Panopolisli Zosimos
From Wikipedia, the free encyclopedia
Panopolisli Zosimos (Yunanca: Ζώσιμος ὁ Πανοπολίτης; Latince adı Zosimus Alchemista, yani "Simyacı Zosimus" olarak da bilinir) MS 3. yüzyılın sonu ve 4. yüzyılın başında yaşamış bir Greko-Mısırlı simyacı ve Gnostik mistiktir. Panopolis'te (günümüzde Ahmim, Roma dönemi Mısır'ının güneyinde) doğmuş ve yaklaşık 300 yılında ölmüştür.[2] Simya üzerine bilinen en eski kitapları yazmıştır. Bu kitaplara Yunanca "elle yapılan şeyler" anlamına gelen "Cheirokmeta" adını vermiştir. Bu eserin parçaları orijinal Yunanca dilinde ve Süryanice ya da Arapça çevirileriyle günümüze ulaşmıştır. Muhtemelen MS 7. veya 8. yüzyılda Konstantinopolis'te bir araya getirilmiş olan ve kopyaları Venedik ile Paris'teki el yazmalarında bulunan bir simya yazıları derlemesinde temsil edilen yaklaşık 40 yazardan biridir. İskenderiyeli Stephen da bir diğeridir.
Zosimos'un metinlerinin Arapça çevirileri 1995 yılında İranlı bir simyacı olan İbn Al-Hassan İbn Ali Al-Tughra'i' tarafından yazılan Keys of Mercy and Secrets of Wisdom kitabının bir kopyasında keşfedilmiştir. Ne yazık ki, tercümeler tamamlanmamıştı ve görünüşe göre kelimesi kelimesine yapılmamıştı.[3] İbn El-Nadim'in ünlü Arapça kitaplar fihristi, Zosimos'un dört kitabının daha önceki tercümelerinden bahseder, ancak transliterasyondaki tutarsızlık nedeniyle bu metinler "Thosimos", "Dosimos" ve "Rimos" isimlerine atfedilmiştir; ayrıca bunlardan ikisinin aynı kitabın tercümesi olması da mümkündür. İslam bilimleri tarihçisi Fuat Sezgin, Tahran, Kahire, İstanbul, Gotha, Dublin ve Rampur'da olmak üzere altı kütüphanede Zosimos'un 15 el yazmasını bulmuştur. Michèle Mertens, Zosimos çevirisinde bu elyazmaları hakkında bilinenleri analiz etmiş, Arap geleneğinin son derece zengin ve umut verici göründüğü sonucuna varmış ve tercüme baskılar mevcut olana kadar bu materyallere erişimin zorluğundan üzüntü duymuştur.