Çad devlet başkanları listesi

Bu liste, Çad'ın 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından günümüze kadar görev yapmış devlet başkanlarının listesidir.

Çad Cumhurbaşkanı رئيس جمهورية تشاد (Arapça) Président de la République du Tchad (Fransızca)
Çad arması
Görevdeki Mahamat İdriss Déby 20 Nisan 2021[not 1] tarihinden beri
Resmî ikamet	Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Encemine
Görev süresi	5 yıl, bir kez yenilenebilir
Oluşum	23 Nisan 1962
İlk sahibi	François Tombalbaye
Maaş	800.000 FCFA / ay
Websitesi	presidence.td

Toplam altı kişi Çad'ın devlet başkanı olarak görev yapmıştır (iki geçici devlet başkanını saymazsak). Buna ek olarak, bir kişi, Goukouni Oueddei, art arda olmayan iki kez görev yapmıştır.

Çad'ın mevcut devlet başkanı, babası Cumhurbaşkanı Idriss Déby'nin ölümünün ardından askeri bir darbeyle iktidarı ele geçirdiği 20 Nisan 2021'den bu yana Mahamat Déby'dir. Mahamat Déby, 20 Nisan 2021'den "ulusal diyalog" sonrasında geçici cumhurbaşkanı olarak yemin ettiği 10 Ekim 2022'ye kadar askeri bir cunta olan Askeri Geçiş Konseyinin başkanıydı.^[1][2] Déby, 6 Mayıs 2024 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı ve dört gün sonra 10 Mayıs'ta cumhurbaşkanı ilan edildi.^[3]

Dönem sınırları

2018 yılında Çad'ın yeni anayasası cumhurbaşkanı için iki dönem sınırını yeniden getirdi. Ayrıca görev süresini de beş yıldan altı yıla çıkardı.^[4] Ancak 2023 yılında, görev süresini altı yıldan beş yıla indiren ve ayrıca cumhurbaşkanlığı için asgari yaşı 40'tan 35'e düşüren bir anayasa referandumu yapıldı.^[5]

Unvanlar

• 1960-1962: Devlet Başkanı
• 1962-1975: Cumhurbaşkanı
• 1975: Yüksek Askeri Konsey Başkanı
• 1975-1978: Devlet Başkanı
• 1978-1979: Cumhurbaşkanı
• 1979: Geçici Devlet Konseyi Başkanı
• 1979: Ulusal Birlik Geçiş Hükümeti Başkanı
• 1979: Geçici İdari Komite Başkanı
• 1979-1982: Ulusal Birlik Geçiş Hükûmeti Başkanı
• 1982: Kuzey Silahlı Kuvvetleri Komuta Konseyi Başkanı
• 1982: Devlet Konseyi Başkanı
• 1982-1990: Cumhurbaşkanı
• 1990: Yurtsever Kurtuluş Hareketi Başkanı
• 1990-1991: Devlet Konseyi Başkanı
• 1991-2021: Cumhurbaşkanı
• 2021-2022: Askerî Geçiş Konseyi Başkanı^[6]
• 2022-2024: Geçici Cumhurbaşkanı^[1][2]
• 2024-günümüz: Cumhurbaşkanı

Liste

Siyasi partiler

  Çad İlerici Partisi (PPT) / Kültürel ve Sosyal Devrim için Ulusal Hareket (MNRCS)

  Çad Ulusal Kurtuluş Cephesi (FROLINAT)-Halk Silahlı Kuvvetleri (FAP)

  Çad'ın Kurtuluşu için Halk Hareketi (MPLT)

  Kuzey Silahlı Kuvvetleri (FAN) / Bağımsızlık ve Devrim için Ulusal Birlik (UNIR)

  Yurtsever Kurtuluş Hareketi (MPS)

Diğer gruplar

  Askeriye (Çad Silahlı Kuvvetleri ve Çad Millî Ordusu)

Durum

  Geçici Devlet Başkanı

№	Resim	Ad (Doğum-Ölüm)	Seçim	Görev Başlangıcı	Görev Sonu	Görev Süresi	Siyasi Parti
1		François Tombalbaye (1918-1975)[lower-alpha 1]	1962 1969	11 Ağustos 1960	13 Nisan 1975 (suikasta uğradı)	14 yıl, 245 gün	PPT / MNRCS
–		Noël Milarew Odingar (1932-2007)	—	13 Nisan 1975	15 Nisan 1975	2 gün	Askeriye
2		Félix Malloum (1932-2009)	—	15 Nisan 1975	23 Mart 1979 (istifa etti)	3 yıl, 342 gün	Askeriye
3		Goukouni Oueddei (1944-)	—	23 Mart 1979	29 Nisan 1979	37 gün	FROLINAT-FAP
4		Lol Mohammed Chawa (1939-2019)	—	29 Nisan 1979	3 Eylül 1979	127 gün	MPLT
(3)		Goukouni Oueddei (1944-)	—	3 Eylül 1979	7 Haziran 1982 (görevden alındı)	2 yıl, 277 gün	FROLINAT-FAP
5		Hissène Habré (1942-2021)	1989 (referandum)	7 Haziran 1982	2 Aralık 1990 (görevden alındı)	8 yıl, 178 gün	FAN / UNIR
6		Idriss Déby (1952-2021)	1996 2001 2006 2011 2016 2021	2 Aralık 1990	20 Nisan 2021 (çatışmada öldürüldü)	30 yıl, 139 gün	Askeriye / MPS
7		Mahamat Déby (1984-)	2024	20 Nisan 2021	Görevde	3 yıl, 186 gün

Ayrıca bakınız

• Çad başbakanları listesi

Notlar

1. Afrikalılaştırma politikası nedeniyle 30 Ağustos 1973 tarihinde adı N’Garta Tombalbaye olarak değiştirildi.

Kaynakça

1. Ilunga, Patrick (10 Ekim 2022). "Chadian junta leader Mahamat Deby sworn in as President". The East African. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
2. "Chad Ruler Raises Hackles with Drawn-Out 'Transition'". Agence France-Presse. Voice of America. 12 Ekim 2022. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
3. "Mahamat Déby wins Chad presidential election". www.bbc.com (İngilizce). 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024.
4. Cook, Candace; Siegle, Joseph. "Circumvention of Term Limits Weakens Governance in Africa". Africa Center for Strategic Studies. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023.
5. Eizenga, Daniel; Nodjimbadem, Katie. "Chad's Constitutional Referendum Promises a Transition without Change—or Stability". Africa Center for Strategic Studies. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2024.
6. "Biography of the President of the Transitional Military Council". Presidency of the Republic of Chad (Fransızca). 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2022.

Dış bağlantılar

• Dünya Devlet Adamları - Çad4 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

1. Askerî Geçiş Konseyi başkanı olarak 10 Ekim 2022 tarihine kadar,^[1][2] geçici cumhurbaşkanı olarak ise 10 Mayıs 2024 tarihine kadar görev yaptı.