Levounion Muharebesi

Levounion Muharebesi 29 Nisan 1091'de Peçenekler'in, I. Aleksios komutasındaki Bizans İmparatorluğu ve Kuman birleşik güçleri tarafından mağlup edildiği muharebedir. Komninos Restorasyonu'nun ilk kesin Bizans zaferidir.

Levounion Muharebesi
Komninos Restorasyonu
I. Aleksios'un Vatikan kütüphanesindeki bir Yunanca el yazmasından tablosu
Tarih 29 Nisan 1091 Bölge Levounion (Enez yakınları, günümüzde Türkiye) Sonuç Bizans zaferi
Taraflar
Bizans İmparatorluğu, (Kumanlar, Ulahlar, Bulgarlar ile Frank ve Flaman paralı askerleri tarafından desteklenmiştir)[1]	Peçenekler
Komutanlar ve liderler
I. Aleksios Georgios Paleologos Konstantinos Dalassenos	Bilinmiyor
Güçler
20,000 Bizanslı 40,000 Kuman 5,000 Ulah 500 Flaman paralı askerleri	80,000 Peçenek
Kayıplar
Bilinmiyor	Bilinmiyor, ancak son derece ağır olduğu düşünülüyor

Arka plan

26 Ağustos 1071'de, Romen Diyojen komutasındaki bir Bizans ordusu, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Malazgirt'te Selçuklu Türkleri tarafından yenildi. Yenilgi, imparatorun tahttan indirilmesine ve yerine Romanos tarafından imzalanmış olan anlaşmayı onurlandırmayı reddeden etkisiz VII. Mihail'in geçmesine neden oldu. Buna karşılık, Türkler 1073'te hiçbir direnç ile karşılaşmadan Anadolu'ya taşınmaya başladılar. İmparatorluğun kaynakları bir dizi iç savaşta israf edilirken kaos hüküm sürdü. Binlerce Türkmen aşiret mensubu korumasız sınırı geçerek Anadolu'ya girdi. 1080 yılına gelindiğinde, imparatorluk tarafından 78.000 kilometrekare (30.000 sq mi) kaybedilmişti. On yıldan daha kısa bir süre içinde imparatorluğun insan gücünün yarısından fazlası ve tahıl arzının çoğu kaybolduğu için, bu olayların önemini abartmak neredeyse imkansızdır. Böylece Malazgirt Muharebesi İmparatorluğun 700 yıllık tarihindeki en büyük darbeyi aldı.

On dört yaşından beri Türklere karşı savaşan başarılı bir genç general olan Aleksios Komninos'un 4 Nisan 1081 Pazar günü tahta çıkması, bu yenilgi ve felaket zemininde gerçekleşir. John Julius Norwich'e göre, Aleksios'un iktidara yükselişinin önemi, "...yarım yüzyıldan fazla bir süredir ilk kez imparatorluğun yetenekli ellerde olması" idi. Aleksios, ne pahasına olursa olsun Bizans İmparatorluğu'nun servetini geri kazanmaya karar verdi. 1090 veya 1091 civarında, Smirni beyi Çaka, Bizans İmparatorluğu'nu tamamen yok etmek için Peçeneklerle bir ittifak önerdi.^[2]

Peçenek istilası

Polovtsian (Kuman) kuleleri (Radziwili Chronicle'dan minyatür)

1087 baharında, Bizans sarayına kuzeyden büyük bir istila haberi ulaştı. İşgalciler kuzeybatı Karadeniz bölgesinden Peçenekler idi; toplamda 80.000 askere sahip oldukları bildirildi. Bizanslıların tehlikeli durumundan yararlanan Peçenek ordusu Bizans başkenti Konstantinopolis'e yöneldiler ve ilerledikçe kuzey Balkanları yağmaladılar. İstila, Aleksios'un imparatorluğu için ciddi bir tehdit oluşturuyordu, ancak yıllarca süren iç savaş ve ihmal nedeniyle Bizans ordusu, Peçenek istilacılarını püskürtmek için imparatora yeterli birlik sağlayamadı. Aleksios imparatorluğunu yok olmaktan kurtarmak için kendi hünerine ve diplomatik becerisine güvenmek zorunda kaldı. Başka bir Türk göçebe kabilesi olan Kumanları Peçeneklere karşı savaşta kendisine katılmaya çağırdı.

