Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Sarı Deniz Muharebesi (Japonca: 黄海海戦 Kōkai kaisen; Rusça: Бой в Жёлтом море) 10 Ağustos 1904'te meydana gelen bir deniz muharebesidir. Rus donanmasında bu savaş aynı zamanda 10 Ağustos Muharebesi olarak da bilinir.[1] Bu muharebe, Rus donanmasının tasarladığı bir planı ortaya çıkardı ve Rus donanmasını limanlarına dönmeyi zorladı. Planın amacı Port Arthur'da bulunan Rus donanmasının bulundukları yerdeki ablukayı yarıp Vladivostok'taki Rus gemileriyle birleşmesiydi. 4 gün sonra, Ulsan yakınlarındaki başka bir muharebede Vladivostok'ta bulunan filonun sortisi engellendi. Bunun sonucunda iki yerde de bulunan Rus filoları oldukları yerde kalmak zorunda kaldı ve birleşemediler.
| Sarı Deniz Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rus-Japon Savaşı | |||||||||
 Shikishima savaş sırasında ateş ediyor (renklendirilmiş) | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Japon İmparatorluğu |
 Rus İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Tōgō Heihachirō Dewa Shigetō |
 Wilgelm Vitgeft (ölü) Pavel Ukhtomsky | ||||||||
| Güçler | |||||||||
|
5 zırhlı 4 zırhlı kruvazör 8 korumalı kruvazör 18 muhrip 30 torpido botu |
6 zırhlı 4 korumalı kruvazör 14 muhrip | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
|
226 ölü ve yaralı 2 zırhlı ağır hasar aldı 1 zırhlı hafif hasar aldı 1 korumalı kruvazör hafif hasar aldı |
340 ölü ve yaralı 1 zırhlı ağır hasar aldı 5 zırhlı hafif hasar aldı birçok gemi tarafsız limanlarda enterne edildi | ||||||||
Amiral Wilgelm Vitgeft tarafından komuta edilen Rus İmparatorluk Donanması'ın Birinci Pasifik filosu, 8 Şubat 1904'te başlayan Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri ablukası nedeniyle Port Arthur'da kapana kısılmıştı. Temmuzun sonlarından ve Ağustos başlangıcından itibaren Japon İmparatorluk Ordusu Port Arthur'u kuşatmaya başlamıştı. Genel vali Yevgeni Alekseyev, emekli amiral, agresif bir sorti planını destekliyordu. Bu plan sayesinde Birinci Pasifik filosu ablukayı yarabilecek ve bunun sonucunda Vladivostok filosuyla birleşip Japon donanmasına karşı koyabilecek bir donanma gücü oluşturacaktı. Bunun yanı sıra Amiral Vitgeft, donanmanın limandan ayrılmaması gerektiğini ve kuşatma altında bulunan Port Arthur'a donanmada bulunan silahların verilmesinin en güvenli yol olduğunu savunuyordu.[2] Bu plan her ne kadar pasif görünse de, Vitgeft'in asıl amacı aslında Baltıklardan gelecek Rus donanmasını beklemek (aynı zamanda 2. Pasifik Filosu olarak da bilinir), bu donanmayla birleşmek ve kesin sonuçlu bir muharebede Japon donanmasıyla karşılaşmaktı.
Alekseyev II. Nikolay'a başvurdu. II. Nikolay genel vali Alekseyev'e cevabında ona katıldığını belirtti. Nikolay'ın fermanı ve yasal işlem tehdidi karşısında boyun eğen Amiral Vitgeft ise kendisine verilen emirler doğrultusunda Vladivostok'a deniz üzerinden filosuyla beraber açıldı.
