Maryland
Amerika Birleşik Devletleri'nde eyalet Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Maryland (İngilizce telaffuz: [ˈmɛrələnd] (
dinle)), ABD'nin Orta Atlantik eyaletlerinden birisidir.[1] Chesapeake Körfezinin kuzeydoğusunda yer alır. Doğusunda Delaware ve Atlas Okyanusu güneyinde Virginia, kuzeyinde Pensilvanya vardır. Washington şehri Maryland'ın güneybatısında Potomac Nehri'nin kuzeyinde Virginia sınırı üzerindedir. Başkent'e yakınlığından dolayı, NASA'nın Hesap Merkezi, Ulusal Güvenlik Dairesi ve ABD Deniz Harp Okulu gibi birçok devlet kurumu şehirde bulunur.
| Maryland | |
|---|---|
 Bayrak .svg) Mühür | |
.svg) | |
| Ülke |  Amerika Birleşik Devletleri |
| Başkent | Annapolis |
| En büyük şehir | Baltimore |
| İdare | |
| • Vali | Wes Moore (D) |
| • Vali vekili | Aruna Miller (D) |
| • Üst meclis | Maryland Senatosu |
| • Alt meclis | Maryland Temsilciler Meclisi |
| • Senatörler | Ben Cardin (D) Chris Van Hollen (D) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 32,133 km² |
| • Kara | 25,314 km² (9,773 mil²) |
| • Su | 6,819 km² (2,632 mil²) |
| Rakım | 110 m |
| En yüksek nokta | 1,024 m (3,359 ft) |
| En alçak nokta | 0 m (0 ft) |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 6.185,278 |
| • Yoğunluk | 238/km² |
| Zaman dilimi | UTC-05.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-04.00 |
| ISO 3166 kodu | US-MD |
Resmî site maryland.gov | |
Maryland'in alanı 12.406,68 milkare (32.133,2 km2)'dir ve bu toplam alan Belçika'nın [11.787 milkare (30.530 km2)] alanı ile kıyaslanabilir.[2] 42'nci en büyük ve 9. en küçük eyalettir ve boyut olarak bir sonraki en küçük eyalet olan Hawaii eyaletine [10.930,98 milkare (28.311,1 km2)] en yakın olanıdır. Bir sonraki en büyük eyalet Maryland'in komşusu ve Maryland'in neredeyse iki katı büyüklüğünde olan Batı Virginia'dır [24.229,76 milkare (62.754,8 km2)].
2012 itibarıyla Maryland'in tahmini nüfusu 5.884.563'tür. Kilometre başına düşen insan sayısı 230'dur. Beyazlar yaklaşık %58 oranıyla çoğunluğu oluşturmakla birlikte toplumun %31'ini oluşturan Afroamerikalılar büyük bir azınlıktır. Toplumun %10'una yakını Hispanik ve Latinodur.[3]
Ekonomik Analiz Bürosu, Maryland'in 2016'daki gayri safi devlet hasılasının 382,4 milyar dolar olduğunu tahmin etmiştir.[4] Ancak Maryland, yalnızca GSYİH gibi büyüme göstergelerine bakmak yerine eyalet kalkınmasına rehberlik etmek için refah göstergesi Gerçek İlerleme Göstergesini kullanır.[5][6]
ABD Nüfus Sayım Bürosu'na göre, Maryland'deki haneler halen ülkedeki en zengin hane halkıdır. 2013'teki ortalama hane geliri 72.483 doları ile Maryland sırasıyla ikinci ve üçüncü New Jersey ve Connecticut'ın önündeydi.[7]
Maryland'in iki ilçesi Howard ve Montgomery, sırasıyla ülkenin ikinci ve on birinci en zengin ilçeleridir. Maryland, 2013 yılında yüzde 7,7'lik oranla kişi başına en fazla milyonerin olduğu bölge oldu.[8] Ayrıca eyaletteki yoksulluk oranı da yüzde 7,8 ile ülkedeki en düşük yoksulluk oranıdır.[9][10][11] 2006 yılında kişi başına düşen 43.500 dolar kişisel gelir ile Maryland ülkede beşinci sıradaydı. Mart 2022 itibarıyla eyaletteki işsizlik oranı yüzde 4,6 oldu.[9][11][12][13]
Savunma/havacılık endüstrisi ve biyo-araştırma laboratuvarları için teknik ve idari görevlerin yanı sıra Baltimore/Washington bölgesi'nin banliyö veya şehir dışındaki uydu hükûmet genel merkezlerine personel alım vurgusuyla, Maryland'in ekonomisi, Maryland'in Washington, DC'deki federal hükûmete olan yakınlığından yararlanır. Ft. Meade, Savunma Bilgi Sistemleri Ajansı, Amerika Birleşik Devletleri Siber Komutanlığı ve Ulusal Güvenlik Ajansı/Merkezi Güvenlik Servisi'nin genel merkezi olarak hizmet verir. Ayrıca eyalette çok sayıda eğitim ve tıbbi araştırma kurumu bulunur. Aslında Johns Hopkins Üniversitesi'nin çeşitli bileşenleri ve tıbbi araştırma tesisleri artık Baltimore bölgesindeki en büyük tek işveren konumundadır. Toplamda, beyaz yakalı teknik ve idari işçiler Maryland'in işgücünün yüzde 25'ini oluşturur. Bu durum kısmen yakındaki Maryland'in, federal hükûmet ofisindeki istihdamın nispeten yüksek olduğu Washington Büyükşehir Bölgesi'nin bir parçası olmasına bağlanabilir.
