SageMath

SageMath (daha önce Sage veya SAGE, "System for Algebra and Geometry Experimentation^[3] - Cebir ve Geometri Deneyleri için Sistem"), cebir, kombinatorik, çizge teorisi, sayısal analiz, sayı teorisi, kalkülüs ve istatistik dahil olmak üzere matematiğin birçok yönünü kapsayan özelliklere sahip bir bilgisayarlı cebir sistemidir.

SageMath

Sagemath belgesi (Jupyter Notebook) bir web tarayıcısı içinde
İlk yayınlanma	24 Şubat 2005 (20 yıl önce) (2005-02-24)
Güncel sürüm	10.5[1]  4 Aralık 2024
Önizleme sürümü	9.7.beta7 / 1 Ağustos 2022 (2 yıl önce) (2022-08-01)
Programlama dili	Python, Cython
İşletim sistemi	Linux, macOS, Microsoft Windows, Solaris, Android, iOS
Platform	Kişisel bilgisayarlar ve web platformu IA-32, x86-64, ARM, Itanium, SPARC
Boyut	y.. 112–3319 MB
Tür	Bilgisayarlı cebir sistemi (CAS - Computer Algebra System)
Lisans	GPLv3[2]
Resmî sitesi	sagemath.org
Kod deposu	github.com/sagemath/sage

SageMath'in ilk sürümü 24 Şubat 2005 tarihinde GNU Genel Kamu Lisansı sürüm 2 koşulları altında özgür ve açık kaynak kodlu yazılım olarak, "Magma, Maple, Mathematica ve MATLAB'a açık kaynaklı bir alternatif" yaratma hedefiyle yayınlandı.^[4] SageMath projesinin yaratıcısı ve lideri William Stein, Washington Üniversitesi'nde bir matematikçiydi.

SageMath, prosedürel, fonksiyonel ve nesne-yönelimli yapılarını destekleyen Python'a benzeyen bir söz dizimi kullanır.^[5]

Geliştirme

William A. Stein

Stein, Sage'i tasarlarken C, C++, Common Lisp, Fortran ve Python gibi farklı programlama dilleri ile yazılmış birçok açık kaynak matematik yazılım paketi olduğunu fark etmiştir.

Sage (çoğunlukla Python ve Cython dillerinde yazılmıştır), tekerleği yeniden icat etmek yerine, birçok özel CAS yazılım paketini, kullanıcının yalnızca Python bilmesi gereken ortak bir arayüze entegre eder. Ancak Sage, yeni fonksiyonlar ekleyen ve bileşenleri arasındaki arayüzleri oluşturan yüz binlerce benzersiz kod satırı içerir.^[6]

SageMath, geliştirme için hem öğrencilerden hem de profesyonellerden faydalanır. SageMath'in gelişimi hem gönüllü çalışmaları hem de hibeler tarafından desteklenmektedir.^[7] Ancak 2016 yılına kadar ilk tam zamanlı Sage geliştiricisi işe alınmamıştır (bir AB hibesi ile finanse edilmiştir).^[8] Aynı yıl Stein, yazılım geliştirme için akademik finansman ve referans eksikliğinden duyduğu hayal kırıklığını anlatmış ve bunu yeni kurduğu SageMath, Inc. şirketinde proje üzerinde tam zamanlı çalışmak üzere kadrolu akademik pozisyonundan ayrılma kararının nedeni olarak göstermiştir.^[8]

Başarılar

• 2007: özgür yazılım için uluslararası bir yarışma olan Les Trophées du Libre'nin bilimsel yazılım bölümünde birincilik ödülü.^[9]
• 2012: Google Summer of Code için seçilen projelerden biri.^[10]
• 2013: ACM/SIGSAM Jenks Ödülü.^[11]

Performans

SageMath, hem çalıştırılabilir dosya (binary) hem de kaynak kodu indirme sayfasından temin edilebilir. SageMath kaynak koddan oluşturulursa, OpenBLAS, FLINT, GAP ve NTL gibi dahil edilen kütüphanelerin çoğu o bilgisayar için ayarlanacak ve optimize edilecektir, işlemci sayısını, önbellek boyutunu, SSE talimatları için donanım desteği olup olmadığını vb. dikkate alır.

