Remove ads
Özcan Alper (d. 1975,[1] Hopa, Artvin), Türk yönetmen ve senarist.
Filmlerinde, Türkiye'deki Kürt sorunu ve fali meçhul cinayetler, 1990'lardaki Hayata dönüş operasyonları gibi Türk siyasi tarihinde iz bırakan olayların hayatlarını etkilediği insanları anlatmış; pek çok ulusal ve uluslararası ödüle değer görülmüştür.
1975 yılında Artvin'in Hopa ilçesinde doğdu.[1] Çocukluğu Hopa'da geçti. Sadece birkaç köyde konuşulan Hemşince, öğrendiği ilk dil oldu. Okula başladıktan sonra Türkçe öğrendi.[2] Lise öğrenimini Trabzon Lisesi'nde yaptı. Lise yıllarından itibaren iyi bir sinema izleyicisi ve edebiyat okuru oldu.[3]
1992 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nin fizik bölümüne; 1996'da ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin bilim tarihi bölümüne girdi; 2003'te mezun oldu.
Öğrencilik yıllarında Mezopotamya Kültür Merkezi, Nâzım Hikmet Kültür Merkezi gibi kurumlarda sinema atölyesi çalışmalarına katıldı. Aralarında Handan İpekçi, Atıf Yılmaz, Yeşim Ustaoğlu'nun filmlerinin de olduğu kimi sinema filmlerinde asistanlık yaptı.
Yönetmenlik yaptığı ilk film, Hemşince'yi ve yavaş yavaş yok olan Hemşin kültürünü tanıtmak üzere Artvin ile Ardahan sınırındaki Susuzyurt yaylasında çektiği Momi (Büyükanne; 2001) başlıklı kısa filmidir.[4] Momi, Hemşince çekilen ilk film oldu.
Alper, Momi'nin ardından iki belgesel film çekti: Bir Bilim Adamıyla Zaman Enlemi'nde Yolculuk (2004) ve Japonya'da çektiği Tokai City'de Melankoli ve Rapsodi (2005).[5]
İlk uzun metrajlı filmi olan Sonbahar’ı 2007’de tamamladı. Alper, senaryosunu yazdığı bu filmi, 19 Aralık 2000 tarihinde gerçekleştirilen ‘’Hayata Dönüş Operasyonu’’na ithaf etti. On yılını cezaevinde geçiren, 19 Aralık operasyonu ve ölüm oruçları sonucunda düştüğü hastalık nedeniyle serbest bırakılıp Hemşin’deki köyüne annesinin yanına döndükten sonra hayat kadını Eka'ya aşık olan Yusuf'un öyküsünü anlatan film, ilk kez Adana Altın Koza Film Festivali'nde gösterildi; bu festivalde En İyi Film ve Jüri Özel Ödülü dahil ödüllere değer görülerek gündeme geldi;[6] ayrıca çeşitli başka ulusal ve uluslararası festivallerde ödüller aldı.