Saat 09:55'te amiralin filosu limanın girişini boşalttı ve bunun yanında Vitgeft'in donanması limandan çıkışı sırasında, Vitgeft asıl amacını gizlemek için güneybatıya doğru bir yanıltma hareketi yaptı. Bunun vasıtasıyla Amiral Vitgeft, Togo Heihaçiro'nun kendi kuvvetlerini toplamasını geciktirdi.[3] Vitgeft'in bu taktiği ona süre kazandırsa da, Togo önceden kendi savaş gemilerine, Vitgeft'in oraya gidebileceğini düşünerek, Encounter Rock yakınlarında toplanma emri vermişti. Saat 11:00 sularında, Vitgeft'in filosunun gidiş yönü belli olmuştu, filo açık denize doğru gidiyordu.[4]
12:25 sıralarında, iki donanmanın filoları birbirlerini 18 km öteden Encounter Rock yakınlarında tespit etti. Vitgeft'in filosu 24 km/s hızında güneydoğuya doğru gidiyordu. Bu sırada Togo'nun filosu ise 26 km/s hızında kuzeydoğu'dan Rus filosunu engellemek için geliyordu. Togo'nun şahsi filosu 5 zırhlıdan, 1 adet 2. sınıf zırhlıdan, 2 zırhlı kruvazörden ve 8 korumalı kruvazörden, 18 muhripten ve 30 torpido botundan oluşuyordu. Bu sırada, Amiral Dewa'nın dört kruvazörü (Chitose, Takasago, Yakumo or Kasagi and Yoshino) göründü. Kruvazörler 33 km/s hızında güneyden geliyordu. Tōgō, Vitgeft'in filosunu saldırıya geçmiş iki Japon filosu arasında sıkıştırmak istiyordu.[5][6]
Saat 13:00'dan hemen sonra, Togo Vitgeft'in önünü kesmeye çalıştı ve ana bataryalarına ateş emri verdi.[7][8] Vitgeft, savaş gemisi Retvizan ile beraber, ateşle karşılık verdi, ama iki filo arasındaki mesafe çok büyük olduğundan ötürü iki taraf da atışlarının hiçbirini tutturamadı. Togo, Vitgeft'in donanmasının önünü kesmeye çalışırken kendi filosunun hızını yanlış hesapladı ve bundan ötürü Vitgeft limana doğru hızını koruyarak ani bir geri dönüş yaptı, bu sayede Togo ile arasında olan mesafeyi daha da uzattı. Dakikalar içerisinde Amiral Vitgeft yeniden açık denize açıldı, Togo'nun kıstırma taktiği başarısız oldu ve Amiral Dewa'nın kruvazörleri Togo'nun savaş alanından kaçmak için ani bir şekilde geri döndü. Bunun sonucunda Dewa'nın filosu tek bir kurşun atmadan geri çekildi. Amiral Togo, Vitgeft'in savaş hattının ters yöne doğru hızla gittiğini gözlemlerken, Togo tez bir şekilde emrindeki tüm savaş gemilerine ters yöne dönmelerini emretti. Bunun sonucunda kruvazörler filonun önüne geçmişti, ama Vitgeft'in savaş hattıyla paralel ilerliyorlardı.[9]
13:25 sularında, yine aynı mesafeden (13 km), Togo'nun savaş gemileri Vitgeft'in sancak gemisi Retvizan'a doğru ateş açtı, sancak gemisi 12 kere vuruldu. 5 dakika sonra Rus sancak gemisi karşı ateş açtı, iki adet 305 mm'lik top mermilerinin tam isabeti Togo'nun filosunun telsiz iletişimini yok etti.[9] Neredeyse yarım saat boyunca Rus ve Japon filoları birbirlerine aralıksız ateş etti, birbirlerine ateş ederken aynı zamanda birbirlerine yaklaşıyorlardı. 14:05'e gelince iki filo arasındaki mesafe 6 km'ye inmişti, bu mesafede iki filo da yedek toplarını (155 mm) devreye sokmuştu. Filolar birbirlerine tüm silahlarıyla ateş ederken, Togo'nun sancak gemisinin yaraları derinleşiyordu, aldığı ve almaya devam ettiği hasarlardan ötürü (gemi 20 kere vurulmuştu) Togo gemiyi döndürmeye çalışıyordu ve kruvazörlerini acilen Rus savaş hattına doğru yollamaya çalışıyordu.[10] Ama radyosu yok olduğundan ötürü, iletişim için bayrakla haberleşmeye ve diğer savaş gemilerinin radyo rölelerine bel bağlamak zorunda kalmıştı.
Japon kruvazörleri Rus savaş hattıyla yeniden irtibat kurmayı başarmıştı, ama Rusların 305 mm toplarının ateşinden ötürü geri çekilmişlerdi. İki filo da 7 km hızında hareket ediyordu, laking Vitgeft yine Togo'nun önüne geçmeyi başarmıştı, bundan ötürü Japonlar Rusların gemilerini arkadan kovalamaa başlamıştı.[11] Saatler 14:45'e gelince Japon sancak gemisi, Rus zırhlısı Poltava ile aralarındaki mesafeyi 11 km'ye indirmişti. Poltava 'daki bir motor arızasından ötürü diğer gemilerin arkasında kalmıştı. Japon zırhlıları Mikasa ve Asahi Rus zırhlısı Poltava 'ya ateş açmıştı. Açılan ateşlerin bazıları Poltava 'ya isabet etti. Lakin, Peresvet zırhlısını komuta eden Amiral Ukhtomsky, Poltava'nın durumunu görünce kendi filosuna geri dönmeyi emretti ve Mikasa ve Asahi adlı Japon zırhlılarına ateş açtırdı. Amiral Ukhtomsky'nin filosunun açtığı ateş ve Poltava zırhlısının filoya yetişmesi sonucunda, Mikasa ve Asahi zırhlıları çok fazla hasar almaya başladı. Togo, kurmaylarının ısrarları doğrultusuyla, filosunun üstün hızını kullanarak geri çekildi ve Vitgeft'in filosunun önüne geçmeye çalıştı. Bu sayede daha iyi şartlarda düşman donanmasıyla bağlantı kurabilecekti.[12] Saatler 15:20'ye gelince iki filo arasındaki mesafe açıldı ve ateş kesildi.