Python kodu C'ye dönüştürüldüğü için Cython SageMath programlarının hızını artırabilir.^[12]

Lisanslama ve kullanılabilirlik

SageMath özgür yazılım olup GNU Genel Kamu Lisansı sürüm 3^[2] koşulları altında dağıtılmaktadır.

Microsoft, Windows işletim sistemi için SageMath'in yerel bir sürümüne sponsor olsa da, 2016'dan önce yerel bir bağlantı noktası için herhangi bir plan yoktu ve Windows kullanıcıları SageMath'i çalıştırmak için VirtualBox gibi sanallaştırma teknolojisini kullanmak zorundaydı.^[13] SageMath 8.0 (Temmuz 2017), OpenDreamKit projesi tarafından finanse edilen geliştirme ile,^[8] Cygwin üzerinde başarıyla derlendi ve Windows'un 64 bit sürümleri için ikili bir yükleyici (çalıştırılabilir dosya) mevcuttu.^[14] SageMath 10.0 (Mayıs 2023) itibarıyla, sürüm 2'de Windows Subsystem for Linux gerektirmektedir,^[15] bu da Windows'un bir Hyper-V istemcisi olarak çalışmasını gerektirir.

SageMath'in bir paket olarak mevcut olduğu Linux dağıtımları Fedora, Arch Linux, Debian, Ubuntu ve NixOS'tur. Gentoo'da, "sage-on-gentoo"^[16] katmanında layman aracılığıyla kullanılabilir. NixOS tarafından kullanılan paket, paket yöneticisi Nix'in dağıtımdan bağımsız doğası nedeniyle diğer dağıtımlarda kullanılabilir.

Gentoo prefix ayrıca diğer işletim sistemlerinde Sage yazılımının kullanılmasını sağlar.

SageMath içinde bulunan yazılım paketleri

SageMath'in felsefesi, mevcut açık kaynaklı kütüphaneleri var oldukları her yerde kullanmaktır. Bu nedenle, diğer projelerden birçok kütüphane kullanır.

SageMath içinde bulunan matematik paketleri[17]	Cebir	GAP, Singular, FLINT
	Cebirsel geometri	Singular
	Keyfi hassasiyetli aritmetik	GMP, MPFR, MPFI, NTL, mpmath, Arb
	Aritmetik geometri	PARI/GP, NTL, mwrank, ECM
	Kalkülüs	Maxima, SymPy, GiNaC, Giac, FriCAS
	Kombinatorik	Symmetrica, Sage-Combinat
	Lineer cebir	ATLAS, BLAS, LAPACK, NumPy, LinBox, IML, GSL
	Çizge teorisi	NetworkX
	Grup teorisi	GAP
	Nümerik hesaplama	GSL, SciPy, NumPy, ATLAS
	Sayı teorisi	PARI/GP, FLINT, NTL
	İstatistiksel hesaplama	R, SciPy
SageMath içinde bulunan diğer paketler	komut satırı kabuğu	IPython
	Veritabanı	ZODB, SQLite
	Grafik arayüz	SageMath Notebook, MathJax[18] (önceden jsMath)
	Grafikler	matplotlib, Tachyon, GD, Jmol
	Etkileşimli programlama dili	Python
	Networking	Twisted
SageMath için kullanılabilen diğer matematik paketleri	Diferansiyel geometri ve tensör hesabı	Sage Manifolds

Ayrıca bakınız

• CoCalc
• Sayısal analiz yazılımları karşılaştırılması
• İstatistik paketleri karşılaştırılması
• Bilgisayarlı cebir sistemleri listesi