Thomas Cromwell

Thomas Cromwell, Birinci Essex Kontu (d. 1485 - ö. 28 Temmuz 1540). Kral VIII. Henry döneminde İngiltere Parlamento Şansölyesi, Kral Genel Sekreteri, Ferman Mührü Emini ve İngiltere Kilisesi'nin Kral VIII. Henry'den sonra en yetkili yöneticisi. İngiliz Reform Hareketi'nin kurucularından ve savunucularındandır.

Thomas Cromwell
Görevde
Makama geliş 17 nisan 1540
Yerine geldiği	John de Vere, 15th Earl of Oxford
Yerine geldiği	Sir James Worsley
Görev süresi 2 July 1536 - 10 June 1540
Yerine geldiği	Thomas Boleyn
Görev süresi 8 ekim 1534 - 10 temmuz 1536
Yerine geldiği	John Taylor
Görev süresi Nisan 1534 - Nisan 1540
Yerine geldiği	Stephen Gardiner
Yerine geldiği	John Bourchier

Biyografi

Thomas Cromwell; soylu olmayan bir aileden, devlet memuruyken ünü yükselmiş ve bu yüzden İngiliz soyluları tarafından sonradan görmüş olarak nitelendirilmiştir. İlk başlarda Thomas Wolsey'nin yanında memur olarak görev almış, yüksek azmi ve çalışkanlığı ve kendisinden önceki Genel Sekreter Stephen Gardiner'in vatana ihanetten tutuklanması sayesinde, Thomas Wolsey'nin Kral VIII. Henry'e önermesiyle Genel Sekreter olmuştur. Ancak Cromwell, Kardinal Wolsey'in bu iyiliğine karşı Kral'ın Aragonlu Catherine ile evliliğini hükümsüz sayamamış ve bu yüzden yalnız bırakılmasına ve intihar etmesine göz yummuştur.

Kral VIII. Henry'in Anne Boleyn ile evlenmek için İngiltere Kilisesi'ni kurması ve krallığın Papalık'tan ayrılmasını ön gören genelgeyi Cromwell hazırlamıştır.^[1] Bu genelgeyi kabul etmeyenlerin idamla cezalandırılmasını istemiş, neticesinde Thomas More gibi dönemin en dindar ve yüksek mevkideki kişilerin idamına zemin hazırlamıştır.

Cromwell, yükselişi sırasında Anne Boleyn dahil olmak üzere birçok soylu düşman edinmiştir. Zira insanlar, onun taze fikirlerinden hoşlanmamış ve asilzadeliğe uygun davranmadığını düşünmüştür. Kraliçe, Kral'ı çeşitli insanlarla aldatmaktan ve kardeşiyle ensest ilişkide bulunmaktan suçlanıp idam edilmiştir. Birçok tarihçi Boleyn'in düşüşünde Cromwell'in önemli bir rol oynadığını düşünür.^[2][3]

Anne Boleyn'in idamından sonra Kral VIII. Henry'nin karısı Kraliçe Jane Seymour'un Kral VI. Edward'i doğurduktan 12 gün sonra lohusalık humması hastalığından ölmesi üzerine VIII. Henry'e eş olarak Clevesli Anne'in bir portresi, Hans Holbein tarafından çizilmiş ve Cromwell tarafından Kral'a gösterilmiştir. Bazı tarihçiler bu portrenin yanıltıcı olduğunu, Anne'i olduğundan daha güzel gösterdiğini ve Kral'ın Anne ile bu yüzden evlendiğini öne sürmektedir.^[4][5] Bu portre, günümüzde Louvre'de gösterimdedir. Kral, Clevesli Anne'den memnun kalmayınca suçu Cromwell'e yüklemiştir. Bunun üzerine Kral'ın adamlarından Charles Brandon başta olmak üzere bir grup soylu, Anne'i Kral'a öneren Cromwell'i saraydan uzaklaştırmak için uğraşmıştır. Neticede Cromwell, 28 Temmuz 1540 tarihinde Kral'ın emriyle idam edilmiştir. İdam edilmesiyle ilgili çeşitli görüşler vardır: Kimisi celladın tek bir vuruşla işi bitirdiğini söyler, kimisi de Cromwell'e acı çektirecek birkaç vuruş gerektirdiğini.^[6][7] İdamın ardından kafası, bir mızrağa geçirilip Londra Köprüsü'ne yerleştirilmiştir. İdamından sonra Kral, Cromwell'in öldürülmesini emrettiğine pişman olmuş, bu kararı vermesine dostlarının ona sunduğu sahte belgelerin sebep olduğunu söylemiştir.^[8][9]

İngiliz devrimini yaparak I. Charles'i tahtan indirip, kendisini İngiltere, İskoçya ve İrlanda Devletler Topluluğunun Muhafız Efendisi ilan eden Oliver Cromwell, Thomas Cromwell'in kız kardeşinin torunudur.

Siyasi görevi
Önce gelen: Stephen Gardiner	Devlet Sekreteri Lord Şansölye 1533–1536 -	Sonra gelen: Thomas Wriothesley
Önce gelen: Thomas Boleyn	Ferman Mührü Emini 1536–1540	Sonra gelen: William FitzWilliam

Kaynakça

1. F. Donald Logan (July 1988). "Thomas Cromwell and the Vicegerency in Spirituals: A Revisitation". The English Historical Review. 103 (408): 658-67. JSTOR 572696.
2. Bordo, Susan (1 Şubat 2014). The Creation of Anne Boleyn. Oneworld Publications. ISBN 9781780744292. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018 – Google Books vasıtasıyla.
3. Weir, Alison (5 Ocak 2010). The Lady in the Tower: The Fall of Anne Boleyn. Random House Publishing Group. s. 112. ISBN 9780345519788. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018 – Google Books vasıtasıyla.
4. Warnicke, Retha M. (13 Nisan 2000). The Marrying of Anne of Cleves: Royal Protocol in Early Modern England. Cambridge University Press. s. 77. ISBN 9780521770378. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018 – Google Books vasıtasıyla.
5. "Anne of Cleves". Historic Royal Palaces (İngilizce). 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2023.
6. Hutchinson, Robert (4 Nisan 2019). Henry VIII: The Decline and Fall of a Tyrant. Orion. s. 70. ISBN 978-1-4746-0581-6 – Google Books vasıtasıyla.
7. "The History Press | Thomas Cromwell and the 'ungoodly' executioner". www.thehistorypress.co.uk (İngilizce). 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2019.
8. Beckingsale, B. W. (17 Haziran 1978). Thomas Cromwell: Tudor Minister. Springer. s. 143. ISBN 9781349016648. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018 – Google Books vasıtasıyla.
9. Ives, Eric (1995). "Henry VIII the political perspective". MacCulloch, Diarmaid (Ed.). The Reign of Henry VIII: Politics, Policy and Piety. Londra: Macmillan. s. 33. ISBN 9780333578575.