Loading AI tools
kurutulmuş meyve ile yapılan tatlı yiyecek Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Cevizli sucuk, Köme,veya Orcik (Gürcüce: ჩურჩხელა; “çurçh’ela”, Rusça: Чурчхела "çurçhela"), kökeni Gürcistan olup Gürcü ve Anadolu mutfağında önemli yere sahip olan mum şekilli tatlıdır.[1][2][3][4] Gürcü mutfağında özellikle yeni yılda ve bayramlarda tüketilir.
| Cevizli sucuk | |
|---|---|
 | |
| Türü | Şekerleme |
| Ana malzemeler | Üzüm şırası, kuru yemiş, un |
Birkaç farklı biçimde hazırlanan bu tatlının başlıca malzemeleri üzüm, fındık ve undur.[5] Yerine göre badem, ceviz, fındık, çikolata ve bazen kuru üzüm bir ipliğe geçirilir, koyu üzüm suyu veya dut gibi başka meyve sularına batırılır ve sosis şeklinde kurutulur.[6][7][8]
Doğu Gürcistan'da üzüm suyundan yapılan ve tatara denilen lapaya kıvamını artırmak için buğday unu katılır. İpe dizilmiş ceviz veya fındık bu lapanın içine sokup çıkarılır. Batı Gürcistan'da lapaya (tatara yerine burada pelamuşi denir) kıvam vermek için mısır unu katılır ve daha yoğun biçimde fındıkla hazırlanır. Bu şekilde taze ve biraz akışkan haldeyken asılarak kurutulur. Kaheti bölgesindeki geleneksel çurçhela yapımı 2015 yılında Gürcistan'ın Somut Olmayan Kültürel Miras listesine eklenmiştir.[9][10]
Türkiye'de cevizli sucuk, aynı zamanda şıralı sucuk, pekmezli sucuk, şeker sucuğu, üzüm sucuğu, orcik ya da köme olarak da adlandırılır. Türkiye'de genellikle Kahramanmaraş, Gümüşhane, Elazığ, Artvin ve çevre illerinde üzüm veya dut şırasına ipe dizilen ceviz batırılarak yapılan bir tatlıdır. Şıranın ana maddesi kaynamış pekmez veya meyve (Üzüm veya dut) suyudur. Şeklinin sucuğa benzemesinden ötürü bu isimle anılır.
İpe dizilmiş cevizin bir veya daha fazla kez kaynamakta olan şıraya batırılıp çekilmesinden sonra asılıp kurutulması ile yapılır. Şıraya batırma miktarına göre kalınlığı değişir. İpe ceviz yerine yeşil fıstık, badem, fındık vb. dizilerek yapılan türleri de vardır. Yeşil fıstık vb. kullanımı ise yörede o ürünün yetişmesinin sonucudur. Örneğin Kahramanmaraş'ta yeşil fıstık ile yapılanı bol miktarda bulunur. Sucuğun rengi, siyaha yakın olan pekmez kahverengisidir. Sucukların birbirine yapışmaması için dışına nişasta da sürülebilir.
Kahramanmaraş'ta ise köpürtme tekniği kullanılarak yapılan Kahramanmaraş Sucuğu,[11] Kahramanmaraş Köpük Sucuğu ya da Kahramanmaraş Un Sucuğu adı verilen bir çeşidi daha vardır. Bu çeşit beyaz renkli görüntüsü ve daha yumuşak oluşu itibarıyla diğer illerin cevizli sucuğundan oldukça farklıdır.
Anadolu'nun birçok bölgesinde yapılagelmiş bir tatlı olan cevizli sucuk, Kahramanmaraş çevresinde yalnızca "sucuk", Elazığ çevresinde "orcik", Gümüşhane ve Artvin çevresinde ise "köme" olarak anılmaktadır.
Günümüzde ise fabrikalarda pekmez yerine glikoz veya sakkaroz bazlı şıralar kullanılarak yapılanları da bol miktarda üretilmektedir. Fakat bu sanayi ürünleri doğal olanlar kadar makbul değildir.
Elazığ Orciği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[12]
Gümüşhane Kömesi Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[13]
Tarsus Yayla Bandırması Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[14]
Kayseri Kocasinan ilçesinin Erkilet Mahallesinde çok sayıda bağlık alan bulunur. Çabuk bozulan bir ürün olmasından dolayı hasat edilen üzümlerin hemen tüketilmesi veya işlenmesi gerekir. Coğrafi sınırda uzun yıllardır bağ bozumundan sonra üzümlerin değerlendirilmesi için cevizli pekmez sucuğu üretilmekte olup şeklinin kedi bacağına benzemesinden dolayı bu ürün, yöre halkı tarafından Erkilet Kedi Bacağı olarak adlandırılmış ve bu adla ünlenmiştir.
Erkilet Kedi Bacağı üretiminde iri cevizler ile beyaz üzümlerin kullanılması sonucu dolgun ve açık renkli bir görünüme sahip olur. Erkilet Kedi Bacağı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[15]
Tokat Zile Kömesi, içerisinde ipe dizili halde sırayla konumlanan ceviz içeren, Narince üzümü şırası, buğday nişastası ve un ile hazırlanmış, hasuda kaplanmış tatlı bir gıda ürünüdür. Hasuda, üzüm şırası, buğday nişastası ve buğday ununun birlikte pişirilmesi ile hazırlanan muhallebi kıvamında yöresel bir tatlıdır. Sadece şıra ve buğday nişastası ile hasuda hazırlanabildiği gibi hasudanın kıvamının daha yumuşak olması için buğday unu da kullanılabilir. Zile Kömesi Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[16]
Bozdoğan Cevizli Sucuğu Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[17]
Beypazarı Cevizli Tatlı Sucuk 07.04.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[18]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
