilen varış noktaları arasında ikamet arayan 100.000'den fazla[30] Rus'un bulunduğu Türkiye yer alıyor ve birçok Rus vatandaşı Antalya'ya uçmak için Türk Hava Yolları'nı kullanıyor.[31] Gürcistan ve Ermenistan da büyük rakamlar alan ülkeler arasında.[32][33][34][35] Nisan ayı başlarında tahminen 100.000 Rus Gürcistan'a ve 50.000 kişi de Ermenistan'a kaçtı.[36][37] 2022'de 104.000 Rus vatandaşı Sırbistan'daki ikametlerini onaylattı.[38]
Latin Amerika'da vize alma kolaylığı, ülke sınırları içinde doğan bebeklere otomatik vatandaşlık hakkı ve ücretsiz sağlık hizmeti nedeniyle 5.000 hamile Rus kadın[39] Arjantin'e göç etti.[40]
Diğer önemli varış noktaları arasında Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya,[41] Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, İspanya, İsrail, Tacikistan, Moğolistan, Latin Amerika ülkeleri, Baltık ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri bulunmaktadır.[6][42]
İşgalin ardından Avrupa ülkelerinin çoğu hava sahalarını Rus uçuşlarına kapattığı için, ülkeyi terk etmek isteyen Ruslar sık sık Kafkaslar üzerinden dolaşmak veya karadan yollar bulmak zorunda kaldılar. 25 Mart'ta, Sankt-Petersburg ve Helsinki arasındaki yüksek hızlı demiryolu, Finlandiya devlet demiryolu işletmecisi VR tarafından askıya alındı ve Rusya ile Avrupa Birliği arasındaki son direkt tren rotası da kapatılmış oldu.[43] Rus hükûmeti tarafından yolcular için geçerli bir vize ve AB tarafından tanınan COVID-19 aşı sertifikası istendiğinden, rota daha önce Rus vatandaşları, özellikle de Finlandiya ile zaten iş veya ikamet yoluyla bağlantısı olanlar için Rusya'dan önemli bir çıkış noktası görevi görüyordu.[44][45]
Letonya ve Çekya gibi bazı AB ülkeleri, Rus vatandaşlarının vize işlemlerini askıya alarak Rusya'dan çıkışlarını zorlaştırdı.[46] Türkiye ise Rus vatandaşlarının iki aya kadar ülkede vizesiz kalmasına izin verdi.[35] Finlandiya, Polonya ve Baltık ülkeleri Letonya, Litvanya ve Estonya seferberlikten kaçan Ruslara sığınma hakkı vermeyeceklerini açıkladılar.[24] Buna karşılık Almanya, Ukrayna ile savaşa girmek istemeyen asker kaçaklarına ve Rus muhaliflere sığınma teklif etti.[47]
İki Rus vatandaşı, küçük bir tekneyle Alaska'ya yelken açtıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne sığınma talebinde bulundu.[48]
Rus vatandaşlarını taşıyan en az beş yat bir dizi Güney Kore limanına girmeye çalıştı ancak yalnızca iki Rus yolcunun ülkeye girişine izin verildi.[49][50]
Kazakistan'daki otel odalarının ve Airbnb'lerin çoğu birkaç gün içinde Rus göçmenlere satıldı.[51]
Uluslararası Af Örgütü, Avrupa Birliği'ne Schengen vizesiyle giren gazeteci, insan hakları aktivisti vb. birçok Rus siyasi göçmenin 90 gün sonra ülkelerine geri dönmek istemedikleri için yasadışı göçmen olduklarını belirtti. Ayrıca, Rusya'da bulunan veya Rusya'dan güvenli olmayan diğer ülkelere (örneğin BDT ülkelerine) göç etmiş olan birçok Rus muhalif ve sivil toplum temsilcisi Schengen vizesine sahip değil ve vize almakta zorluk çekmektedirler. Bu bağlamda, 25 Mayıs 2022 tarihinde Uluslararası Af Örgütü, Almanya hükûmetini Putin rejimi tarafından zulüm gören Ruslar için insani kabul programını (Almanca: humanitäre Aufnahmeprogramme) genişletmeye teşvik etti. Bu program, iltica işlemlerini, geçici oturma ve çalışma izinlerinin verilmesini içermelidir.[52]
Kaçanların genellikle genç ve iyi eğitimli profesyoneller olması bazı ekonomistlerin Rusya'daki beyin göçünün kötüleştiğini öne sürmelerine yol açtı.[6] 50.000'den fazla Rus bilişim uzmanı Rusya'yı terk etti.[53]
Gürcistan
Ukrayna'da savaşın patlak vermesinden bu yana yaklaşık 200.000 Rus vatandaşı Rusya'dan Gürcistan'a kaçtı, bunların 60.000'i ülkede kalırken diğerleri Türkiye ve Ermenistan'a geçti. Göçün zirve noktası kısmi seferberlik açıklamasından sonra yaşandı.[54]