Muharebe

Peçeneklere karşı yardım karşılığında Aleksios'un altın teklifini kabul eden Kumanlar, Aleksios ve ordusuna katılmak için acele ettiler. 1091 baharının sonlarında Kuman kuvvetleri Bizans topraklarına ulaştı ve birleşik ordu Peçeneklere karşı ilerlemeye hazırlandı. 28 Nisan 1091 Pazartesi günü, Aleksios ve müttefikleri, Meriç Nehri yakınında Levounion'daki Peçenek kampına ulaştılar.

Peçenekler gafil avlanmış gözükmektedirler. Her halükarda, ertesi sabah Levounion'da meydana gelen çatışma neredeyse bir katliamdı. Peçenek savaşçıları kadınlarını ve çocuklarını yanlarında getirmişlerdi ve kendilerine yapılan saldırının vahşetine tamamen hazırlıksızdılar. Kumanlar ve Bizanslılar düşman kampına saldırdılar ve yollarına çıkan herkesi katlettiler. Peçenekler hızla çöktü ve muzaffer müttefikler onları o kadar vahşice katlettiler ki neredeyse yok edileceklerdi. Hayatta kalanlar Bizanslılar tarafından ele geçirildi ve imparatorluk hizmetine alındı.

Önemi

Levounion, bir Bizans ordusunun yarım yüzyıldan fazla bir süredir elde ettiği en mutlak zaferdir. Muharebe, Bizans tarihinde bir dönüm noktasıdır; imparatorluk son yirmi yılda topraklarının en düşük noktasına ulaşmıştı ve Levounion dünyaya artık imparatorluğun nihayet toparlanma yolunda olduğunun sinyalini verdi. Peçenekler tamamen yok edilmişti ve imparatorluğun Avrupa'daki mülkleri artık güvendeydi. Aleksios, ihtiyaç anında Bizans'ın kurtarıcısı olduğunu kanıtlamış ve savaş yorgunu Bizanslılarda yeni bir umut ruhu yükselmeye başlamıştır.

Takip eden yıllarda, Bizans, Aleksios ve onun soyundan gelen 8Komninos Hanedanı döneminde dikkate değer bir toparlanma sürecine girecekti. Bizans orduları Küçük Asya'ya döndü ve en önemli şehirlerin çoğuyla birlikte verimli kıyı bölgeleri de dahil olmak üzere orada kaybedilen toprakların çoğunu yeniden ele geçirdiler. Sıkı merkezi hükûmetin restorasyonu ile imparatorluk sonraki yüzyıl boyunca zenginleşti ve Konstantinopolis bir kez daha Hristiyan dünyasının metropolü oldu. Böylece, 1091'de Levounion'daki muharebe, 12. yüzyılın sonunda Komnenos hanedanının sonuna kadar yüz yıl sürecek olan Bizans gücünün ve etkisinin yeniden canlanmasının başlangıcı oldu.

Kaynakça

1. John W. Birkenmeier. The Development of the Komnenian Army: 1081–1180 , s. 76, Brill Academic Publishers, 2002, 90-04-11710-5.
2. W. Treadgold. A History of the Byzantine State and Society, p. 617.

Konuyla ilgili yayınlar

• Norwich, John Julius (1997), A Short History of Byzantium, Viking, 0-679-77269-3
• Haldon, John (2001), The Byzantine Wars, Tempus, 0-7524-1777-0
• Angold, Michael (1997), The Byzantine Empire, 1025–1204, A Political History, Longman, 0-582-29468-1
• Memishoglu, Leon, Turks through History.