Zırhlıların geri çekilmesi sonucunda Rus zırhlıları Amiral Dewa'nın kruvazörlerine ateş açtı, Amiral Dewa kruvazörleri ile beraber Ruslara doğru ilerlemeye başladı. 15:40 civarında bir adet 305mm top mermisi Dewa'nın kruvazörünü 13 km öteden vurdu. 13 km, Dewa'nın kruvazörlerinin 203 mm toplarının atış alanı dışındaydı, bundan ötürü Amiral Dewa 4 Japon kruvazörünü Rus zırhlılarını kovalamaktan alıkoydu.
Muharebenin bu anına kadar, Togo'nun sadece 6 savaş gemisi (4 zırhlı ve 2 zırhlı kruvazör) Vitgeft'in 10 savaş gemisini (6 zırhlı ve 4 kruvazör) kovalıyordu.[13] Akşam vaktine sadece 3 saat kala, Amiral Vitgeft Togo'nun donanmasının menzilinin dışına çıktığına inanıyordu ve akşam vakti karanlık bastırınca onu tamamen geride bırakacağını düşünüyordu. Togo bunun farkındaydı ve bundan dolayı Vitgeft'in filosuna yetişmek için hızın 28 km'ye çıkmasını emretti. 17:35 sularında Togo'nun savaş gemileri, arızalı Poltava gemisi ile aralarındaki mesafeyi 6 km'ye indirdi ve gemiye ateş açtılar. Amiral Dewa yeniden kruvazörleriyle devreye girdi ve Amiral Togo, en azından bir tane de olsa bir Rus zırhlısı batırma umuduyla, bütün zırhlılarına ve kruvazörlerine Poltava gemisine ateş açmayı emretti[13] Lakin, Poltava gemisinin Rus kaptanı Ivan P. Uspenskiy kolay yem olmayacağını gösterdi ve Togo'nun sancak gemisine isabetli atışlar yapmaya başladı. Bu sırada, Japon gemilerindeki toplarına konan mermilerin içindeki Shimose barutu topların çok ısınmasından ötürü Japon toplarının içinde patlamaya başladı; bundan ötürü Shikishima gemisindeki bir 305mm'lik top içerisinde 17:45 sularında bir mermi patlaması sonucu kullanılamaz hale geldi, 18:10 sıralarında ise Asahi gemisindeki 2 adet 305 mm top da bu şekilde savaş dışı kaldı. 18:30'a gelindiğinde, Togo'nun filosunda bulunan 16 adet 305 mm topundan sadece 11 tanesi çalışır durumdaydı.[14]
Filoların arasındaki mesafe 5 km'ye düşmesine rağmen, ikincil batarya topları (155 ve 203 mmlik toplar) hala etkisizdi ve Poltava ile Peresvet zırhlıları, ağır hasarlı olmalarına rağmen, hala Rus savaş hattının içerisindeydi. Saatler 18:30'u gösteriyordu ve Togo hala kendi sancak gemisinin top ateşini kontrol altında tutamıyordu; Shikishima ve Asahi zırhlıları Poltava gemisini topa tutuyordu, Fuji zırhlısı ise Pobeda ve Peresvet gemilerine ateş ediyordu, Togo'nun sancak gemisi Mikasa ise Rus sancak gemisi Tsesarevich ile düello yapıyordu. Hiçbir Japon savaş gemisi Retvizan ve Sevastopol zırhlılarına ateş etmiyordu, bundan dolayı bu Rus zırhlıları Mikasa 'ya doğru rahat bir şekilde ateş etmeye başladı.[15] Karanlığa sadece 30 dakika kaldığı zamanda durum Japonlar için daha da kötüydü. Japon sancak gemisi Mikasa neredeyse savaş dışı kalmıştı ve Rus gemilerinin toplarının isabet oranı her geçen süre içerisinde daha da artıyordu. Sancak gemisi, Asahi zırhlısına sinyal göndermişti. Asahi zırhlısı sancak gemisi Mikasa 'nın yerini aldı ve Tsesareviche ateş etmeye başladı.[16] Saat 18:40'ta ise Asahi'nin attığı bir 305 mm'lik top mermisi, Amiral Vitgeft ve güvertedeki geminin başındaki subayları öldürmüştü ve geminin dümenini de sıkıştırmıştı. Atılan top mermisinin Rus gemisindeki patlaması sonucu sıkışan dümenin rotası limana doğru harekete geçmişti. Dümen o kadar hızlı kırılmıştı ki, Tsesarevich gemisi 12 derece yan yatmıştı. Retvizan gemisi, ne olduğunun farkında olmayarak, Tsesarevich'in peşinden gitti. Diğer Rus gemileri Tsesarevich gemisinde ne olduğunu bilmiyordu, gerçekte Tsesarevich gemisinin durumu çok daha kötüydü. Sorun sadece amiralin ve geminin kontrolden çıkması değil aynı zamanda gemiyi yönetecek kimsenin olmamasıydı.[17]
