Uzun ve kısa ölçekler
From Wikipedia, the free encyclopedia
Uzun ve kısa ölçekler,[1] birkaç farklı büyük sayı adlandırma sistemleriden ikisidir. Dünyada 10'un katları olan tam sayılarda kullanılırlar. Kıta Avrupası, Hindistan, Eski Britanya gibi birçok ülke uzun ölçekleri kullanırken, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık gibi çoğu İngilizce konuşan ülkeler ile Türkiye kısa ölçeği kullanıyor. Tüm bu ülkelerde, sayı adları kendi yerel dillerine çevrildi. Fakat etimolojiden dolayı adlar benzerdir. Özellikle Orta Asya'daki bazı diller, ne uzun ölçeği ne de kısa ölçeği kullanır. Onların kendi adlandırma sistemleri vardır.
- Uzun ölçek (Fransızca échelle longue, İngilizce long scale) ifadesi, her yeni terimi milyondan (1.000.000) daha büyük olan büyük sayı adlarının bir sistemini belirtir. Bir milyon milyon, bilyon anlamına gelir ve (1012)'ye eşittir. Trilyon, bir milyon bilyondur, o da (1018)'e eşittir.
- Kısa ölçek (Fransızca échelle courte, İngilizce short scale) ifadesi de, her yeni terimi milyondan (1.000.000) daha büyük olan sayı adlarının bir sistemini belirtir. Bin milyon, milyar
(Türkçede milyar) anlamına gelir ve (109)'a eşittir. Trilyon, bin bilyondur o da (1012)'dir ve böyle devam eder.
Bin milyon (< 109) hariç, buraya kadar olan sayılarda iki ölçekte aynıdır. Bin milyon ve ondan büyük (≥ 109) sayılarda aynı kelimeler fakat farklı sayı değerleri kullanılır. Bu sahte arkadaşlar[2] yanlış anlaşılmaya neden olabilir.
19. ve 20. yüzyılların çoğunda, Birleşik Krallık uzun ölçeği düzenli olarak kullanırken,[3]ABD de kısa ölçeği kullandı.[3] Bundan dolayı bu iki sistemin kulllanımı Britanyalılar ve Amerikanlar tarafından tercih edildi. 1974'te BK (UK) hükûmeti kısa ölçeğe döndü ve değişiklik Basın-Yayına yansıdı ve resmi kullanıma sunuldu.