İtalya'nın illeri
İtalya'daki iller Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
İtalya'nın illeri (İtalyanca: provincia), İtalya'nın ikinci düzey idari bölümleridir. Büyüklük ve nüfus olarak bölge ve belediye arasında kalan bir yerel idare ve yerleşim birimidir. Provincia sözcüğü, tarif ettiği yerleşim biriminin yanı sıra o yerleşim birimindeki belediye ya da valilik gibi kurumların işlevlerini yerine getiren yerel yönetimi de ifade eder.
İtalya'daki illerin genel hukuki temelleri 27 Aralık 1947'de kanunlaşan ve 1 Ocak 1948'de yürürlüğe giren İtalya Anayasası II. Bölümü V. Faslı tarafından, yani 114. madde ve devamı tarafından verilmiştir.
2010 sonu itibarıyla İtalya illeri sayısı 109'dur. Aosta Vadisi özerk bölgesinde il bulunmamakta ve bölge ile il görevleri tek bir bölge idaresi tarafından yapılmaktadır. Trentino-Alto Adige/Südtirol özerk bölgesinde iki il, Bolzano ve Trento ili, bulunmakta ama bu iki il bazı bölge görevlerini de il görevleri ile birlikte yürütmektedirler. Bunlardan sonra gelen ve iki ili bulunan diğer bölgeler Basilicata, Molise ve Umbria bölgelerdir. En büyük sayıda ili olan bölge, 9 ille Lombardia bölgesidir.
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
| Yıl | İl sayısı |
|---|---|
| 1861 | 59 |
| 1866 | 67 |
| 1868 | 68 |
| 1870 | 69 |
| 1920 | 70 |
| 1923 | 73 |
| 1924 | 76 |
| 1927 | 93 |
| 1934 | 94 |
| 1935 | 95 |
| 1941 | 98 |
| 1945 | 96 |
| 1947 | 91 |
| 1954 | 92 |
| 1968 | 93 |
| 1970 | 94 |
| 1974 | 95 |
| 1992 | 103 |
| 2001 | 107 |
| 2009 | 110 |
| 2016 | 107 |
İtalyan illeri 23 Ekim 1869'da yürürlüğe giren Sardinya Krallığı 3702 Nolu Kraliyet Kararnamesi ("Rattazzi Kararnamesi") ile krallığın yerel idare sistemini yenileştirmek ve standart hala sokmak için Fransa yerel idaresine benzetilerek ortaya çıkartılmıştır. 1851'de Sardinya Krallığı İtalya Krallığı'na dönüştürüldüğü zaman krallık sınırları içinde 59 il bulunmaktaydı.
İtalya illerinin sayısı gittikçe artan bir eğilim göstermiştir; yukarıdaki tabloda bu gösterilmektedir:
1866'da ve 1868'de Avusturya İmparatorluğu elinde bulunan İtalya bölgeleri ve Roma'nın İtalya'ya katılması ile İtalyan illeri sayısı 69 olmuştur. I. Dünya Savaşı sonucunda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılması ve bu savaşı bitiren anlaşmaların imzalanmasından sonra İtalya'nın eline geçen yeni arazilerle, 1924'te İtalya'nın illerinin sayısı 78'e yükseldi.
II. Dünya Savaşı'ndan sonra il sayısı artmaya devam etti. Fakat 1945'ten sonra il sayısının artma nedeni mevcut illeri birkaç değişik bölme ve sınırlarını değiştirme ve bu değişikliği halk oyuna sunma suretiyle ortaya çıktı. Günümüzde de bu trend devam etmekte ve birkaç mevcut ilin sınırlarının değiştirilmesi ve yeni il yaratılması planları bulunmaktadır. Örneğin 2006'da Sardinya içinde illerin yeniden yapılandırılması ile Olbia-Tempio ili, Oristano ili, Carbonia-Iglesias ili ve Medio Campidano ili kurulmuştur. Lombardiya bölgesi içinde ise hukuken 2004'te ve fiilen halk seçim sonuçları ile Haziran 2009'da Monza ve Brianza ili kurulmuştur.
İtalya'da her il iki-harfli bir kod ile bilinmektedir (örneğin: RO - Roma). Her ilin, genellikle o ilde en yüksek nüfuslu şehir olan, bir il merkezi bulunmaktadır.
Yetkileri
İtalya illerine esas olarak dört idari görev yüklenmektedirler:
- Yerel planlama ve yörel bölgelerin tespit edilip idare edilmesi;
- Yerel polis hizmetlerinin ve itfaiye hizmetlerinin organize edilmesi;
- Ulaşımının idaresi; motorlu araçların tescil edilmesi ve ikinci derecede önemli il karayolu şebekesinin kontrolü ve bakımı;
- "Polizia Provinciale (İl Polisi)" adı verilen polis gücünün idaresi.
3 milyon kişi üzerinde nüfuslu illerde 45 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 12 bakandan (assessori) oluşan bir "hükûmet kabinesi (Giunta)" bulunur. 700.000 ile 3.000.000 kişi nüfusu olan illerde 26 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 12 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükûmet kabinesi (Giunta)" bulunur. Sicilya'daki Palermo ve Catania özel statülü olup 45 seçilmiş üyeli bir meclis ve 15 bakandan oluşurlar. 300.000 ile 700.000 kişi nüfusu olan illerde 30 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 10 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükûmet kabinesi (Giunta)" bulunur.[1] 300.000 kişiden az nüfusu olan illerde 24 seçilmiş üyeden oluşan bir Meclis ve en çok 8 "bakandan (assessori)" oluşan bir "hükûmet kabinesi (Giunta)" bulunur.[2]
Liste
Özetle
Bakış açısı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.