Kuzey Kanada
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Kuzey Kanada (İngilizce Northern Canada ya da kısaca The North), Kanada'nın coğrafi ve siyasi farklı farklı tanımlanan en geniş ve en kuzey bölgesi. Siyasi olarak Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tan oluşan üçlü Kanada bölgesidir ve güneyde Batı Kanada bölgesinden bir çizgiyle ayrılır (coğrafi olarak Kanada'nın batısında bulunduğu için bu Batı Kanada eyaletleri ile Kuzey Kanada toprakları birlikte Batı Kanada coğrafi adını da alır). Benzer şekilde, Far North Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalan ve Arktik Kanada denen Kanada topraklarını, diğer kısımları ise Nunavik ve Nunatsiavut'u içerebilir.
Kanada'nın % 39.3 kadarına denk gelen Kuzey Kanada tanımı siyasi olarak yapıldığında kuzeyin üç territory denen bölgesinin (Yukon, Kuzeybatı ve Nunavut) alanı 3,921,739 km² tutar ve 3,287,263 km² olan Hindistan'ın yüzölçümünden daha büyüktür.[1][2]
Yakın Kuzey: koyu mavi ile gösterilen tayga
Siyasi bölgeden ziyade, sosyal bölge gibi, Kuzey Kanada genellikle iklime dayalı iki ayrı alt bölgeye ayrılır: Yakın Kuzey Kanada (Near North) ile Uzak Kuzey Kanada (Far North). Birbirinden oldukça farklı bitki örtüsüne ve bu sebeple farklı ekonomilere, yerleşim biçimlerine, kültürlerine ve tarihlerine sahiptir.
Yakın Kuzey Kanada
Yakın Kuzey Kanada (Near North): Subarktik Kanada'dır ve subarktik iklime sahip yaprak dökmeyen ağaçlardan oluşan ormanları bulunur ve çoğunlukla da Kanada kuzey ormanı ile eş anlamlıdır. Ana yerli halkı sığın avlayan, tatlısu balıklarını tutan ve tuzaklarla kürk hayvanı yakalayan Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kanada Kızılderilileridir (yasal olarak adları: First Nations). Bu bölge ağırlıklı olarak Kuzey Amerika kürk ticaretine ve bu ticarette aktif aracı olan Métislere evsahipliği yapmıştır. Bölge daha sonra numaralı antlaşmaların (Numbered Treaties) yapıldığı alan olarak öne çıktı ve sonra da yerli olmayan Kanadalıların ve göçmenlerin yerleşimine açıldı. Peşinden de ormancılık, madencilik, petrol ve doğalgaz arama faaliyetlerine sahne oldu. Bugün Kanada nüfusunun % 15 kadarına tekabül eden birkaç milyon insanı barındırmaktadır. Yakın Kuzey bölgesinin büyük bir kısmı Kanada'nın territory denen yerli çoğunluğa sahip idari yapılanmasına dahil değil; daha çok yerli olmayanların (Avrupalıların) ezici çoğunlukta olduğu province denen idari yapılanmanın kuzeydeki kısımlarıdır.
Uzak Kuzey Kanada
Uzak Kuzey Kanada (Far North): Arktik Kanada'dır ve arktik iklime sahip tundra bozkırı (barren grounds) ve tundradan oluşur ve çoğunlukla da ağaç hattının kuzeyi ile eş anlamlıdır. Ana yerli halkı balina ve fok gibi deniz memelileri ile rengeyiği (Rangifer tarandus groenlandicus) avlayan, tatlısu balıklarını tutan ve tuzaklarla kürk hayvanı yakalayan Kanada İnuitlerinin değişik alt gruplarından Eskimolardır (yasal olarak adları: Inuit). İnuit Toprakları (Inuit Nunaat) olarak da bilinen bu bölge bir dönem kısa süreli Kuzey Amerika kürk ticaretine sahne olsa da sonradan esas olarak balina avcılığı sanayiine evsahipliği yapmaya başlamıştır. Bu bölge 20. yüzyılın başlarında güneydeki Kızılderililerle Kanada hükûmeti arasında cereyan eden ve özerk topraklar oluşturulmasını sağlayan numaralı anlaşmalar sürecinin parçası değildi ve aboriginal başlığıyla kabul edilmiştir. Bugün Kanada nüfusunun ancak % 1 kadarı bölgede yaşamaktadır. Uzak Kuzey Kanada genellikle Doğu Arktik ve Batı Arktik olmak üzere iki yarıma ayrılır. Doğu Arktik Kanada kendi yönetimine sahip Kuzey Kutup Dairesinin kuzeyindeki Nunavut, Quebec eyaletinin arktik kuzeyinde ona bağlı özerk Nunavik ve Newfoundland and Labrador eyaletine bağlı özerk Nunatsiavut toprakları ile belki de Ontario eyaletinin Hudson Körfezi kıyıları ile Manitoba eyaletinin birazcık kısmını içerir. Batı Arktik Kanada Kuzeybatı Toprakları'nın kabaca İnuvik Bölgesi'ne denk gelen en kuzey kısmını ile Yukon Toprakları'nın Yukon North Slope denen ufak bir kısmını içerir ve birlikte Inuvialuit Nunangit Sannaiqtuaq bölgesini oluşturur.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