Göçün Gürcistan ekonomisinin daha hızlı büyümesine ve Gürcü larisinin istikrarlı bir şekilde güçlenmesine yardımcı olduğu bildirildi.[55] Bununla birlikte, Rusların gelişinin Tiflis'te konut fiyatlarının da fırlamasına neden olduğu bildirildi. Kasım 2022'de ortalama konut fiyatları 1 yıl öncesine göre %210 daha fazla arttı. Bu artışın en önemli faktörü genellikle varlıklı olan Rus göçmenlerin apartman daireleri için Gürcülerden çok daha yüksek meblağlar ödemeye hazır olmalarıdır. Bu durum yerel halk için kirayı karşılanamaz hale getirerek, Ruslar ve Gürcüler arasında, Rus-Gürcü Savaşı sonrası Gürcistan topraklarının %20'sinin Rusya tarafından işgal edilmesinden kaynaklanan tansiyonu daha da arttırdı.[56][57]
Diğer gerilim nedenleri ise Rus göçmenlerin agresif davranması, Rusça hizmet verilmesini, Rus rublesi ile ödeme yapılmasına izin verilmesini vb. talep etmesidir.[58] Arabalarındaki Z işaretleri nedeniyle Gürcistan'a girişlerine izin verilmediğinden şikayet eden Rus kullanıcılarının Rusya-Gürcistan sınırını geçen büyük bir Telegram grubundan paylaşılan görüntüleri Gürcistan ve Ukrayna'da viral oldu.[58]
Ekim 2022'de Rus vatandaşları için vize zorunluluğu getirilmesini talep eden küçük çaplı protestolar düzenlendi ve iktidardaki Gürcü Rüyası partisi böyle bir adımın "mantıksız" olacağını söyledi.[59]
Federal Güvenlik Servisi, göçmen dalgasının ortasında Gürcistan'a sızmaları için ajanlar gönderdi.[60]
İsrail
Savaş sırasında İsrail'e çoğunlukla Ukrayna'daki Yahudi mültecilerin göç etmesi beklense de İsrail, Rusya'dan daha fazla göçmen aldı. İsrail, Ukraynalı göçmenler için "Geri Dönüş Yasası"nı gevşetirken, bu önlem vatandaşlık başvuru sürecini başlatırken turist vizesi almak zorunda olan Rus göçmenleri kapsamadı.[61]
Kazakistan
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kazakistan'ın kaçan Ruslara yardım edeceğini belirterek, "çoğu mevcut umutsuz durum nedeniyle ülkeyi terk etmek zorunda kalıyor" dedi.[62]
Aralık 2022'de Kazakistan'ın seferberlikten kaçan eski bir cumhurbaşkanlığı muhafızı olan Rus vatandaşını sınır dışı ettiği bildirildi; Kazakistan, kasım ayı sonlarında sığınma talebini reddederken, insan hakları aktivistleri, ülkenin mültecilere ilişkin yasasının onun Kazakistan'da kalmasına izin verdiğini söylediler. Avukatlar ise ret kararına itiraz etti.[63]
Rusya
16 Mart'ta Başkan Vladimir Putin, Batı'nın "onları beşinci kol olarak kullanmak istediğini" ve Rusların her zaman "gerçek vatanseverleri pislik ve hainlerden ayırt edebileceklerini" iddia ederek Rus "hainlerine" yönelik bir uyarı yayımladı.[64][65]
Bazı uzmanlar Putin'in öfkesinin Rus seçkinleri ve özellikle Rus oligarklar arasında sadakatsizlik olarak algıladığı şeye yönelik olduğunu söylese de, sözcü Dmitri Peskov'un bir sonraki gün Reuters'a onayladığı gibi, Kremlin yetkililerinin açıklamaları ülkeden kaçanları da geniş çapta "hain" olarak etiketliyordu.
"Böylesine zor zamanlarda… Pek çok insan gerçek yüzünü gösteriyor… Kendileri hayatımızdan çıkıyorlar. Bazıları görevlerini bırakıyor. Bazıları aktif iş hayatını bırakıyor. Bazıları ülkeyi terk eder ve başka ülkelere taşınır. Bu temizlik böyle olur.[66][67]
Ukrayna
23 Mart'ta Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, Rusları Ukrayna'daki savaşı vergileriyle finanse etmemeleri için göç etmeye çağırdı.[68]
Ağustos ayında Zelenski, Rusların "fikirlerini değiştirene kadar kendi dünyalarında yaşamaları gerektiğini" belirterek Batı ülkelerine, savaşa karşı olanlar da dahil olmak üzere tüm Rus vatandaşlarının kendi ülkelerine girişlerini yasaklamaları çağrısında bulundu.[69]
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri, işgalin başlangıcından bu yana Rusların sığınma başvurularını alırken, artan yasadışı giriş eğilimine karşı uyarıda bulundu. Key West, Florida'da bir kiralık tekneye Rus vatandaşları tarafından yapılan akın İç Güvenlik Bakanlığı tarafından bir "ulusal güvenlik olayı" olarak nitelendirildi ve yakalanan göçmenlerin daha sonra sınır dışı edilmeleri planlandı.[70]
27 Eylül 2022'de Beyaz Saray basın sekreteri Karine Jean-Pierre, ülkelerinden kaçan Rus erkekleri Amerika Birleşik Devletleri'ne sığınma başvurusu yaparak askere alınmaktan kaçınmaya teşvik etti.[71]
- 2022 Rusya'da savaş karşıtı protestolar
- 2022-2023 Ukraynalı mülteci krizi
- Protesto göçü
- Rusya'ya göç
- Beyaz göçmenler
- Dördüncü Rus göç dalgası
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
