Liaoning

Liaoning (Çince (basitleştirilmiş): 辽宁; Çince (geleneksel): 遼寧; pinyin: Liáoníng), Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalettir. Eyalet, günümüzdeki haliyle 1907 yılında Fengtian (Çince: 奉天; pinyin: Fèngtiān) ismiyle kuruldu, ancak isim 1929'da "Liaoning" olarak değiştirildi. Eyalet başkenti ayrıca o dönemde Shenyang'ın eski ismi olan Shengjing'in Mançuca telaffuzu olan Mukden olarak bilinirdi. Japon Mançukuo kukla rejimi altında eyaletin ismi 1907'deki ismine dönüştürüldü, fakat Liaoning ismi 1945'te yine geri getirildi.

Liaoning Eyaleti
Çince : 辽宁省 Liáoníng Shěng
Kısaltmalar: 辽  (pinyin: Liáo)
Adın kökeni	Liao Nehri
İdari birim türü	Eyalet
Başkenti (ve en büyük şehri)	Shenyang
ÇKP Komitesi Sekreteri	Li Xi
Vali	Chen Qiufa
Yüzölçümü	145.900 km² (21.)
Nüfusu (2010)  - Nüfus yoğunluğu	43.746.323[1] (14.) 300 kişi/km² (15.)
GSYİH (2016)  - kişi başına	CNY 2,2 trilyon (7.) CNY 50.287 (7.)
İGE (2010)	0,740 (yüksek) (6.)
Başlıca etnik gruplar	Han - %84 Mançu - %13 Moğol - %2 Hui - %0,6 Koreli - %0,6 Sibo - %0,3
İl düzeyi	14
İlçe düzeyi	100
Belde düzeyi†	1511
ISO 3166-2	CN-21
Resmî websitesi http://www.ln.gov.cn  (Çince)

Liaoning, Çin'in kuzeydoğusunu oluşturan Mançurya'nın en güney kısmıdır. Yüzeysel şekli ve stratejik konumu nedeniyle Çincede "Altın Üçgen" olarak bilinir. Güneyden Sarıdeniz (Kore Körfezi ile Bohai Denizi), güneydoğudan Kuzey Kore'ye ait Kuzey Pyongan ile Chagang illeri, kuzeydoğudan Jilin eyaleti, güneybatıdan Hebei eyaleti ve kuzeybatıdan İç Moğolistan tarafından çevrelenmektedir. Yalu Nehri, eyaletin Kuzey Kore ile sınırını belirlemektedir.

İdari yapılanma

Liaoning Eyaleti toplam 14 farklı il düzeyi idari birimden oluşur:

Liaoning Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Shenyang Dalian Anshan Fushun Benxi Dandong Jinzhou Yingkou Fuxin Liaoyang Panjin Tieling Chaoyang Huludao
Bölüm kodu[2]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km2)	Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)[3]	Merkez	İlçe düzeyi bölümler[4]
						Semtler	İlçe düzeyi şehirler	İlçeler	Özerk ilçeler
210000	Liaoning Eyaleti	辽宁省 Liáoníng Shěng	148.379,18	42.591.407	Shenyang Şehri	59	16	17	8
— Eyalet altı şehirler —
210100	Shenyang Şehri	沈阳市 Shěnyáng Shì	12.859,89	9.199.601	Hunnan Semti	10	1	2
210200	Dalian Şehri	大连市 Dàlián Shì	13.630,44	7.450.785	Xigang Semti	7	2	1
— İl düzeyi şehirler —
210300	Anshan Şehri	鞍山市 Ānshān Shì	9.255,36	3.325.372	Tiedong Semti	4	1	1	1
210400	Fushun Şehri	抚顺市 Fǔshùn Shì	11.271,03	1.731.864	Shuncheng Semti	4		1	2
210500	Benxi Şehri	本溪市 Běnxī Shì	8.413,94	1.326.018	Pingshan Semti	4			2
210600	Dandong Şehri	丹东市 Dāndōng Shì	15.289,61	2.188.436	Zhenxing Semti	3	2		1
210700	Jinzhou Şehri	锦州市 Jǐnzhōu Shì	10.039,99	2.703.853	Taihe Semti	3	2	2
210800	Yingkou Şehri	营口市 Yíngkǒu Shì	5.399,80	2.328.582	Zhanqian Semti	4	2
210900	Fuxin Şehri	阜新市 Fùxīn Shì	10.326,99	1.647.280	Xihe Semti	5		1	1
211000	Liaoyang Şehri	辽阳市 Liáoyáng Shì	4.735,78	1.604.580	Wensheng Semti	5	1	1
211100	Panjin Şehri	盘锦市 Pánjǐn Shì	4.065,40	1.389.691	Xinglongtai Semti	3		1
211200	Tieling Şehri	铁岭市 Tiělǐng Shì	12.984,51	2.388.294	Tieling İlçesi	2	2	3
211300	Chaoyang Şehri	朝阳市 Cháoyáng Shì	19.697,78	2.872.857	Shuangta Semti	2	2	2	1
211400	Huludao Şehri	葫芦岛市 Húlúdǎo Shì	10.408,68	2.434.194	Longgang Semti	3	1	2

Nüfus

2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Liaoning'in toplam nüfusu 43.746.323.^[1]

Etnik yapı

Liaoning'deki başlıca etnik gruplar şunlardır:

Liaoning'deki başlıca etnik gruplar (2010)^[1]

Etnik grup	Nüfus
Han	37.103.174
Mançu	5.336.895
Moğol	657.869
Hui	245.798
Koreli	239.537
Sibolar	132.431

Diller

Liaoning Eyaleti'nin çoğunda Beifanghua'nın bir lehçesi olan Kuzeydoğu Guanhua [en]'nın (Çincede kısaca "Dōngběihuà" 东北话 olarak bilinir) farklı değişkeleri konuşulur; ör. Shenyang'da konuşulan Shenyang şivesi [en]. Liaotung Yarımadası civarlarında ise kendisi de Beifanghua'nın bir lehçesi olan Jiaoliao Guanhua [en]'in farklı değişkeleri konuşulur; ör. Dalian'de konuşulan Dalian şivesi [en]. Tüm bunların dışında, Ethnologue'a göre, Liaoning'de konuşulan diğer diller Korece, Mançuca ve Moğolcadır.^[5] Jilin'deki etnik Korelilerin konuştuğu Hamgyŏng lehçesinden [en] farklı olarak, Liaoning Korelileri Pyongan lehçesini [en] konuşurlar.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Liaoning ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynakça

1. "中华人民共和国国家统计局　>>　第六次人口普查数据". stats.gov.cn. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
2. "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
3. "辽宁省第七次全国人口普查公报[1]（第二号）". 辽宁省统计局. 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
4. 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.
5. Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 30 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.

Dış bağlantılar

• Resmi site (Çince)