Peresvet zırhlısındaki Amiral Ukhtomsky bir müddet sonra Rus sancak gemisinin kontrolden çıktığını fark etti ve Rus filosunun başına geçip filoyu kontrol etmeye çalıştı. Ama atılan bir Japon mermisi Peresvet gemisinin pruva direğine isabet etti ve bunun sonucunda sinyal bayraklarının pruvaya doğru çekilmesi imkansızlaştı. Bundan dolayı sinyal bayrakları köprü üstüne çekildi. Köprü üstüne çekilen sinyal bayrağı sadece Sevastopol zırhlısından görüldüğünden ötürü diğer Rus zırhlıları Ukhtomsky'nin çağrısını takip edemedi.[18]
Bu sırada Kaptan Eduard Schensnovich, komutasındaki Retvizan zırhlısını çevirdi ve Togo'nun savaş hattının içine doğru taarruz ettirdi. Gemideki bütün toplar Japon gemilerine ateş ediyordu. Geminin pruvası önceki savaş hasarlarından ötürü yere doğru eğilmişti lakin buna rağmen Retvizan zırhlısı taarruzdaydı.[19] Togo'nun savaş hattındaki gemiler, taarruza geçen Rus gemisi ile aralarındaki mesafe 5 kilometre altına inmeye başladığından ötürü, Retvizan 'a ateş etmeye başladı. Hareket halindeki Rus zırhlısının etrafındaki su sıçramalarından ötürü (atılan top mermileri nedeniyle) Japon topçuları gemiyi vurmakta güçlük çekiyordu. Lakin, Togo'nun zırhlılarının 305 mm'lik mermilerinin tükenmeye başlamasından ötürü ve 5 adet ağır topunun savaş dışı kalmasından ötürü, Japon amiral riske girmemeyi tercih etti ve savaşı kruvazörlerine ve muhriplerine bıraktı.[20]
Togo'nun zırhlıları geri dönmeye başladığında zırhlılar son bir salvo ateşlediler, bu salvo sonucunda düşman zırhlısına birçok mermi isabet etti ve bu mermilerden biri Kaptan Schensnovich'i ciddi bir şekilde midesinden yaraladı. Retvizan sis bombaları attı ve geriye dönmeye başladı,[19] ama Retvizan 'ın taarruzu iki tarafın ön dretnot'larının çatışmasını bitirdi ve Rus sancak gemisini yok edilmekten kurtardı.[21] Ruslar sonunda Vladivostok'a gitmekten vazgeçti ve Port Artur'a dönmeye başladılar. Ama bu bile göründüğünden çok daha zordu, Rus gemileri başıboş bir şekilde diğer yerlere doğru harekete geçmişti.
İki saat sonra, Rus filosunun çoğunluğu Port Artur'a dönmeyi başarmıştı. Beş zırhlı, bir kruvazör ve dokuz muhrip geri dönmeyi başarmıştı. Ağır hasarlı Tsesarevich ve üç refakatçi muhrip ise Jiaozhou Körfezi'nde Alman otoriteleri tarafından enterne edilmişti.[22][23] Askold isimli kruvazör ve bir muhrip ise Şangay'a gitti ve Çing Hanedanı otoriteleri tarafından enterne edildiler. Diana isimli bir kruvazör Saigon'a kaçtı ve bölgedeki Fransız otoriteleri tarafından enterne edildi.[23] Sadece Novik isimli küçük bir kruvazör doğuya doğru, Japonya'nın bulunduğu yere doğru, Vladivostok'a gitmek için yelken açtı. Lakin 20 Ağustos 1904 tarihinde Japon kruvazörleri bu gemiyi Sahalin'de karaya çıkarttı ve yok edildi.
Sarı Deniz Muharebesi denizcilik tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bu muharebede ilk defa modern çelik zırhlı filolar birbirleriyle büyük ölçekli bir çatışmaya girdiler, Amiral Togo ve Amiral Vitgeft ilk defa modern çelik zırhlı filoları savaştırmışlardı.
Neredeyse 7 saat süren bu deniz muharebesinde binde on yedi isabet oranıyla 7382 mermi ateşlendi[16]
Kaptan Eduard Schensnovich, tek başına giriştiği taarruzundan ötürü aldığı yaralar nedeniyle 1910 yılının Nisan ayında 58 yaşındayken öldü.[25]
| Zırhlı | Ana silah | Kemer zırhı | Denize indirildiği yıl | İnşa eden | Alınan hasar | Kayıplar |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Tsesarevich, (Rus sancak gemisi) | 4 12-inç, 12 6-inç toplar | 9 3/4 inç | 1901 | Toulon, Fransa | 13 305 mm mermi isabeti ve iki 203 mm mermi isabeti | 12 mürettebat öldü ve 47 mürettebat yaralandı. Amiral Wilgelm Vitgeft de bu gemide öldü. |
| Pobeda | 4 10-inç top, 11 6-inç top | 9 inç | 1900 | St. Petersburg, Rusya | 11 büyük kalibre mermi hasarı | 4 mürettebat öldü ve 29 mürettebat yaralandı |
| Peresvet | 4 10-inç top, 11 6-inç top | 9 inç | 1898 | St. Petersburg, Rusya | 39 isabet | |
| Poltava | 4 12-inç top, 12 6-inç top | 14 1/2 inç | 1894 | St. Petersburg, Rusya | 12 veya 14 isabet, 203 to 305 mm toplardan alınmış | 12 mürettebat öldü ve 43'ü yaralandı |
| Retvizan | 4 12-inç top, 12 6-inç top | 9 inç | 1900 | Philadelphia, Amerika Birleşik Devletleri | 203 ve 305 mm toplarının ateş ettiği mermilerin 18'i isabet etti | 6 mürettebat öldü ve 42 tanesi yaralandı |
| Sevastopol | 4 12-inç top, 12 6-inç top | 14 1/2 inç | 1895 | St. Petersburg, Rusya | Birçok mermi isabeti | 1 ölü 62 yaralı |
| Mikasa (Japon sancak gemisi) | 4 12-incç top, 14 6-inç top | 9 inç | 1900 | Barrow, Birleşik Krallık | 20 kere vuruldu ve 305 mm top kullanılamaz hale geldi | 125 ölü ve yaralı |
| Asahi | 4 12-inç top, 14 6-inç top | 9 inç | 1899 | Clydebank, Birleşik Krallık | 1 adet 305 mm top mermisi isabet etti ve iki adet 305 mm top namlusu patladı | 2 mürettebat yaralandı |
| Shikishima | 4 12-inç top, 14 6-inç top | 9 inç | 1898 | Thames Iron Works, Büyük Britanya | 1 adet 305 mm top kullanılamaz hale geldi | |
| Yakumo Zırhlı kruvazör | 4 8-inç top, 12 6-inç top | 7 inç | 1899 | Stetten, Almanya | 1 adet 305 mm mermi isabeti |
Rus donanması ablukayı yarmak ve Vladivostok'a doğru yelken açmak istiyordu. Eğer Port Artur'da bulunan Rus donanması Vladivostok'a ulaşabilseydi, Japonların Rus donanmasını tekrar kuşatabilmesi için Japonların yeni bir askeri operasyon yapması gerekecekti ve bu operasyon Mareşal Oyama'nın kaynaklarını eritecekti. Japonların asıl objektifi Rus donanmasını yok etmek ve kendi kayıplarını minimize etmekti. Rus donanması Port Artur'u terk ettiğinde, Japonlar ilk başta Rusları Port Artur'a dönmekten alıkoymayı amaçlıyordu. Japonlar birtakım Rus gemilerinin Port Artur'a dönmediğini fark edince onların da diğer limanlara kaçmasına mani olmak istediler. Japonlar, Rusların Vladivostok'a ulaşmasını engellediler ama donanmanın çoğunun Port Artur'a dönmesine engel olamadılar. İki taraf da taktiksel hedeflerini gerçekleştiremedi. Lakin, Japonlar Port Artur'da bulunan Rus filosunun Vladivostok'a ulaşmasını engelledi ve Port Artur Kuşatması'nda geri dönen gemileri sonra yok etti.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
