Loading AI tools
Water Tyler (d. 4 Ocak 1341 - ö. 15 Haziran 1381) İngiliz devrimci lider. İngiltere'de reformlara önayak olmuş ve sonunda öldürülmüştür.
Tyler'ın yaşamı hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Essex kentinde 1341 yılında doğduğu ve tuğla ustası olduğu bilinmektedir. Ailesi ve başından geçenler hakkında bilgi bulunmamaktadır. Bazı tarihçiler 4 Ocak 1341'de doğduğunu iddia ederken, bir başka kaynak 1320 civarında doğduğunu iddia etmektedir.
Devrim
Tyler, köleliğe ve işçilerin ezilmesine her zaman karşı olduğunu belirtmiştir. Köleliğin kaldırılmasını, işçilere daha geniş haklar verilmesini ve derebeylik rejiminin zayıflamasını istiyordu. Ayaklanma daha başlamadan Fransa'da da buna benzer ayaklanmalar başladı. Bundan güç alan İngiliz köylüleri ve işçileri Essex'ten Londra'ya doğru yürüyüş başlattı. İsyan Mayıs 1381'de başladı ve kısa süre önce (köylü veya zengin) her yetişkinden alınan 4 penilik kelle vergisi tetikledi. Köylüler daha fazla özgürlük ve diğer sosyal reformları da aradıkları için isyan sadece parayla ilgili değildi. Her işçinin kendi seçtiği işveren için çalışmasına izin verilmesini talep ettiler ve serfliğe ve diğer katı sosyal sınırlara son verilmesini istediler. Ayaklanmaya şair John Gower'ın da katıldığı bilinmektedir. İngiliz yönetimi bu ayaklanmayı kanla bastırmayı reddetti. Ancak İngiliz derebeyleri endişeliydi. İsyana hangi tarihte katıldığı bilinmeyen Tyler kısa sürede bu ayaklanmanın lideri konumuna geldi. Tyler'ın isteği yerine gelmesi halinde işçilerin hakları hayli genişleyecek, kölelik kaldırılacak ve belki de derebeylik rejimi yıkılacaktı. Tyler ve diğer önderleri Orta Çağ tarihçilerinden etkilenmişti. Okudukları tarih kitapları derebeylik rejimini eleştiren bir tutumdaydı. Bu kitapların da etkisiyle ayaklananların sayısı arttı. Londra'ya büyük bir kalabalık olarak yığıldılar. İngiltere kralı II. Richard, Tyler'ın gelmesini kabul etti. Tyler, isteklerin yer aldığı bir liste ve etkili bir konuşma hazırladı. Kral II. Richard'ın yakınına geldi. Tam o sırada Londra belediye başkanı William Walworth, Wat Tyler'a ''bu şehrin en büyük yalancısı ve soyguncusu sensin'' diyerek Wat Tyler'ı kılıç darbesiyle öldürmek istedi. Kral II. Richard, Wat Tyler'ı korumak için önüne atıldıysa da artık çok geçti, Wat Tyler boynundan aldığı kılıç darbesi nedeniyle ölmüştü. Belediye başkanına ceza verildiği konusunda kesin kaynak bulunmamaktadır. İlerleyen yıllarda Walworth, Sir unvanına layık görüldü. Wat Tyler'ın cesedi Londra Köprüsü'ne asıldı. Wat Tyler'ın ölümünü duyan kalabalık öfkelendi. Londra karıştı. Bu nedenle devrin İngiliz hükûmeti, kalabalığa bu istekleri yerine getireceğine dair söz verdi. İstediğini alan kalabalık, Wat Tyler'ın ölüm üzüntüsüyle dağıldı. Kalabalığın dağılmasını bekleyen devrin İngiliz hükûmeti sözünü tutmadı ve bu istekleri reddettiğini ilan etti.
Wat Tyler adı ilerleyen yıllarda birçok alanda yer buldu. Çartist ayaklanma'nın manifestosunda ve Bobby Sands eylemlerinde adı geçti. Ayrıca William Morris, Herman Melville, Robert Southey ve Mark Twain gibi isimlerin romanlarında karakterlerini yaratırken ilham aldığı kişi oldu.
Wat Tyler ve 1381'deki Büyük Ayaklanma'yı anan bir anıt, 15 Temmuz 2015'te Londra, Smithfield'de açıldı.[1]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
