Zhuangca
Çin'de yaşayan Zhuang halkının konuştuğu çeşitli lehçeler Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Zhuangca ya da Zhuang dili (öz tanımlamasıyla Vahcuengh, 1982'ye kadar Vaƅcueŋƅ, Sawndip 话壮; Çince (basitleştirilmiş): 壮语; Çince (geleneksel): 壯語; pinyin: Zhuàngyǔ), Çin'de yaşayan Zhuang halkının konuştuğu çeşitli lehçelere verilen isimdir. Zhuangcayı konuşanların çoğu, Zhuangcanın resmi dil olduğu Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi'nde yaşar. Asilimasyon yoluyla bu dilin yayılımı geri alınıyor.
| Zhuangca | |
|---|---|
| Vahcuengh | |
| Ana dili olanlar | Çin |
| Konuşan sayısı | 16 milyon (2007, tüm Kuzey Zhuangca lehçeleri)[1] |
| Dil ailesi | Tay-Kaday dilleri
|
| Yazı sistemi | Sawndip |
| Tanınmış azınlık dili |  Çin (Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi ve Wenshan Özerk İli) |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | zha |
Zhuangca, tek bir dilden çok, çeşitli dil ya da lehçeden oluşan bir grubu tanımlar.[2][3] Standart Zhuangcayla bazı diğer Zhuangca lehçelerin arasındaki karşılıklı anlaşılabilirlik oranı sadece yaklaşık %50'dir.[4][5] Standart Zhuangca, Wuming bucağında konuşulan lehçeye dayanır.[2] Kuzeydeki Zhuangca lehçeleri dilbilimsel olarak güneydeki Zhuangca lehçelerinden çok Buyei diline daha yakındır ve Buyei diliyle bir diyalekt sürekliliği oluşturur. Kuzey ile güney lehçeleri arasındaki fark öyle ki bunlar Tay dil ailesinin iki farklı dalına aittir.[6][7] Zhuangca konuşanlar genel olarak Standart Zhuangcadan çok sadece kendi lehçelerini öğrenirler. Bununla birlikte neredeyse tüm Zhuangca konuşanlar Çinceyi ikinci dil olarak bilirler, ki iki farklı lehçe konuşan Zhuanglar birbiriyle konuşurken Standart Zhuangcadan çok daha büyük olasılıkla Çince (ya güneybatı Mandarin lehçesini ya da Kantonca) konuşurlar. Ek olarak, sadece az sayıda insan Zhuangcayı okuyabilir ya da yazabilir.[2]
Aşağıdaki tablo Zhuangcanın Taycayla akrabalığını gösterir. Zhuangcanın bu akrabalığı, Çinceyle akrabalığından daha yakındır.
| Zhuangca | Tayca | Çince | Türkçe | ||
| kûn | ขน | kôn | 毛 | máo | saç |
| ndàng | ร่าง | ràng | 身体 | shēntǐ | vücüt |
| vuô | หัว | huô | 头 | tóu | baş |
| ná | หน้า | ná | 面 | miàn | yüz |
| hû | หู | hû | 耳朵 | ěrduo | kulak |
| mark dâ | มะตา | mark dâ | 目 | mù | göz |
| ndàngh | ดัง | ndàngh | 鼻 | bí | burun |
| barg | บาก | barg | 口 | kǒu | ağız |
| lín | ลิ้น | lín | 舌 | shé | dil |
| kéu | เคี้ยว | kéu | 牙齿 | yáchǐ | diş |
| mǐy | มือ | mǐy | 手 | shǒu | el |
| niú mǐy | นิ้วมือ | niú miy | 手指 | shǒuzhǐ | parmak |
| jǎy | ใจ | jae | 心 | xīn | kalp |
İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nin birinci maddesi:
| Eski imla (1982 öncesi) | Yeni imla | Sawndip | Türkçe |
|---|---|---|---|
| Bouчbouч ma dəŋƨ laзƃɯn couƅ miƨ cɯyouƨ, cinƅyenƨ cəuƽ genƨli bouчbouч biŋƨdəŋз. Gyoeŋƽ vunƨ miƨ liзsiŋ cəuƽ lieŋƨsim, ɯŋdaŋ daiƅ gyoengƽ de lumз beiчnueŋч ityieŋƅ. | Bouxboux ma daengz lajmbwn couh miz cwyouz, cinhyenz caeuq genzli bouxboux bingzdaengj. Gyoengq vunz miz lijsing caeuq liengzsim, wngdang daih gyoengq de lumj beixnuengx ityiengh. | 俌俌庅𦘭𨑜⿱天云就𠷯自由，莊嚴㖟權力俌俌平等。眾伝𠷯理性㖟良心，應當待眾佚㑣𤿌儂一樣。 | Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler. |
Özgür Ansiklopedi Vikipedi'nin Zhuangca (za) sürümü
Wikimedia Commons'ta Zhuang writing ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
