İstanbul Belediye Sarayı

İstanbul Belediye Sarayı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi için inşa edilen bina.^[1] Mimar Nevzat Erol tarafından tasarlanmıştır. Günümüzde hala İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından kullanılmaktadır.^[2]

İstanbul Belediye Sarayı

Genel bilgiler
Durum	Tamamlandı
Tür	Belediye binası
Mimari tarz	Uluslararası üslup
Konum	Fatih, İstanbul, Türkiye
Adres	Kemalpaşa Mh. 15 Temmuz Şehitleri Cd. No:5
Koordinatlar	41°00′48″K 28°57′18″D
Başlama	1960
Tamamlanma	1970
Açılış	1970
Sahip	İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)	Nevzat Erol
Mimarlık firması	İstanbul İmar
Tanınma nedeni	İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin ana binası
Resmî site
i̇bb.istanbul

Tarihçe

Mimari proje yarışması

Belediye Sarayı inşa edilmesinden önce, 1953 yılında mimari tasarım yarışması düzenlenmiş ve birinci olan Nevzat Erol tarafından çizilen proje inşa edilmek üzere seçilmiştir.^[3] Seçilen proje 1953 yılında inşa edilmiştir.^[4]

Kazılar ve keşif

Belediye sarayının inşasında temel kazıları gerçekleştirilirken Roma ve Bizans dönemlerine ait mozaiklere rastlanmıştır. Belediye Sarayı Mozaikleri İstanbul Arkeoloji müzesinde bulunmaktadır.^[5]

Kütüphane

İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı Ekrem İmamoğlu'nun seçim dönemindeki vaatlerinden biri olan proje, İstanbul Belediye Sarayı'nın B bloğunun İstanbul Büyükşehir Belediyesi arşivlerinden oluşan bir kütüphane haline getirilmesiydi.^[6] Bunun için İmamoğlu tarafından 30 Temmuz 2019 tarihinde İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kuruluna yapılan başvuru, 26 Mayıs 2021 tarihinde onaylandı. Bununla birlikte, Saray bahçesindeki otoparkın yeşil alan yapılması gibi çeşitli düzenlemeler de içermektedir. Ancak başkanlık makamı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin bulunduğu A blokta herhangi bir değişiklik olmayacak. Çalışmaların bazı birimlerin diğer hizmet binalarına taşınmasının ardından 1 yıl içinde bitmesi planlanmaktadır.^[7][8]

Mimari

Uluslararası üslupta inşa edilmiş belediye sarayı bu üslubun Türkiye'deki ilk örneklerindendir. İki ana kütleden oluşmaktadır. İstanbul Belediye Sarayı, bu üslubun daha çok Güney Amerika'da uygulanan ve en önemli temsilcisi Oscar Niemeyer'in tarzına yakındır. Prizmatik kütleleri genellikle üstlerine konan eğrisel plastik kütlelerle canlandıran bu tarza özgü biçim ve düzenlemeler Belediye Sarayı'nda da vardır.^[4][9]

Yüksek ve dikdörtgenler prizması biçimindeki kütle büro hacimlerine ayrılmıştır. Yatay kütle ise başkanlık ve toplantı hacimlerine ayrılmıştır. Başkanlık bölümü, başkanlık dairesi, encümen odaları, bürolar, toplantı ve sergi salonlarından oluşmaktadır. Büro kütlesinden farklı olarak bu bölüm törensel kullanıma yönelik bir düzenlemeye sahiptir. Bölümün üzerindeki çapraz tonoz biçiminde hiperbolik eğrisel örtü toplantı salonunu işaret etmektedir. Mimar Nevzat Erol bu örtüyü yapının hemen karşısında bulunan "Şehzade Camii'nin örtü sistemine atıf yapan bir tasarım." olarak tanımlamıştır.^[4]

Gerçekleşmeyen proje

1945 yılında İstanbul valisi Lütfi Kırdar'ın isteği üzerine Paul Bonatz ve Kemali Söylemezoğlu tarafından bir belediye binası projesi çizildi.^[10][11] Şehzadebaşı'na yapılması planlanan projenin değerlendirme komitesinde; Sedad Hakkı Eldem, Arif Hikmet Holtay, Makbul Gökdoğan, Emin Onat ve Gustav Oelsner bulunuyordu. Komitenin bu projeyi onaylamasına rağmen finansal sorunlar nedeniyle proje inşa edilemedi. Komitenin 7 Şubat 1948 tarihinde yaptığı açıklama aşağıdaki gibidir:

“	“Böyle bir çalışmanın mevcudiyeti hem şehir için önemli bir kazanım, hem de gelecekteki muhtelif çalışmalar ve açılacak yarışmalar için önemli bir örnektir. Projenin varlığı uygulama aşaması için gerekli hazırlıkları kolaylaştıracak ve gereksiz harcamaları engelleyecektir. Uluslararası arenada iyi tanınan mimar Paul Bonatz’ın imzası ise projenin değerini daha da artıracaktır.”	„

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Galeri

• 
  Binanın 2009 yılına ait bir fotoğrafı
• 
  Binanın 2009 yılına ait bir fotoğrafı
• 
  Binanın 2009 yılına ait bir fotoğrafı
• 
  Sarayın akşam çekilmiş bir fotoğrafı

Ayrıca bakınız

• Uluslararası üslup
• İstanbul Hilton Hoteli
• Belediye Sarayı Mozaikleri

Kaynakça

1. "İstanbul Belediye Binası Proje Müsabakası" (PDF). Cilt 1953. ARKİTEKT. 1953. s. 71-88. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
2. "Belediye Tarihçesi". 2 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
3. "İstanbul Büyükşehir Belediyesi Binası | İstanbul İmar A.Ş." www.imar.istanbul. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
4. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Cilt 2, s. 144-145 - Tarih Vakfı-T.C. Kültür Bakanlığı (1994)
5. "İstanbul Belediye Sarayı'nın Temel Kazısında Bulunan Mozaikler ve Semuh Adil", 124. Arkeoloji Sanat Yayınları. Nisan 2007. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
6. "İBB, Saraçhane'deki binasını kütüphaneye dönüştürüyor". Milli Gazete. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021.
7. "İBB, Saraçhane'deki ek hizmet binasını kütüphane yapıyor". tr.sputniknews.com. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021.
8. "İstanbul'un en özel yeri kütüphane oluyor". Sözcü. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021.
9. M. Tapan, Modern turkish Architecture, International style: Liberalism in Architecture, Pennysilvania, 1984
10. "İstanbul Belediye Sarayı çizimleri - Istanbul City Hall drawings". archives.saltresearch.org. 16 Eylül 2018. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
11. Prost, Henri; Bonatz, Paul; Söylemezoğlu, Kemali (Eylül 1946). "İstanbul Belediye Sarayı etüd, çizim ve maket fotoğrafları - İstanbul Municipality Palace studying, drawing and modell photos". archives.saltresearch.org. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.