Kült
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kült veya tarikat, popüler kültür ve akademide çok çeşitli tanımları olan, tartışmalı bir terim olup birçok disiplinden bilim insanı arasında devam eden bir tartışma konusudur.[1][2] Dini hareketlerin sosyolojik sınıflandırılmasına göre kült, sosyal olarak sapkın, yeni inanç ve uygulamalara sahip dini veya sosyal bir grup olarak tanımlanmaktadır.[3] Ancak bir grubun inanç ve uygulamalarının yeteri derecede sapkın ya da yeni olup olmadığı genelde net olmayan bir konudur.[4][5][6] “Kült” kelimesi her zaman tartışmalı olmuştur. Zira net ve herkesçe kabul gören bir tanımı olmadığı için bu tabir, farklı doktrin ve uygulamalara sahip gruplara karşı şahsi saldırılarda (aşağılayıcı anlamda) kullanılan öznel bir adlandırma görevi görebilmektedir.[5][7]
Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Eylül 2016) |
Bu maddenin veya bölümün özgün araştırma, doğrulanamaz veya yoruma dayalı ifadeler içerdiği düşünülmektedir. Lütfen iddiaları kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek geliştirin. Özgün araştırmadan oluşmuş ifadeler kaldırılabilir. Ayrıntılar maddenin tartışma sayfasında bulunabilir. |
1930'lardan itibaren kültler, dinsel davranış çalışmaları bağlamında sosyolojik çalışmalara konu olmuştur.[8] Bazı mezhepler ve yeni dini hareketler kült olarak nitelendirilmiş ve Hristiyan kült karşıtı hareket, ortodoks olmayan inançları nedeniyle bunlara karşı çıkmıştır. Kült karşıtı hareket, 1970'lerden itibaren başka gruplara da karşı çıkmış olup bu durum, kısmen bazı kült üyelerinin işlediği şiddet eylemlerine tepki olarak gelişmiştir. Kült karşıtı hareketlerin öne sürdüğü iddiaların bazıları bilim insanları ve medya tarafından tartışmaya açılmış ve yeni tartışmalara konu olmuştur.
“Yeni dini hareket” (YDH / new religious movement) terimi, 1800’lerin ortalarından itibaren ortaya çıkan dinler için kullanılmaktadır. Bunların tamamı olmasa da çoğu kült olarak değerlendirilmektedir. Kültlerin alt kategorileri şunlardır: Kıyamet kültleri, siyasi kültler, ırkçı kültler, çok eşli kültler ve terörist kültler. Kültlerle alakalı konulara devletlerin tepkisi de başka bir tartışma konusu olmuştur.