İttihatçılık

İttihatçılık,^[1] 1908'de Jön Türk Devrimi'ni gerçekleştiren ve 1913'ten 1918'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nu yöneten İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ideolojisiydi ve aynı zamanda Cemiyetin mensuplarına verilen isimdir.^[2].

Günümüzde İttihat ve Terakki'nin devamı olarak kabul edilen İttihatçı Hareket Cemiyeti'nin mensuplarına denilir.

Türk Milliyetçiliği

İTC Merkez Komitesi yoğun Türk milliyetçilerinden oluşmasına rağmen, 1912-13 Birinci Balkan Savaşı'ndaki yenilgiye kadar İTC, imparatorluğun Türk olmayan halkını rahatsız edeceği için Türk milliyetçiliğini kamuoyu önünde vurgulamadı.^[3] İttihat ve Terakki için bir başka sorun da, imparatorluktaki etnik Türklerin çoğunluğunun kendilerini kesinlikle Türk olarak değil, sadece Türkçe konuşan Sünni Müslümanlar olarak görmeleriydi.^[3]

Bilim kültü

Türk Tarih Tezi'nin yazarlarından biri olan hukuk profesörü Yusuf Ziya Özer.^[4]

İttihatçılar, Batı'nın başarısının sırrının bilim olduğuna ve bir milletin bilimsel açıdan ne kadar ileri olursa, o kadar güçlü olacağına inanıyorlardı.^[5] Türk tarihçi Handan Nezir Akmeşe'ye göre İttihat ve Terakki'nin özü "bilim kültü" ve güçlü bir Türk milliyetçiliği duygusuydu.^[6] Auguste Comte ve Gustave Le Bon gibi Fransız entelektüellerinden güçlü bir şekilde etkilenen İttihatçılar, bilim elitlerinin yönetimi fikrini benimsemişlerdi.^[7] Jön Türklere göre Osmanlı İmparatorluğu'nun temel sorunu geri kalmış, yoksullaşmış durumu ve Müslüman nüfusunun çoğunluğunun okuma yazma bilmemesiydi; dolayısıyla Osmanlı Müslümanlarının çoğu isteseler bile modern bilimi öğrenemediler.^[8] İttihat ve Terakki'nin bilime, her şeyden önce de doğa bilimlerine karşı bir takıntısı vardı (İTC dergileri kimya derslerine çok fazla metin ayırıyordu) ve İttihatçılar kendilerini sıklıkla tüm toplumsal sorunları çözmek için modern bilimsel fikir ve yöntemleri uygulayacak "toplum doktorları" olarak tanımlıyorlardı.^[9]