Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Teslim olma (teslimiyet) askerî terim olarak; toprak, asker, tahkimat, gemi veya teçhizat üzerindeki kontrolün başka bir güce bırakılmasıdır. Teslim olma, barışçıl bir şekilde gerçekleştirilebilir veya savaşta yenilginin sonucu olabilir. Egemen bir devlet, savaşta yenilginin ardından, genellikle bir barış antlaşması veya kapitülasyon antlaşması imzalayarak teslim olabilir. Bir savaş alanında teslim olma, ya şahıslar tarafından ya da subaylar tarafından emredildiğinde, normalde teslim olanların savaş esiri olmasıyla sonuçlanır.
Türkçedeki teslim kelimesi; Arapça slm سلم kökünden gelen ve "güvenme, hakkını birine devretme, boyun eğme" ile "selam verme" manalarını taşıyan teslim تسليم sözcüğünden alıntıdır. Selam sözcüğüyle ilişkilidir.[1]
Kelimenin geçtiğine rastlanan en eski Türkçe kaynak Aşık Paşa'nın 1330 yılında vücuda getirdiği mesnevisi Garibname'dir. Şu şekilde geçer: cümle gönüller ana teslim ola[1]
Beyaz bayrak veya mendil ekseriya teslim olma arzusunun bir işareti olarak alınır veya düşünülür, ancak uluslararası hukukta sadece resmî teslim olmayla sonuçlanabilecek veya sonuçlanmayacak bir müzakere arzusunu temsil eder.[2] Normalde teslim olma, silahların teslim edilmesini içerir; teslim olan gücün komutanı, kılıcını muzaffer komutana sembolik olarak sunar. Bireysel savaşçılar, silahlarını atıp ellerini boş olarak kaldırarak ve başlarının üzerinde açarak teslim olduklarını gösterebilirler; teslim olan bir tank komutanı ise tankın taretini rakip savaşçılardan uzaklaştırmalıdır. Bayraklar ve sancaklar aşağı çekilir veya sarılır ve gemilerin bayrakları indirilir.[3]
Taraflar şartları kabul ettiğinde koşullu teslim olabilir; yani, teslim olan taraf, ancak galip taraf belirli vaatlerde bulunduktan sonra boyun eğmeyi kabul eder. Teslim olan grubun liderleri direnişin durdurulması yoluyla galip tarafça kaydedilen zaman, masraf ve can kaybı için ayrıcalıklar veya tazminat müzakereleri yapar.[2] Alternatif olarak, takdire bağlı olarak (koşulsuz) teslim olmada, galip gelen taraf herhangi bir muamele sözü vermez ve tek taraflı olarak mağlup tarafın muamelesini tanımlar.[4] Askerî teslimiyetin eski bir örneği, İkinci Pön Savaşı'nın sonunda Kartaca'nın Roma İmparatorluğu tarafından yenilmesidir.[4] Zamanla, böyle bir durum için, çoğu 1907 Lahey Sözleşmesi ve Cenevre Sözleşmelerinde ortaya konan, genel kabul görmüş savaş hukuku ve gelenekleri geliştirilmiştir.[5] Normal olarak savaşan taraf, ancak silahlı çatışmaları sürdürmekten tamamen acizse koşulsuz teslim olmayı kabul edecektir. Geleneksel olarak, bir teslim olma törenine yenilen orduya tanınan onur hakkı eşlik eder.[6]
Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, savaş esirlerinin kötü muamele görmemesi veya istismar edilmemesi gerektiğini belirtir.[7] Örneğin ABD Ordusu politikası, teslim olan kişilerin savaş alanından tahliye edilirken emniyet altına alınmasını ve korunmasını gerektirir.[8]
Resmî bir askerî yasa olmamakla birlikte, ABD Savaş Gücü Yasası, "tüm makul direniş yolları tükenmedikçe ve ... tek alternatif kesin ölüm" olmadıkça teslim olmaya izin vermez: Kural "Asla kendi özgür irademle teslim olmayacağım. Komutadaysam, komutamdaki üyeleri direnme imkânları varken asla teslim etmeyeceğim." der.[9]
Sahte teslimiyet, savaş bağlamında bir tür hainliktir. Cenevre Sözleşmesinin I. Protokolü kapsamında savaş suçudur.[10] Sahte teslimiyetler genellikle düşmanı siperden çekip onlara hazırlıksız saldırmak için kullanılır, ancak kuşatma sırasında olduğu gibi daha büyük operasyonlarda da kullanılabilirler. Sahte teslim olma hikâyeleri tarih boyunca nispeten sık bulunabilir. Bunlar arasında yüz kızartıcı örneklerden biri, İrlanda Bağımsızlık Savaşı sırasında Kilmichael'deki İngiliz birliklerinin sahte teslim olduğu iddiasıydı.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
