Manyetik sapma
From Wikipedia, the free encyclopedia
Manyetik sapma ya da varyasyon, yatay düzlemde ve gerçek kuzey ile manyetik kuzey arasındaki açıdır. Pusulanın kuzeyi gösteren iğnesi, Dünya'nın manyetik alan çizgilerinin yönünü, manyetik kuzeyi, sapma olmadan, 0 noktası ise coğrafi kuzeyi gösterir. Sapma açısı, Dünya'nın neresinde olduğuna göre, zamanla birlikte değişir.
Nathaniel Bowditch, bu sapmayı herhangi bir yerdeki manyetik ve coğrafi meridyenler arasındaki açı olarak tanımlar. Derece ve dakika olarak doğu ya da batı yönünü de manyetik kuzey ve gerçek kuzey arasındaki farkı tanımlamak için kullanır.[1]
Genel inanışa göre, manyetik kuzey gerçek kuzeyin doğusunda ise sapma pozitifken, manyetik kuzey batıda olduğu zaman sapma negatiftir. Dünya'nın yüzeyinde, sapmanın sabit bir değeri olduğu çizgiler, eş açılı (izogonik) çizgilerdir. Dünya'nın yüzeyinde sapmanın sıfır olduğu çizgiler ise köşesiz (agonik) çizgiler olarak bilinir. Manyetik sapma için genel olarak kullanılan sembol ise küçük Yunan harfi δ (delta) dır.
Manyetik deviasyon terimi, bazen yanlış kullanım sonucu, manyetik sapma ile aynı anlamdaymış gibi kullanılabilir, fakat deviasyon, pusulanın, uçak, gemi gibi metalik objelerden etkilenmesi sonucu pusulada okunan error (hata) anlamını taşır.
Ayrıca, manyetik sapma da manyetik eğilimle karıştırılmamalıdır. Manyetik eğilim Dünya'nın manyetik alan çizgilerinin, yatay düzlemin alt kısmıyla yaptığı açıdır.