Sonbahar’ı takip eden ikinci filminde Özcan Alper, ağıt derlemeleri yapmak için Diyarbakır’a giden genç bir kadının hikâyesini anlattı.[7] Türkiye'nin doğu ve güneydoğusunda 1990'lı yıllarda işlenen faili meçhul cinayetler sorunu ele alan Gelecek Uzun Sürer (2011) adlı film, ulusal ve uluslararası festivallerde birçok ödüle değer görüldü.[8][9] Alper, 18. Altın Koza Film Festivali'ndeki ödül töreninde ödülünü JITEM kurbanı on binlerce faili meçhul ya da kayıplara adaması, onların kemiklerini toplu mezarlardan kurtarılarak ailelerine vermeyi hala reddeden bir ülkenin gerçek bir hukuk devleti olamayacağını ifade etmesi ile ülke gündeminde yer aldı.[10][11]
Alper, üçüncü filmi Rüzgârın Hatıraları (2015)'nın senaryosunu Ahmet Büke ile birlikte yazdı. 1915 Ermeni Kırımını ve 1941 Varlık Vergisi yıllarını anlatan film,[12] bir çok ödüle değer bulundu.[13][14]
Senaryosunu Murat Uyurkulak ile birlikte yazdığı Karanlık Gece adlı Türkiye-Fransa-Almanya ortak yapımı filmi 2020 yılında tamamladı.[15] Toroslarda bir köyde yaşanan korkunç bir linç olayını konu alan filmi, arkadaşlarıyla kartopu oynarken attığı karın bir dükkânın camına gelmesi sonucunda esnaflarla yaşadığı arbedede bıçaklanarak öldürülen linç kurbanı gazeteci Nuh Köklü’ye adadı.[16]
10. Boğaziçi Film Festivali Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması'nda (2022) Karanlık Gece filmiyle en iyi yönetmen ödülünü alan Alper;. ödül konuşmasında, ödülü TTB başkanı Şebnem Korur Fincancı'ya ithaf etmiştir.[17][18] Bu ithafından ötürü eleştireler alar ve sosyal medyada kendisine yönelik bir linç kampanyası yürütüldüğünü, festival yönetiminin de buna katıldığını ifade eden Alper, ödülleri iade etti.[19]
2022'de Kemal Varol'un Âşıklar Bayramı adlı romanını, aynı adla filme uyarladı.[20]
Remove ads
| Yıl | Film | Görev | Notlar ve ödüller |
|---|---|---|---|
| 1999 | Toprak | Yönetmen yardımcısı | Kısa film |
| 2000 | Bir Bilim Adamıyla Zaman Aleminde Yolculuk | Yönetmen, metin yazarı. | Belgesel. Yılmaz Öner’in hayatı ve kurduğu prodeterminizm ” teorisini konu edinir. |
| 2001 | Momi | Yönetmen, senarist, kurgu | Kısa film, Japonya Uluslararası Friendship Film Festivali Jüri Özel Ödülü |
| 2001 | Fotoğraf | Oyuncu | |
| 2006 | Saklı Yüzler | Yönetmen yardımcısı | |
| 2007 | Sonbahar | Yönetmen, senarist | Altın Koza Film 15. Festivali En İyi Film Ödülü ve Jüri Özel Ödülü Ankara Uluslararası Film Festivali En İyi Film Ödülü Uluslararası Avrasya Film Festivali NETPAC Ödülü Avrupa Film Ödülleri Yılın Avrupa Keşfi Ödülü Sinema Yazarları Derneği Ödülleri En İyi Film Ödülü, En İyi Senaryo Ödülü Sofya Uluslararası Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü Tiflis Uluslararası Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü Yeşilçam Ödülleri İlk Film Özel Ödülü |
| 2010 | Kars Öyküleri (Moto Guzzi) | Yönetmen, senarist | Kars temalı beş farklı kısa filmden oluşan filmde "Moto Guzzi" adlı kısa filmin senaryosu Özcan Alper'e aittir. |
| 2011 | Gelecek Uzun Sürer | Yönetmen, senarist | Altın Koza Film Festivali En İyi Yönetmen Ödülü, En İyi Erkek Oyuncu ödülü, Yılmaz Güney Ödülü Malatya Uluslararası Film Festivali En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Müzik Uluslararası Kerala Film Festivali FIPRESCI En İyi Film Ödülü |
| 2015 | Rüzgarın Hatıraları | Yönetmen, senarist | 52. Uluslararası Antalya Film Festivali İzleyici Ödülü |
| 2018 | Yıkınıtlar Arasında | Yönetmen | Kısa metraj belgesel |
| 2022 | Âşıklar Bayramı | Yönetmen, senarist | |
| 2023 | Karanlık Gece | Yönetmen, senarist | 59. Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Film Ödülü ve En İyi Senaryo Ödülü
10. Boğaziçi Film Festivali Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads