Sampul gobleni
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Sampul gobleni, Çin'in Sincan eyaletinin Hotan İli'nin Lop İlçesi'ndeki Sampul'un Tarım Havzası yerleşiminde,[2] Antik Hotan şehrinin yakınında[3] bulunan eski bir yün duvar halısıdır. Goblen, Yunan kentaur ve diadem de dahil olmak üzere birçok Helenistik Dönem özelliğine sahiptir ve bu özellikleri onu Makedonyalı Büyük İskender tarafından Ahameniş İmparatorluğu'nun fethinden ve Seleukos İmparatorluğu'nun kurulmasından sonra kurulan Grek-Baktriya Krallığı'na tarihlendirir. 1. yüzyıldan kalma goblenin kırmızı ceketli ve pantolonlu bir Yueçi askerini temsil ettiği düşünülür.[4]
| Sampul gobleni | |
|---|---|
| Hammadde | İşlemeli goblen |
| Oluşturulma | MS 1. yy |
| Keşfedilme | Sampul, 37.020199°K 80.113078°D |
| Günümüzdeki konumu | Urumçi Sincan Bölge Müzesi |
.jpg)
Tam goblen 48 cm genişliğinde ve 230 cm uzunluğundadır.[5] Kentaur parçası 45 cm x 55 cm, savaşçının yüz parçası 48 cm x 52 santimetre ölçülerindedir.[6] Kurtarılan goblen, çok daha büyük bir duvar süsü olarak dokunmuş olan orijinal goblenin yalnızca sol dekoratif kenarını oluşturmaktadır.
Yünden yapılmıştır,[7] çeşitli renklerde 24 iplik içerir.
Goblen, Caucasoid özelliklere sahip bir adamı[8] (mavi gözleri dahil),[9] ve bir kentauru tasvir eder.[10] Kayıp kumaş hesaba katılırsa, asker, kentaurdan yaklaşık altı kat daha uzun olmalıdır.[11] Elinde tuttuğu mızrak ve beline taktığı hançerden deneğin savaşçı olduğu anlaşılır.[12] Savaşçı, rozet motifli bir tunik giymektedir. Kafa bandı, Makedon ve diğer antik Yunan sikkelerinde de kullanılan ve Helenistik dünyada krallığın sembolü olan bir diademi gösteriyor olabilir.
Bir pelerin ve bir başlık giyen kentaur bir boynuza üflemektedir.[13] Kendisini elmas şeklinde bir çiçek süsü çevrelemektedir.[6]
Bölgedeki yoğun yağma nedeniyle goblenin kesin tarihlendirilmesi yapılamamıştır. Genel olarak MÖ 3. yüzyıldan MS 4. yüzyıla tarihlendirilmektedir.[6][9][14][15][16]
Goblen 1983-1984'te Tarım Havzası'nda, Hotan'ın 30 km doğusundaki Sampul'daki (Shanpula) eski bir mezarlıkta ortaya çıkarılmıştır.[17]
Goblen, tuhaf bir şekilde, bir çift erkek pantolonu olarak biçimlendirilmişti (Sampul'da bulunan diğer pantolonların hiçbirinde süsleme yoktu).[18]
Orta Asya'daki Grek-Baktriya Krallığı'nın bir goblenin kökenini oluşturduğu öne sürülmüş olsa da, bu iddia kesin değildir ve goblenin nerede yapıldığı kesin olarak belirlenememiştir. 24'ten fazla farklı renkteki ipten oluşan goblen için kullanılan teknik, tipik bir batı tekniğidir. Kentaurun pelerini ve başlığı, Yunan motifinin Orta Asya'daki bir modifikasyonudur.[19] Boynuz çalması da onu Yunan prototiplerinden ayırmaktadır.[6] Savaşçının klapasındaki elmas çiçek motifi Orta Asya kökenlidir.[14] Bazı motifler, özellikle askerin hançerindeki hayvan başı, goblenin kuzey İran'daki Part krallığından kaynaklandığını düşündürmektedir.[20]
Roma da olası bir köken olarak önerilmiştir.[20] Başka bir öneri, Tang yıllığı Tang'ın Yeni Kitabı'nda, Han İmparatoru Wu'nun (h. MÖ 141-87) MÖ.birinci yüzyılda İpek Yolu'nu Hotan'a uzattığı zaman, Hotan'ın yerel halkının tekstil ve goblen işlerinde iyi olduğunu belirttiği için yerel olarak yapılmış olmasıdır.[21] Loulan'da Aurel Stein tarafından Helenistik duvar halıları da bulunmuştur, bu da Loulan ve Hotan arasında kültürel bir bağlantı olduğunu gösterir.
Bu goblenin varlığı, Orta Asya'nın Helenistik krallıkları ile Çin dünyasının sınırındaki Tarım Havzası arasındaki temasların MÖ 3. yüzyıldan itibaren gerçekleştiğini düşündürmektedir.
Goblen, Sincan Müzesi, Urumçi, Çin'de kalıcı olarak sergilenmektedir.[16]
Kentaur ve goblenin baş parçaları, 12 Ekim 2004'ten 23 Ocak 2005'e kadar New York Metropolitan Sanat Müzesi'nde düzenlenen China: Dawn of a Golden Age, 200-750 AD sergisinin bir parçasıyd.[22][23]
18 Şubat - 5 Haziran 2011 tarihleri arasında Philadelphia'daki Penn Müzesi'nde İpek Yolu'nun Sırları sergisinde sergilendi.[24][25]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
