Necâtî

Necâtî Bey (ö. 1509) divan edebiyatı şairi.

Hayatı hakkında az bilgi bulunan Necati Bey'in doğum tarihi de bilinmemektedir. Genel kanıya göre gerçek ismi "İsa"dır.^[1] Fakat bazı kaynaklarda ismi "Nuh" olarak geçmektedir. Doğum yerinin Kastamonu olduğu düşünülmektedir.^{[kaynak belirtilmeli]} Diğer birçok divan edebiyatçısından farklı olarak özel bir eğitim görmemiş, kendi kendini yetiştirmiştir. Kısa zamanda eserleriyle halkın ilgisini ve beğenisini kazanmış, üne kavuşmuş ve dönemin ünlü isimleri tarafından övülmüştür. Üne kavuştuktan sonra Şehzade Abdullah'ın divan kâtipliğini yapmış, bir süre de sarayda çeşitli görevlerde çalışmıştır.^[1] 1509 yılında öldüğü düşünülse de bu tarih kesin değildir.

Necati, Türk divan şiirinin gelişme döneminin (15. yüzyıl sonları - 16. yüzyıl başı) en önemli isimlerindendir. O zamana kadar Türk divan şiirini fazlasıyla etkileyen İran şiirinden uzaklaşarak, halkın diline ve kültürüne önem vermiş, bunu da şiirine yansıtmıştır. Kullandığı yalın dil ile halka ve hayata yakın bir tabiat sergilemiş, fazla süslü üsluptan kaçınmıştır.

Eserlerinden örnek

Sultan Bâyezîd için yazılmış kasîdeden:

Dil oldı şem' bezmüne pervâne şem'üne

Maksûdı yanmadur nice olursa tâ seher

Şevk-i izârun ile delürmişdür âfitâb

Uryân olup tekin mi düşer tağlara seher

Benzer ki urdı deste-i sünbüllerüne dest

K'esdi savurdı hırmen-i gülde sabâ seher

Bazı gazelleri

Ala Gözlü Nazlı Dilber

Bad-ı Saba Sevdiğime Gidersen

Behey Dilber Sana Gonül Vereli

Ben Güzelim Deyu Havadan Uçma

Beyaz Göğsün Bana Karşı

Bizden Selam Olsun Gül Yüzlü Yar

Bugün Ben Bir Bağa Girdi

Bugün Ben Bir Güzel Gördüm

Bülbül Ne Yatarsın Yaz Bahar Oldu

Dağlara Gel (Grup Yorum Seslendirmiştir)

Dila Gör Bu Cihan İçre

Ey Benim Nazlı Cananım

Peri Cihana Sen Gibi Dilber

Garip Turna Bizi Senden Soran

Hey Ağalar Bir Sevdaya Uğradı

Hey Ağalar Zaman Azdır

Kurtulamam Üç Nesnenin Elinden

Mecnun'a Dönmüşüm Bilmem Gezdiği

Sözün Bilmez Bazı Nadan Elinden

Şunda Bir Dilbere Gönül Düşürdüm

Kaynakça

1. Kaya, Bayram Ali. "Necati Bey". islamansiklopedisi.org.tr. TDV İslam Ansiklopedisi. 15 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2024.