Rahile Davut

Rahile Davut (Uygurca: راھىلە داۋۇت; Uygur Latin yazısı: Rahile Dawut; Çince: 热依拉·达吾提; pinyin: Rèyīlā Dáwútí; d. 1966), Çin'e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan Sincan Üniversitesi'nin bir profesörüdür; Uygur folkloru ve geleneklerinde bir uzman olarak uluslararası alanda tanınmaktadır. Çin'in Kültür Bakanlığı'ndan ödüller ve burslar kazanmıştır ve bir folklor enstitüsü kurmuştur.^[2] 2017 yılından beri görülmemiştir; Çin Hükûmeti'nin işlediği zorla kaybolmanın [en] bir kurbanı olduğu ve devlet yetkilileri tarafından gizli bir yerde gözaltında tutulduğu düşünülmektedir.

Rahile Davut
Rahile Davut, 2006
Doğum	20 Mayıs 1966 (58 yaşında) Urumçi, Sincan, Çin[1]

Eylül 2023'te Davut'un sözde "bölücülük suçu" nedeniyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldığı açıklandı.^[3]

İlk yılları ve kariyeri

Otuz seneden fazladır Çin Komünist Partisi üyesidir.^[4] Gözaltına alınmadan önce Sincan Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalışıyordu. Burada iken 2007 yılında Azınlık Folklorü Araştırma Merkezi'ni kurdu ve bunun direktörü olarak çalıştı.^[5] Davut'un çok sayıda makalesi ve kitabı yayımlanmıştır; Davut ayrıca Harvard Üniversitesi ile Cambridge Üniversitesi dahil olmak üzere Dünya çapında birçok farklı üniversitede ders vermiştir.^[6][7]

Kaybolması

Bildirildiğine göre, Aralık 2017'de Profesör Davut, Urumçi'den Pekin'e yola çıkacağını bir akrabasına bildirmiştir, fakat bu zamandan beri ailesiyle arkadaşları onunla iletişimi kaybetmişlerdir. Profesör Davut'un ailesiyle arkadaşları Ağustos 2018'de Davut'un kaybolduğunu duyurdular.^[2] Bu zamandan beri Davut'un Çin devlet yetkilileri tarafından gözaltında tutulduğu bildirilmiştir.^[8]

Bu devlet yetkilileri, Profesör Davut'un konumu, sağlığı, hukuk müşavirliğine erişimi olup olmaması veya kendisine yönelik olası suçlamalar hakkında hiçbir bilgiyi kamuyla paylaşmamıştır. Profesör Davut'un ailesi ve insan hakları örgütleri, kitlesel sayıda yetkililer tarafından gözaltına alınmış ve sözde "yeniden eğitim kamplarında" tutulan Uygurlardan biri olduğu kanaatında idiler.^[2]

Eylül 2023'te siyasî mahkumların savunuculuğuyla uğraşan "Dui Hua Foundation" örgütü, Davut'un 2018 yılında yer almış bir mahkeme duruşmasında "bölücülük suçu" (Çince: 分裂国家罪; pinyin: fēnliè guójiā zuì) ile suçlanıp ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış olduğunu paylaştı.^[3]

Profesör Davut'un dışında çok sayıda diğer Uygur entelektüel de Çin Hükûmeti tarafından hedef alınmıştır; The New York Times'da yazan Austin Ramzy, bunu, Çin Hükûmeti'nin Uygur etnik kimliğini yok etme teşebbüsünün bir parçası olarak nitelendirdi.^[9]

Mahkeme duruşması

Davut'un gizli mahkeme duruşması, Aralık 2018'de Sincan'da bir mahkemede başladı. Bu duruşmada ilk olarak "devlet güvenliğini tehlikeye atmak" ile suçlandı.^[10] Eylül 2023'te bu suçlamalara karşı temyiz davasını kaybettiğinde ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.^[10] Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, dava ile ilgili "hiç bir bilgiye" sahip olmadığını açıkladı.^[7][11]

Ödüller

2020 yılında Davut, "Scholars at Risk [en]" örgütünün "Courage to Think" ("Düşünme Cesareti") Ödülü'ne layık görüldü. Davut'un kızı Akida Pulat, annesi adına ödülü aldı.^[4]

Çalışmaları

Rahile Davut'un bazı çalışmaları şunlardır:^{[lower-alpha 1]}

• Davut, Rahile (2001). 维吾尔族麻扎文化研究 [Uygur Mezar Kültürü Araştırmaları] (Çince). Sincan Üniversitesi Yayınevi (新疆大学出版社).
• Davut, Rahile (2016). Jun Sugawara (Ed.). Mazar: Studies on Islamic Sacred Sites in Central Eurasia (İngilizce). Tokyo Yabancı Çalışmalar Üniversitesi Yayınevi (東京外国語大学出版会).

Bunların dışında Uygurca olarak yayımlanmış birçok çalışması vardır.^{[lower-alpha 2]}

Ayrıca bakınız

• İlham Tohti
• Taşpolat Teyip
• Uygur Soykırımı

Dipnot

1. freemymom.org sitesinden Davut'un tam bibliyografyasına erişilebilir; bakınız: "Cite Rahile" [Rahile'nin kaynaklarını kullanınız]. Free Rahile Davut (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
2. Bakınız: "热依拉·达吾提" (Çince). 中国民俗学网 (Çin Folklor Çalışmaları Ağı). 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2018.

Kaynakça

1. "热依拉·达吾提" (Chinese). 中国民俗学网. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2018.KB1 bakım: Tanımlanamayan dil (link)
2. "Rahile Dawut, China. Case Information" (İngilizce). Scholars at Risk. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021.
3. Ingram, Ruth (28 Eylül 2023). "Outrage at China's life sentence for Uyghur folklore scholar Rahile Dawut" (İngilizce). The China Project. 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
4. Ingram, Ruth. "Where Is Uyghur Folklore Expert Rahile Dawut?" [Uygur Folklor Uzmanı Rahile Davut Nerede?]. thediplomat.com (İngilizce). The Diplomat. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
5. "Prof. Rahile Dawut Xinjiang University, China: "Mapping the Sacred Landscape: Uighur Mazars in Xinjiang"". iaas.fas.harvard.edu (İngilizce). Harvard Üniversitesi. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
6. "Uyghur Scholar Rahile Dawut Named Honorary Professor in the Humanities by the Open Society University Network". Bard College. 8 Aralık 2020. 29 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
7. "China sentences Uyghur scholar to life in jail". BBC News (İngilizce). 23 Eylül 2023. 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
8. Buckley, Chris; Ramzy, Austin. "Star Scholar Disappears as Crackdown Engulfs Western China". www.nytimes.com (İngilizce). The New York Times. 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
9. Ramzy, Austin (5 Ocak 2019). "China Targets Prominent Uighur Intellectuals to Erase an Ethnic Identity". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
10. Richardson, Sophie (22 Eylül 2023). "Chinese Court Imposes Life Sentence on Uyghur Scholar". Human Rights Watch (İngilizce). 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
11. Kang, Dake (23 Eylül 2023). "A court in China sentences a famed Uyghur scholar to life in prison, foundation says". AP News (İngilizce). 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.

Dış bağlantılar

• Davut'un kızı Akida Pulat'ın annesinin özgürlüğünü talep etmek üzere başlattığı kampanya sitesi FreeMyMom.org 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)