Nado Mahmudov
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nado Mahmudov (Rusça: Nado Hudoeviç Mahmudov (Надо Худоевич Махмудов, Kürtçe: Nadoyê Xudo Maxmûdov); 1 Ocak 1907 – 1990), Sovyet Kürdü yazar ve siyasetçi, SSCB Yüksek Sovyeti 1. dönem milletvekili,[1] Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ulaştırma bakanı yardımcısı, kamu hizmetleri komiseri, belediye ekonomisi ve pamuk üretiminden sorumlu devlet komitesi başkanı.[2][3]
Nado Mahmudov | |
---|---|
Doğum | 1 Ocak 1907 Martuni, Rus İmparatorluğu (şimdi Azerbaycan) |
Ölüm | 1990 Erivan, Sovyetler Birliği |
Milliyet | Sovyet Kürdü |
Vatandaşlık | ![]() |
Meslek | Yazar, siyasetçi |
Siyasi parti | ![]() |
Çocuk(lar) | Dolores Mahmudova Donara Mahmudova Selahaddin Eyyubi Mahmudov |
Ödüller | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Nado Mahmudov, 1 Ocak 1907'de Azerbaycan'nın Martuni kentinde dünyaya geldi. On yaşında babasını kaybettikten sonra zor bir çocukluk geçirdi. Annesi ve küçük kızkardeşine bakabilmek için küçük yaşta çobanlık yapmaya başladı. Mahmudov'un hayali eğitimli bir kişi olmak iken, onun yerine zengin bir toprak sahibinin emrinde çobanlık yapmak zorunda kaldı. Daha çok çalışması karşılığında ev sahibinin oğlu özel ders alırken odanın bir köşesinde oturup dersi birlikte takip etmesi için izin verildi. Bu şekilde küçük çoban okuma ve yazmayı öğrendi.[3]
Ekim Devrimi'nin ardından yetenekli Ermeni ve Kürt gençlerinin ücretsiz eğitim alması mümkündü. Mahmudov aktif bir Komsomol üyesi olduğu için Komünist Parti Gümrü Yüksek Okulu (o dönemde Aleksandropol), Transkafkasya Parti Üniversitesi ve Moskova Yüksek Parti Okulu'ndan mezun oldu. Parti eğitimine ek olarak Erivan Devlet Üniversitesi Tarih bölümünü bitirdi.[3][4]
1920'den itibaren hayatının sonuna kadar çok sayıda devlet mevkilerinde etkin rol oynadı. Başta Sovyetler Birliği Komünist Partisi Aparan ve Armavir (o dönemde Hoktemberyan) kentleri başkanlığı olmak üzere farklı dönemlerde Ermenistan sovyetinin çeşitli bölgelerinde başkanlık yaptı.[5] Ulaştırma bakanı yardımcılığı, kamu hizmetleri komiserliği, belediye ekonomisi ve pamuk üretiminden sorumlu devlet komitesi başkanlığı gibi görevlerde bulundu. 1938 - 1946 yıları arasında Sovyetler Birliği ve Ermenistan SSC milletvekilliği yaptı.[1][6] 1943'te görev bölgesinde çoğu bağış olmak üzere Stalingrad için 3.315.000 ruble toplanmasına yardımcı oldu.[5] Başarı ve katkılarından dolayı çok sayıda madalya ve nişanla ödüllendirdi.
Sovyet Ermenistan'da Kürt okullarının kurulmasında, Riya Teze gazetesinde ve Erivan radyosu Kürtçe departmanının gelişmesinde büyük rol oynadı. Bunun yanında Ermeni ve Kürt edebiyatlarının ve iki halk arasındaki sosyal bağların güçlendirilmesi üzerinde durdu. Kürtlerin geçmişteki ve şimdiki sorunlarına derinlemesine yer verdi. Çeşitli gazete ve dergilerde makaleleri yayınlandı. Mustafa Barzani'nin tarihi Sovyetler Birliği ziyareti sırasında Sovyetler Birliği kahramanı Samand Siyabendov ile Barzani'ye rehberlik etti.[3][7]
Mahmudov bir devlet adamı olduğu kadar aynı zamanda bir yazardı. Kürtçe, Ermenice ve Rusça olmak üzere çok sayıda öykü, masal, deneme ve anı yazdı .1959 yılında Kürtlerin geçmişten günümüze kadar uzanan tarihine dair "Kürt Halkı" isimli monografisini yayınladı. Bu monografi hâlen şarkiyatçılar için önemli bir kaynak olmaya devam etmektedir. Avetik Isahakyan, Derenik Demirciyan ve Nairi Zarian gibi şair ve yazarlar Mahmudov'un arkadaşları arasındaydı. Edebi başarılarından dolayı Sovyet Yazarlar Birliği'ne alındı. Ermeni asıllı Emma Mahmudova ile evlendi. Ailesi kızlarını Kürt asıllı birisine vermek istemediği için Emma'yı kaçırmak zorunda kaldı. Büyük kızı Donara Mahmudova SSCB'de tıbbi bilimler alanında derece alan ilk Kürt kadın oldu. Çeşitli kademelerinde görev aldığı sovyet hükûmetinin temelinden sarsıldığı 1990 yılında, Erivan'da öldü.[8]