Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Shepard melodisi, oktavlarla ayrılmış sinüs dalgalarının üst üste gelmesi sonucu oluşan, sanki ses sürekli inceliyormuş gibi hissetmemizi sağlayan ses illüzyonunun adıdır. Adını kendisini keşfeden Roger Shepard'dan alır. Yukarı veya aşağı doğru hareket eden tonun bas perdesi ile çalındığında, buna Shepard ölçeği denir. Bu illüzyon, perdede sürekli olarak yükselip alçalıyormuş gibi bir işitsel yanılsama yaratır, ancak gerçekte yükselip alçalmaz.[1]
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Şekildeki her bir kare, Shepard tonunu oluşturan nota setinin nota karşılığını gösterir. Karelerin rengi notanın ses şiddetini belirtir; mor en düşük, yeşil ise en yüksek sesli notadır. Aynı anda çalan üst üste binen notalar, birbirinden tam olarak bir oktav uzaktadır ve her ölçek belirir ve kaybolur, böylece herhangi bir ölçeğin başlangıcını veya sonunu duymak imkansızdır. Yükselen bir Shepard ölçeğinin kavramsal bir örneği olarak, ilk ton neredeyse duyulamaz bir C4 (orta C) ve yüksek bir C5 (bir oktav daha yüksek) olabilir. Bir sonraki ses biraz daha yüksek C ♯ 4 ve biraz daha sessiz C ♯ 5 olacaktır; bir sonraki ise daha yüksek sesli D4 ve daha sessiz D5 olacaktır. ♯ ortasında iki frekans eşit derecede yüksek olacaktı (F ♯ 4 ve F ♯ 5) ve on ikinci ton, neredeyse duyulamaz bir B3 ilavesiyle yüksek bir B4 ve neredeyse duyulamaz bir B5 olacaktır. On üçüncü ton daha sonra birinciyle aynı olur ve döngü sonsuza kadar devam edebilir. (Başka bir deyişle, her ton, oktavlarla ayrılmış frekanslara sahip iki sinüs dalgasından oluşur; her birinin yoğunluğu, örneğin, yukarıdaki örnekte B4 olacak şekilde, tepe frekanstan yarım tonlar halinde ayrılmasının yükseltilmiş bir kosinüs fonksiyonudur. Shepard'a göre, "(...) düşük ve yüksek frekanslarda eşik altı seviyelere daralan hemen hemen her düzgün dağılım, gerçekte kullanılan kosinüs eğrisi kadar iyi olurdu."[1]
Yanılsamanın arkasındaki teori, BBC'nin Bang Goes the Theory adlı programında, etkinin "müzikal bir berberin direği" olarak tanımlandığı bir bölümünde gösterildi.
Her ton arasında ayrı adımlarla açıklanan ölçek, ayrı Shepard ölçeği olarak bilinir. Birbirini takip eden notlar (arasında kısa bir zaman olduğu takdirde yanılsama daha ikna edici kesik kesik veya MARCATO yerine legato veya portamento ).[kaynak belirtilmeli] [ alıntı gerekli ]
Daha sonra Jean-Claude Risset, tonların sürekli olarak kaydığı ve uygun şekilde sürekli Risset ölçeği veya Shepard – Risset glissando olarak adlandırıldığı ölçeğin bir versiyonunu yarattı.[2] Doğru yapıldığında, ton sürekli olarak yükseliyor (veya alçalıyor) gibi görünüyor, ancak başlangıç notasına dönüyor. Risset de temponun durmadan arttığı veya azaldığı ritimle benzer bir etki yarattı.[3]
Bir triton (yarım oktav) aralığı ile ayrılmış, sırayla çalınan bir Shepard tonu çifti, triton paradoksunu üretir. Shepard, iki tonun iki tonlu bir figür oluşturacağını, Necker küpünün işitsel eşdeğeri olacağını, yükselen veya alçalan duyulabileceğini, ancak ikisi birden asla aynı anda olmayacağını tahmin etmişti.[1]
1986'da Diana Deutsch, ölçeklerin alçalan veya yükselen olarak duyulabildiği paradoksal işitsel illüzyonu keşfetti.[4] Deutsch daha sonra hangi tonun daha yüksek olduğu algısının ilgili mutlak frekanslara bağlı olduğunu ve farklı dinleyicilerin aynı modeli yükselen veya alçalan olarak algılayabileceğini buldu.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
