![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Persian_Armenia.gif/640px-Persian_Armenia.gif&w=640&q=50)
Sasani Ermenistanı
Sasani İmparatorluğu'nun eyaleti / From Wikipedia, the free encyclopedia
Sasani Ermenistanı, aynı zamanda Pers Ermenistanı ve Persarmenia (Ermenice: Պարսկահայաստան – Parskahayastan) olarak da bilinir, Ermenistan'ın (Orta Farsça: 𐭠𐭫𐭬𐭭𐭩 – Armin) bulunduğu dönemlere de atıfta bulunabilir. Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarlığı altındaydı ya da özellikle Ermenistan'ın onun kontrolü altındaki bazı kısımlarındaydı; örneğin 387'deki bölünmeden sonra, Batı Ermenistan'ın bir kısmı Doğu Roma İmparatorluğu'na dahil edilirken, Ermenistan'ın geri kalanı Sasani hükümdarlığı altına girmişti, ancak 428 yılına kadar mevcut krallığını korudu.
Sasani Ermenistanı Պարսկահայաստան | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
252 - 299a 363 - 428b 428 - 646c | |||||||||||
Sasani Ermenistanı y. 387-591 | |||||||||||
Tür | Sasani İmparatorluğu'nun eyaleti | ||||||||||
Başkent | Divin | ||||||||||
Yaygın dil(ler) |
| ||||||||||
Resmî din | Ermeni Apostolik Kilisesi Zerdüştçülük | ||||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
Tarihî dönem | Geç Antik Çağ | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
|
428'de Ermeni soylular V. Behrâm'a IV. Artashir'in (h. 422- ) tahttan indirilmesi için dilekçe verdiler;[2] V. Behrâm (h. 420-438) Ermenistan Krallığı'nı kaldırdı ve Veh Mihr Şapur'u ülkenin marzban'ı (sınır eyaleti " uçbeyi ") olarak atadı. Böylece Marzban Dönemi (Ermenice: Մարզպանական Հայաստան – Marzpanakan Hayastan) başlamış oldu. Bizans hükümdarlığı altında birkaç prens ve daha sonra valiler tarafından yönetilen Batı Bizans Ermenistanı'nın aksine, Sasani imparatoru tarafından aday gösterilen marzbanların doğu Ermenistan'ı yönettiği bir dönem. Marzpanlık dönemi, 7. yüzyılda Müslümanların Ermenistan'ı fethi ve Ermenistan Prensliği'nin kurulmasıyla sona erdi. Bu dönemde tahminen 3.000.000 Ermeni Sasani marzpan etkisi altındaydı.[3]
Marzbana, ölüm cezalarını dahi dayatacak kadar üstün bir yetki verilmişti; ama Ermeni nakhararların yüzyıllardır süregelen ayrıcalıklarına müdahale edemedi. Ülke bir bütün olarak hatırı sayılır bir özerkliğe sahipti. İçişleri, bayındırlık ve maliye bakanlığı görevine karşılık gelen Hazarapet makamı çoğunlukla bir Ermeni'ye verilirken, Sparapet (başkomutanlık) görevi yalnızca bir Ermeni'ye verildi. Her nakharar'ın topraklarının genişliğine göre kendi ordusu vardı. "Ulusal Süvari" veya "Kraliyet Gücü" başkomutanın emrindeydi. Vergi tahsildarlarının tamamı Ermeniydi. Adliyeler ve okullar Ermeni din adamları tarafından yönetiliyordu. Vahan Mamikonyan'ın 485'te İranlılara karşı bir isyan döneminin ardından yaptığı gibi, bir Ermeni nakharar birkaç kez marzpan oldu.
Marzpanik döneminde İran kralları Ermenistan'da Hristiyanlığa karşı üç kez zulüm başlattı. İranlılar, Ermenistan'ın Bizanslılardan manevi olarak ayrılmasını teşvik edeceğini düşündükleri Ermeni alfabesinin icadına ve okulların kurulmasına hoşgörüyle bakıyorlardı, ancak tam tersine Ermeniler arasındaki yeni kültürel hareket, Bizanslılarla daha yakın ilişkiler kurmaya yardımcı oldu.