Çarukluğ boyu

Çarukluğ, Kaşgarlı Mahmud, Türk Dili'nin en eski ve değerli sözlüklerinden Divân-ı Lügati't-Türk'te;

"ٱغُز Oğuz" "Bir Türk boyudur. Oğuzlar Türkmendirler. Bunlar yirmi iki bölüktür; her bölüğün ayrı bir belgesi ve hayvanlarına vurulan bir alâmeti vardır. Birbirlerini bu belgelerle tanırlar."^[1]

"Yirmiikincisi : "جرقلغ Çarukluğ"lardır. Bunların sayısı az, belgeleri belli değildir."^[2] ......, Bu saydığım bölükler köktür. Bu kökten bir takım oymaklar çıkmıştır; onları söylemedim, sözü kısa kestim. Bu bölüklerin adları onları kurmuş olan eski dedelerin adlarından alınmıştır. Araplarda dahi böyledir."^[3] Çarukluğ boyunun adına Reşideddin Fazlullah'ın listesinde rastlanmıyor. Bu listede Kaşgarlı’nın Divan’daki Oğuz boy bölüğünde bulunmayan şu adlar geçmektedir: Yaparlı, Kızık, Karkın.

Bu isimde Isparta ili Şarkikaraağaç ilçesi Çarıksaraylar kasabası vardır. Çaruk köyü ile Saraycık ve diğer yakın köylerin 1522 yılında birleşmesiyle meydana gelmiştir.

Diğer yerleşim yerleri:

• Çarıktekke mahallesi (Manisa Kula)
• Çarıktekke Mahallesi (Manisa Alaşehir)
• Çarıklar Mahallesi (Manisa Köprübaşı)
• Çarık Köyü (Uşak merkez)
• Çarıklı Köyü (Niğde merkez)
• Çarıklı Köyü (Batman merkez)
• Çarıklar Mahallesi (Mersin'in Anamur ilçesine
• Çarıklar Mahallesi (Aydın Germencik)

Kaşgarlı’nın listesinde boyların o zamandaki siyasi durumlarına göre sıralandığı anlaşılıyor. Yine Reşideddin Fazlullah'ın listesinin de, Oğuz boylarının eski siyasi ve sosyal konumlarına göre tanzim edildiği görülüyor.^[4] Kaşgarlı Mahmud'un listesindeki Oğuz boylarının adları, zamanlarındaki söyleniş şekillerine göre yazılmıştır.

Ayrıca Kaşgarlı Mahmud;

"جرق Çaruk" "Türklerden bir oymak olup برجق Barçuk"ta otururlar. Barçuk şehri Afrasyab'ın şehridir. Orada Buth-ü-nassar^[5]'ın oğlu بآتزآن Betzen"i hapsetmişti."^[6] şeklinde Çaruk oymağını ve yerlerini tanımlamış ve Çaruk oymağı ile Oğuzlar'dan Çarukluğ boyunun arasında ayrım olup olmadığı konusunda herhangi bir ayrıntılı bilgi verilmemiştir.

Barçuk şehri Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, Kaşgar Vilayeti'ne bağlı şimdiki Maralbeşi Nahiyisi'nin o dönemdeki eski ismidir.

Anadolu’da bugünkü söylenişe göre Oğuz Boylarının adları:

Boz-oklar: Kayı, Bayat, Kara-Evli, Ak-Evli, Yazır, Döğer, Dodurğa, Avşar, Kızık, Beğ-Dili, Karkın.

Üç-oklar : Bayındır, Peçenek (Beçenek), Çavundur, Çepni, Salur (salır), Eymir, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Kınık.^[7]

Ayrıca bakınız

• Türk boylarının tamgaları
• Çaruk oymağı

Notlar

1. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 55.
2. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 57.
3. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 55 - 59.
4. Faruk Sümer, Tarihleri-Boy Teşkilatı Destanları Oğuzlar (Türkmenler), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1999, sayfa 221.
5. Eski Babil hükümdarlarından birinin adı.
6. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 381.
7. Prof. Dr. Faruk Sümer, Tarihleri-Boy Teşkilatı Destanları Oğuzlar (Türkmenler), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1999, sayfa 227-229-232.