Dolar değeri açısından büyük olmasına rağmen imalat, toplamın yüzde 20'sinden fazlasına katkı yapan hiçbir alt sektör olmaksızın oldukça çeşitlidir. Tipik üretim biçimleri elektronik, bilgisayar ekipmanı ve kimyasallardır. Bir zamanlar Sparrows Point'teki dünyanın en büyük çelik fabrikasını da içeren bir zamanların güçlü birincil metaller alt sektörü hâlâ varlığını sürdürmektedir ancak dış rekabet, iflaslar ve birleşmelerle baskı altındadır. İkinci Dünya Savaşı sırasında, Glenn Martin Şirketi (halen Lockheed Martin'in parçasıdır) uçak fabrikasında yaklaşık 40.000 kişi çalışıyordu.
İnşaat malzemeleri dışındaki madencilik, eyaletin dağlık batı kesiminde yer alan kömürle sınırlıdır. 19. yüzyılın ortalarında Baltimore ve Washington'a karakteristik mimarilerinin çoğunu kazandıran doğudaki kumtaşı ocakları bir zamanlar baskın bir doğal kaynaktı. Tarihsel olarak, Maryland'de, bazıları Washington yakınlarında olmak üzere küçük altın madenciliği operasyonları vardı ancak bunlar artık mevcut değildir.
2022'de çalışan sayısına göre en büyük özel sektör işverenleri, BYK Gardner, Clean Harbors, Holy Cross Hastanesi, Johns Hopkins Bayview Tıp Merkezi, Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı, Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi, Maryland Nörogörüntüleme Merkezi, Northrop Grumman Elektronik Sistemler, Maryland Üniversitesi ve Maryland Üniversitesi Tıp Merkezi'dir.[14]
.jpg)
Maryland hükûmeti eyalet anayasasına göre yönetilir. Maryland hükûmeti, diğer 49 eyalet hükümeti gibi, Amerika Birleşik Devletleri Anayasası ile sınırlandırılmadıkça, tamamen eyalet sınırları içinde kalan konularda münhasır yetkiye sahiptir.
Maryland'de iktidar, yürütme, yasama ve yargı olmak üzere hükûmetin üç kolu arasında bölünmüştür. Maryland Genel Kurulu, Maryland Temsilciler Meclisi ve Maryland Senatosundan oluşur. Maryland valisi, bütçeleme konusunda önemli yetkilere sahip olduğundan Amerika Birleşik Devletleri'nde benzersizdir. Yasama organı valinin önerdiği bütçe harcamalarını artıramaz. Diğer birçok eyaletten farklı olarak Maryland'in birçok ilçesine önemli özerklik tanınmıştır.
Hükûmet işlerinin çoğu Maryland eyalet başkenti Annapolis'te yürütülür ancak bazı kabine departmanlarının ve eyalet yetkililerinin Baltimore'da ofisleri vardır. Vali ve eyalet çapındaki makamların çoğu ile ilçe seçimlerinin çoğu, ara seçim yıllarında yapılır (çift sayılı yıllar dörde bölünemez).
Eyalet yönetiminin yargı organı, her ilçede ve Baltimore şehrindeki birleşik Maryland Bölge mahkemesinin yanı sıra her ilçede ve Baltimore Şehrinde bulunan 24 Bölge Mahkemesinden oluşur. İkincisi, 30.000 doların üzerindeki tüm hukuk anlaşmazlıkları, tüm adil yargı yetkisi ve büyük ceza davaları için genel yargı mahkemeleridir..[15]
Güneyindeki Virginia eyaletinin aksine, Maryland sakinleri genellikle daha liberaldir ve Demokrat Parti'yi desteklemektedir.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
